Μέσα σε κλίμα που η κυβέρνηση καλλιεργούσε έναν χρόνο τώρα, η Τουρκία εορτάζει την πρώτη επέτειο από το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, το οποίο έγινε η αρχή για την μεγαλύτερη ίσως μεταμόρφωση στην ιστορία του τουρκικού κράτους.

Με ειδική συνεδρίαση της Εθνοσυνέλευσης, όπου θα μιλήσουν όλοι οι αρχηγοί των κομμάτων, και πορείες «εθνικής ενότητας» στις 18:30 του Σαββάτου σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη, η χώρα τιμά τη μνήμη των θυμάτων.

Το βράδυ ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μιλήσει στην Κωνσταντινούπολη, συνοδευόμενος από συγγενείς των θυμάτων του πραξικοπήματος. Κατά το πραξικόπημα, κυρίως από αργά το βράδυ της 15ης Ιουλίου και ως το μεσημέρι της επόμενης ημέρας, σκοτώθηκαν 260 άνθρωποι, πολλοί από αυτούς ένστολοι και τραυματίστηκαν άλλοι 2.196. Για το τουρκικό κράτος, όσοι έπεσαν για την υπεράσπιση του προέδρου είναι ήρωες.

Αργότερα μέσα στο Σάββατο ο πρόεδρος Ερντογάν θα μεταβεί στην Αγκυρα όπου θα εκφωνήσει ομιλία στην Εθνοσυνέλευση στις 02:32 τα ξημερώματα της Κυριακής. Είναι η ώρα που οι πρώτες βόμβες των πραξικοπηματιών χτυπούσαν το κτίριο της Εθνοσυνέλευσης ενώ ξημέρωνε η 16η Ιουλίου.

Η ημέρα σήμερα έχει κηρυχθεί αργία από την κυβέρνηση, η οποία επιμένει να προβάλλει την εικόνα της ενότητας που επέδειξε ο τουρκικός λαός απέναντι στους πραξικοπηματίες.

Σε αυτή τη γραμμή κινείται εξάλλου και ο Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος δια μέσου του Guardian, υπενθυμίζει ότι το πραξικόπημα εναντίον του ήταν άλλο ένα στη σειρά των στρατιωτικών κινημάτων κατά εκλεγμένων κυβερνήσεων από το 1960 ως το 1997. Υπενθυμίζει τη δράση του κόμματός του, του AKP, το οποίο πέρασε μέτρα για τον περιορισμό της επιρροής του στρατού στην κοινωνία και την πολιτική.

«Αποκαταστήσαμε την εμπιστοσύνη του τουρκικού λαού στους θεσμούς», γράφει και τονίζει ότι «οι πραξικοπηματίες πέρυσι στις 15 Ιουλίου χτύπησαν σε τοίχο που έχτισε μια δεκαετία προόδου στην πολιτική, την οικονομία, την υγεία, την εξωτερική πολιτική και τα θεμελιώδη δικαιώματα».

Τι συνέβη και τι άλλαξε στη χώρα

Εκείνη τη νύχτα, μια ομάδα αξιωματικών, κατά τα φαινόμενα χωρίς σοβαρή προετοιμασία και με κακό συντονισμό κατάφερε να συλλάβει μέρος της ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων.Εκτός Τουρκίας έπιασε τους πάντες ίσως στον ύπνο, ενώ ο κόσμος προσπαθούσε να ξεπεράσει το σοκ της τρομοκρατικής επίθεσης στη Νίκαια της Γαλλίας όπου ένα φορτηγό παρέσυρε και σκότωσε γύρω στους 80 ανθρώπους, την πρώτη τέτοιου τύπου.

Οι πραξικοπηματίες, που είχαν με το μέρος τους κάποιες επίλεκτες μονάδες των ενόπλων δυνάμεων, επιχείρησαν να συλλάβουν ή να σκοτώσουν τον Ταγίπ Ερντογάν, που παραθέριζε στη Μαρμαρίδα, αλλά απέτυχαν. Αυτό ήταν η αρχή του ξηλώματος του βραχύβιου κινήματος.

Μέσα σε ελάχιστες ημέρες και, αφού ο Ερντογάν είχε εξασφαλίσει το ότι δεν θα υπάρξει νέα απόπειρα ανατροπής του, άρχισε το -όπως φάνηκε στη συνέχεια- μεθοδικό ξήλωμα του κρατικού μηχανισμού από στοιχεία που θεωρείται ότι συνεργάστηκαν ή συντάσσονταν με τους πραξικοπηματίες.

Στους 50.000 ανέρχονται οι συλληφθέντες, ενώ μέχρι σήμερα 150.000 εργαζόμενοι στο Δημόσιο, ανάμεσά τους δικαστικοί, στρατιωτικοί και εκπαιδευτικοί, έχουν απολυθεί ή τεθεί σε διαθεσιμότητα. Αλλά και πέρα από το Δημόσιο, πανεπιστημιακοί, επιστήμονες και δημοσιογράφοι έχουν χάσει την εργασία τους ή υφίστανται πάσης φύσεως οχλήσεις.

Ολοι θεωρούνταν λίγο ως πολύ συνεργαζόμενοι με το κίνημα του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση έχει κατηγορήσει σαν ενορχηστρωτή του πραξικοπήματος.

Γνώριζε ή περίμενε ο Ερντογάν το πραξικόπημα; Το ερώτημα δεν έχει μια σαφή απάντηση και πολύ πιθανόν να μην αποκτήσει ποτέ.

Αυτό που δεν αμφισβητείται μέσα και έξω από την Τουρκία -βεβαίως όχι και από την κυβέρνησή της- είναι ότι το πραξικόπημα έγινε αφορμή για καταστολή της αντιπολίτευσης και κάθε κριτικής προς την κυβέρνηση και το πρόσωπο του προέδρου.

Εστίες αντίστασης πάντα υπάρχουν και έγιναν εμφανείς προ ημερών μετά την ολοκλήρωση μιας πορείας της αντιπολίτευσης υπέρ της Δικαιοσύνης από την Αγκυρα στην Κωνσταντινούπολη , η οποία κατέληξε σε μια μεγαλειώδη συγκέντρωση. Εστειλε το μήνυμά της;

Δύσκολο να το πει κανένας αυτό σε μια Τουρκία που είναι στο μέσο μιας αναδιάταξης των προτεραιοτήτων και των συμμαχιών της.

Αν υπάρχει δε κάτι στο οποίο θα συμφωνούσαν όλοι μέσα και έξω από τη χώρα και ανεξάρτητα από την τοποθέτησή τους είναι ότι το πραξικόπημα ήταν σημείο καμπής για την τουρκική ιστορία. Η αποτίμησή είναι όμως ακόμη σε εκκρεμότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News