Η «τουρισμοφοβία» (tourism-phobia) είναι ίσως η λέξη του φετινού καλοκαιριού. Οι κάτοικοι πολλών ευρωπαϊκών πόλεων είναι ίσως για πρώτη φορά τόσο πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε πορείες, συγκεντρώσεις και δράσεις κατά του μαζικού τουρισμού που σύμφωνα με τους ίδιους «καταστρέφει τις πόλεις τους». Στη Βαρκελώνη  και στη Βενετία -δύο από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς της Ευρώπης, αν όχι του κόσμου- τα κινήματα κατά των τουριστών έχουν αναπτυχθεί στα επίπεδα της ακτιβιστικής δράσης.

Ακόμα όμως και στα δημοφιλή ελληνικά νησιά -που έως και τις μέρες μας οι κάτοικοι καλωσόριζαν αβασάνιστα τουρίστες χαμηλού επιπέδου αποδεχόμενοι να καταστρέφουν σιγά σιγά το προϊόν- αρχίζουν να ακούγονται φωνές για τις αρνητικές επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού. Τελευταία είδηση; Στον Κάβο στην Κέρκυρα -ένα από τα χειρότερα μέρη να βρεθεί κανείς καλοκαίρι, λόγω των ορδών εγγλέζων μπεκρήδων- οι κάτοικοι αποφάσισαν να βάλουν κάποια όρια.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος του Κάβου διεμήνυσε μέσω της ευρείας κυκλοφορίας Daily Mail ότι οι νεαροί Βρετανοί που μεθοκοπούν και δεν κάνουν τίποτε άλλο είναι πλέον ανεπιθύμοι -είχε προηγηθεί αντίστοιχο διάβημα από τα Μάλια της Κρήτης. «Οι άνθρωποι αυτοί κοιμούνται όλη την ημέρα, δεν αγοράζουν τίποτα, δεν πηγαίνουν σε εστιατόρια, τρώνε ένα σουβλάκι και την βγάζουν όλη νύχτα στα μπαρ που πίνουν μέχρι τελικής πτώσης. Δεν τον θέλουμε αυτόν τον τουρισμό, τονίζει, θέλουμε τους μεγαλύτερους Βρετανούς, που φέρονται πολιτισμένα και είναι οι καλύτεροι επισκέπτες», δήλωσε στη Daily Mail ο πρόεδρος του Συλλόγου Βασίλης Ασπιώτης.

Είναι μια κομβική στιγμή. Για πρώτη ίσως φορά, οι τουριστικοί προορισμοί αντιλαμβάνονται ότι οι αριθμοί δεν έχουν σημασία -μόνο η υπουργός Τουρισμού Ελενα Κουντουρά και ο επικοινωνιακός μηχανισμός του Μαξίμου συνεχίζουν να πανηγυρίζουν. Σημασία έχει ο ποιοτικός τουρίστας. Ο οποίος όμως δεν θα επισκεφτεί ένα μέρος πηγμένο από κόσμο ή -ακόμα χειρότερα- μεθυσμένους. Είναι αργά; Για ορισμένα μέρη ναι είναι. Θα χρειαστούν χρόνια ώστε να αποκατασταθεί η βλάβη. Αλλά είναι μια χρήσιμη στιγμή αυτογνωσίας για τις χώρες και τα μέρη που ζουν από τον τουρισμό. Τα ίδια αντιμετωπίζουν και άλλοι άλλωστε.

Βαρκελώνη, Βενετία και η θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού

Αν ακούγαμε μόνο τους αριθμούς, ο τουρισμός φαίνεται να είναι πραγματική ευλογία για την Ισπανία. Σε μια εποχή που η χώρα προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της μετά την οικονομική κρίση, η τουριστική βιομηχανία συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη πολλών περιοχών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο τουρισμός συμβάλλει στο 11% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ αποτέλεσε τον σημαντικότερο παράγονται για να μειωθεί, έστω και εποχικά, το υψηλό ποσοστό ανεργίας. Στην Ισπανία όμως που είχε 75,6 εκατ. τουρίστες τον προηγούμενο χρόνο αρκετοί υποστηρίζουν ότι ο μαζικός τουρισμός βλάπτει την χώρα.

«Το σημερινό τουριστικό μοντέλο εκδιώκει τους ντόπιουςο από τα σπίτια τους και βλάπτει το περιβάλλον» λέει στον Guardian ένας εκπρόσωπος της νεολαίας του αριστερού κόμματος CUP (Popular Unity Candidacy) μέλη του οποίου είχαν βιντεοσκοπηθεί να σκάνε τα λάστιχα νοικιασμένων ποδηλάτων και τουριστικών λεωφορείων. Ο ισπανός πρωθυπουργός Μάριο Ραχόι κάνει λόγο για εξτρεμιστές την ώρα που αντιτουριστικές διαδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί για τις 17 Αυγούστου και στην Μαγιόρκα.

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στην Βενετία η οποία κάθε χρόνο «βουλιάζει» από τουρίστες. Συγκεκριμένα, η πόλη των 55,000 μόνιμων κατοίκων υποδέχεται πάνω από 20 εκατ. τουρίστες τον χρόνο. Oι κάτοικοι της πανέμορφης ιταλικής πόλης δηλώνουν ότι τους ενοχλούν τα πάντα, από τη φασαρία που δεν ταιριάζει στο περιβάλλον της πόλης τους, μέχρι τα τεράστια κρουαζιερόπλοια που καταφτάνουν καθημερινά στην περιοχή.

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στο πανέμορφο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας όπου τα κρουαζιερόπλοια ξεφορτώνουν χιλιάδες τουρίστες κάθε ημέρα. Εκεί, ο δήμαρχος αποφάσισε να στήσει κάμερες που θα καταγράφουν τον αριθμό των τουριστών που επισκέπτονται το ιστορικό κέντρο της πόλης το οποίο έχει αναγνωριστεί ως πολιτιστικό αγαθό της Κροατίας, ενώ το 1979 ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Αυτό το αντιτουριστικό κίνημα που γιγαντώνεται σε πολλές περιοχές της Ευρώπης καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις  διαφόρων  χωρών αλλά και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού UNWTO. Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, Ταλέμπ Ριφάι, έκανε λόγο για «μία πολύ σοβαρή κατάσταση που χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα για το καλό όλων».

Οι μέθοδοι που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού έχουν να κάνουν με την ενθάρρυνση των τουριστών να επισκέπτονται  αξιοθέατα που δεν είναι τόσο γνωστά, επέκταση των τουριστικών δραστηριοτήτων και αύξηση της τουριστικής σεζόν. Ο Οργανισμός πάντως δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση να σταματήσει ή να περιορίσει τις τουριστικές ροές.

Ακολουθεί η Ελλάδα;

Λίγο καιρό πριν, ένα δημοσίευμα της γαλλικής εφημερίδας Le Figaro, αναφερόταν στις δυσμενείς επιπτώσεις που θα έχει και για περιοχές της χώρας μας ο μαζικός τουρισμός.

«Βενετία, Βαρκελώνη, Σαντορίνη… η οικονομία τους εξαρτάται από τους ξένους επισκέπτες, αλλά απειλείται από τον υπερπληθυσμό» σχολίαζε το δημοσίευμα.  Το επίμαχο άρθρο συνοδευόταν από μία χαρακτηριστική φωτογραφία: το υπέροχο ηλιοβασίλεμα στην καλντέρα της Σαντορίνης, με την γαλλική εφημερίδα να επισημαίνει ότι κάθε χρόνο σπεύδουν να το απολαύσουν 70.000 τουρίστες.

Μπορεί λοιπόν ο τουρισμός να αποτελεί την «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας όμως ήδη σε πολλές περιοχές εκφράζονται φόβοι για τις επιπτώσεις της μαζικής εκδοχής του.

Παράδειγμα  τα Μάλια της Κρήτης που τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνουν ορδές νεαρών τουριστών που θέλουν να ξεφαντώσουν χωρίς όρια. Αυτός ο ασύδοτος και μαζικός τουρισμός φαίνεται πως έχει φέρει τους ντόπιους σε απόγνωση και έχει οδηγήσει αρκετούς επιχειρηματίες στην απόφαση να βάλουν ένα «στοπ» και να κάνουν στροφή προς έναν πιο «ελεγχόμενο» τουρισμό που θα απευθύνεται κυρίως σε οικογένειες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News