Η είδηση είναι ευχάριστη κι ελπιδοφόρα.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης ανακοίνωσε πιλοτικό πρόγραμμα μαγειρικής για κρατούμενους στις φυλακές Τρικάλων – ετοιμάζεται μάλιστα να το υλοποιήσει και σε δεύτερο σωφρονιστικό κατάστημα, στα Χανιά. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ και φιλοδοξεί να ανοίξει παράθυρο στον κόσμο, παρέχοντας ώρες δημιουργικές μέσα στη φυλακή, αλλά και σοβαρή προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης στους ταλαντούχους, όταν έλθει η στιγμή της αποφυλάκισης.

Το νέο ίσως να μη σήκωνε δεύτερη σκέψη αν πριν από λίγο καιρό η υπογράφουσα δεν είχε επικοινωνήσει με τον Λευτέρη Λαζάρου, τον διακεκριμένο σεφ του «Βαρούλκο», για να ενημερωθεί πώς πήγαινε ένα ανάλογο πρόγραμμα, με τον ίδιο σε ρόλο δασκάλου, στις φυλακές Κορυδαλλού.

«Πάει αυτό, ναυάγησε!» απάντησε αβίαστα ο Λαζάρου. «Είχαμε πρόβλημα με τα εργαλεία, μαχαίρια, ψαλίδια, ανοιχτήρια ∙ δεν ήταν εύκολο να τα βάλουμε όλα αυτά στη φυλακή και να τα χρησιμοποιούμε συστηματικά. Αλλά μαγειρική χωρίς αυτά, δεν γίνεται».

Τι άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα και τα μαθήματα ξεκίνησαν; Οι φυλακές, γενικώς, δεν είναι παρθεναγωγείο, και οι ελληνικές φυλακές, ειδικότερα, φημίζονται για τον διάτρητο χαρακτήρα τους, μόνο ελέφαντας δεν έχει περάσει προς το παρόν, από τις πύλες τους στα κελιά των κρατουμένων.

Συν τοις άλλοις, το πιλοτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε 17 κρατούμενους ανεξαρτήτως ποινής. Πράγμα που σημαίνει ότι στο νέο περιβάλλον θα πρέπει να ανθίσουν και κάποια «λουλούδια», από τα λίγα…

Ο Ευτύχης Φυτράκης, γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής στο υπουργείο Δικαιοσύνης είναι πλήρως καθησυχαστικός. «Υπάρχει απόλυτη ασφάλεια γύρω από το εγχείρημα», δηλώνει στο Protagon. «Η διαδικασία των μαθημάτων επιβλέπεται από φύλακα, ευθύνη του οποίου μεταξύ άλλων είναι η συγκέντρωση όλων των εργαλείων σε ειδικό κουτί, που κλειδώνεται σε ντουλάπι, φανταστείτε το σαν θησαυροφυλάκιο. Η φυλακή διαθέτει εξάλλου εμπειρία εκπαίδευσης με αιχμηρά εργαλεία. Σε λίγο καιρό θα κάνουμε πραγματικότητα στις φυλακές των Γρεβενών ένα ραφείο, και στον Δομοκό θα εφαρμόσουμε πρόγραμμα για ψυκτικούς – υδραυλικούς. Η κατάρτιση και η απασχόληση των κρατουμένων αποτελούν παράγοντες για μια φυλακή με ανθρώπινα χαρακτηριστικά».

Μια φυλακή με ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Έτσι είναι, ακριβώς. Και μακάρι η προσπάθεια να προστατευθεί αποτελεσματικά, και να μην καταστεί η ανεπάρκεια οιουδήποτε μηχανισμού λόγος για να σταματήσει. Να μην υπονομευθεί από τυχόν ανοργανωσιά, απρόβλεπτο περιστατικό ή «την κακιά την ώρα».

Η Ελλάδα δεν είναι ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία χώρα που κινείται – επιτέλους – στην κατεύθυνση εφαρμογής κοινωνικής πολιτικής στις φυλακές. Άλλες βρίσκονται έτη φωτός μπροστά.

Στη Βρετανία, η γειτονιά Brixton του νότιου Λονδίνου υποδέχεται ορδές πελατών στη φυλακή υψίστης ασφαλείας Her Majesty όπου λειτουργεί με ιδιαίτερη επιτυχία το «Clink», εστιατόριο που απασχολεί κρατούμενους ως σεφ και σερβιτόρους – ένα από τα συνολικά τέσσερα που είναι ήδη ανοιχτά σε ισάριθμες φυλακές της Αγγλίας με τη σφραγίδα της οργάνωσης «The Clink Charity». Φραγκόκοτα με θυμάρι και λαχανικά, μπακαλιάρο με κρούστα από αρακά, πατάτες κονφί είναι μόνο λίγες από τις προτάσεις του μενού αξιώσεων, που εντυπωσίασε ακόμη και κριτικούς της αδυσώπητης ομάδας Michelin, των γνωστών αστεριών.

Στην Ιταλία, πρέπει να πάρει κανείς έως και δυο μήνες νωρίτερα, για να κλείσει τραπέζι στο εστιατόριο «InGalera» (που σημαίνει «Στη Φυλακή», φιλοξενείται άλλωστε σε παλαιό κοιτώνα σωφρονιστικών υπαλλήλων) στο Μπολάτε της Λομβαρδίας και να δοκιμάσει τα εκλεπτυσμένα πιάτα κρατουμένων, υπό τις οδηγίες έμπειρου σεφ, τα οποία σερβίρουν επίσης έγκλειστοι.

Κι επειδή εκεί το πείραμα έχει πετύχει και ο φόβος δεν μουδιάζει πια τους συμμετέχοντες, στον χώρο έχει βρει θέση και το χιούμορ ∙ με τους τοίχους τίγκα στις αφίσες από ταινίες του τύπου «Απόδραση από το Αλκατράζ», «Το Πράσινι Μίλι», «Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News