Ηταν Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου του 1966 όταν, στις 8.15 το βράδυ, το κανάλι που πραγματοποιούσε δοκιμαστικές τηλεοπτικές εκπομπές μετέδωσε σε μαγνητοσκόπηση -φιλμαρισμένα τα έλεγαν τότε- στιγμιότυπα ποδοσφαιρικού αγώνα. Δέκα λεπτά του ντέρμπι Παναθηναϊκός – ΑΕΚ, το οποίο είχε γίνει στις… 19 Δεκεμβρίου της προηγούμενης χρονιάς, στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, για το Πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής.

Η πρώτη κανονική μετάδοση… μισού ματς ήρθε έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια. Την 1η Δεκεμβρίου 1969 η ΥΕΝΕΔ έδειξε το δεύτερο ημίχρονο της αναμέτρησης Παναθηναϊκός – Εθνικός, προκαλώντας αρκετές αντιδράσεις. Πρώτον, επειδή ο σπορτκάστερ δεν ήξερε τους παίκτες – και στη θολή τηλεοπτική εικόνα εκείνης της εποχής ήταν πολύ δύσκολο να διακρίνεις ποιος έχει την μπάλα. Δεύτερον, λόγω της μικρής προσέλευσης του κόσμου στο γήπεδο. Η Λεωφόρος είχε «κόψει» μόλις 9.500 εισιτήρια, και οι εφημερίδες της εποχής κατηγόρησαν την τηλεόραση γι’ αυτό. Εστω κι αν οι δέκτες σε ολόκληρη την Αθήνα ήταν ελάχιστοι, ακόμα.

Λίγους μήνες αργότερα, μία μέρα που στην πρωτεύουσα έβρεχε καταρρακτωδώς, χιλιάδες Αθηναίοι είχαν βγει στις γειτονιές τους και κοιτούσαν ψηλά, στις ταράτσες. Οπου έβλεπαν κεραία, χτυπούσαν την πόρτα. «Μήπως μπορούμε να έρθουμε κι εμείς να δούμε το παιχνίδι; – δεν θα ενοχλήσουμε καθόλου». Το παιχνίδι ήταν ο τελικός του Κυπέλλου Αγγλίας του 1970. Η Τσέλσι -μία από τις αποψινές φιναλίστ- έπαιζε με τη σπουδαία, εκείνη την εποχή, Λιντς Γιουνάιτεντ, στο Γουέμπλεϊ, και το ΕΙΡ (Εθνικόν Ιδρυμα Ραδιοφωνίας, που την ίδια χρονιά έγινε ΕΙΡΤ (Εθνικόν Ιδρυμα Ραδιοφωνίας Τηλεοράσεως) θα μετέδιδε το ματς «ζωντανά», σε περιγραφή του Γιάννη Διακογιάννη.

Μαγεία! Το επιβλητικό στάδιο, τα τραγούδια των θεατών στην εξέδρα, οι πάγκοι των δύο ομάδων δίπλα – δίπλα, οι παίκτες που έβγαιναν μαζί στον αγωνιστικό χώρο, το πολυτελές Κύπελλο που περίμενε τους νικητές, η ιεροτελεστία της απονομής στο τέλος, η άψογη τηλεοπτική μετάδοση -έστω ασπρόμαυρη ώς το 1979- από τους μετρ του είδους Βρετανούς… Και ο αγώνας, εξαιρετικός. Ενας νέος κόσμος, μία αξέχαστη εμπειρία για όσους μεγάλωσαν με τις 20 απευθείας μεταδόσεις το χρόνο – και όχι τη μέρα. Για τους Ελληνες των 55 και άνω, ο τελικός του Κυπέλλου Αγγλίας (που, από τότε, δεν είχε σε τίποτα να ζηλέψει τους σημερινούς φανταχτερούς τελικούς της UEFA) είναι ο πρώτος -και αξέχαστος- ποδοσφαιρικός έρωτας.

Το αγγλικό ποδόσφαιρο, γενικώς. Διότι, στις αρχές της δεκαετίας των ’70s, άρχισαν να μεταδίδονται και αγώνες του πρωταθλήματος από το Νησί. Κάθε Σάββατο απόγευμα, με χρονοκαθυστέρηση μιας εβδομάδας, το ΕΙΡΤ έδειχνε τον καλύτερο αγώνα από την Αγγλία. Αυτές οι μεταδόσεις ήταν και το πρώτο τηλεοπτικό πρόγραμμα στην Ελλάδα που είχε χορηγό. Τις προσέφεραν τα ξυραφάκια «Αστορ», τα οποία ανέβασαν τον τζίρο τους κατακόρυφα, κι έτσι παρακίνησαν κι άλλες εταιρείες να διαφημιστούν στην τηλεόραση.

Τη μέρα που πρωτοείδαμε τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας, η Ελλάδα μετρούσε 200.000-300.000 τηλεθεατές. Η τηλεόραση ήταν είδος πολυτελείας. Πανάκριβη. Η φθηνότερη κόστιζε πάνω από 10.000 δραχμές, όταν το μεροκάματο του ανειδίκευτου εργάτη ήταν… 25, και ένας καλός μισθός 5.000 δραχμές. Ο κόσμος συνωστιζόταν έξω από τις βιτρίνες καταστημάτων ηλεκτρικών ειδών – ακόμα και μετά το κλείσιμό τους – για να παρακολουθήσει κάποια σπουδαία ματς. Ιδίως το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, που έφερε και την πρώτη έκρηξη στις πωλήσεις.

Για πολλά χρόνια, οι Ελληνες ήταν πιστοί στο μαγιάτικο ραντεβού τους με τον τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας. Η Αρσεναλ (1971), η Λιντς (1972), η Σάντερλαντ (1973), η Λίβερπουλ (1974), η Γουέστ Χαμ (1975), η Σαουθάμπτον (1976), η Γιουνάιτεντ (1977), η Ιπσουϊτς (1978), πάλι η Αρσεναλ (1979) -η άλλη αποψινή φιναλίστ- σήκωσαν την Κούπα στους τηλεοπτικούς μας δέκτες. Αλλοτε «ματσάρες» κι άλλοτε «σούπες», οι τελικοί του Γουέμπλεϊ ήταν -και παραμένουν- συναρπαστικοί. Ανοιχτοί σε κάθε αποτέλεσμα, «πρόθυμοι» για κάθε είδους έκπληξη. Γι’ αυτό, σήμερα, παρά την υπεραφθονία των αθλητικών μεταδόσεων στην TV, το διεθνές τηλεοπτικό τους κοινό εκτιμάται ότι ξεπερνά τους 500 εκατομμύρια ανθρώπους.

Και τι δεν έχουμε δει σε αυτά τα ματς… Το 1976 η Σαουθάμπτον, ομαδα Β’ Κατηγορίας (της σημερινής Championship) νίκησε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Το ίδιο και το 1980: η Γουέστ Χαμ την Αρσεναλ. Οκτώ φορές έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Το 1997 η Μίντλεσμπρο έγινε η πρώτη ομάδα που έφτασε στον τελικό αλλά έπεσε κατηγορία. Το 2013 η Γουίγκαν το πήγε ένα βήμα παραπέρα: κέρδισε τον τελικό και υποβιβάστηκε. Είδαμε τη μικρή Γουίμπλεντον να νικά τη φοβερή Λίβερπουλ. Είδαμε ανατροπές βγαλμένες από τα παραμύθια. Είδαμε κι ένα Ελληνόπουλο, τον Νίκο Νταμπίζα, να πρωταγωνιστεί σ’ αυτή τη γιορτή το 1998 και το 1999, στους δύο διαδοχικούς χαμένους τελικούς της Νιούκαστλ.

Είναι και ο αρχαιότερος ποδοσφαιρικός θεσμός του Κόσμου. Ο πρώτος τελικός παίχτηκε στις 16 Μαρτίου 1872, στο «Κένινγκτον Οβάλ» του Λονδίνου. Περίπου 2.000 θεατές πλήρωσαν από ένα σελίνι για να παρακολουθήσουν τον μεγάλο αγώνα των Wanderers με τους Royal Engineers -μιας ομάδας πρώην φοιτητών και μαθητών δημοσίων σχολείων της Αγγλίας- με μια άλλη αξιωματικών του Μηχανικού του αγγλικού στρατού. Ακόμα δεν υπήρχαν οριζόντια δοκάρια, δίχτυα, αλλαγές και πέναλτι, ενώ στην Ελλάδα ο Κουμουνδούρος δεν ήταν… πλατεία αλλά πρωθυπουργός. Σε τελικό Κυπέλλου Αγγλίας (του 1938) πραγματοποιήθηκε και η πρώτη ζωντανή μετάδοση επίσημου ποδοσφαιρικού αγώνα. Ασχέτως εάν στην TV τον είδαν πολλοί λιγότεροι απ’ όσους βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο γήπεδο (93.497 φίλαθλοι), αφού είχαν πουληθεί μόλις 10.000 τηλεοπτικοί δέκτες στο Λονδίνο.

Ο αποψινός Τελικός (Novasports 1, 19:30) είναι ο Νο 136, με φιναλίστ δύο συλλόγους που έχουν γράψει ιστορία στη διοργάνωση. Η Αρσεναλ είναι η ομάδα με τις περισσότερες κατακτήσεις (12). Το ίδιο και ο προπονητής της, ο Αρσέν Βενγκέρ (6), ο οποίος αμφισβητείται εντόνως και χρειάζεται έναν θρίαμβο απεγνωσμένα. Η Τσέλσι είναι η ομάδα του 21ου αιώνα στο Κύπελλο Αγγλίας, αφού κατέκτησε το τρόπαιο το 2000, όταν έκλεινε το παλιό Γουέμπλεϊ για να ανακαινιστεί, αλλά και το 2007, όταν ξανάνοιξε. Το πήρε και το 2009, το 2010 και το 2012. Ο προπονητής της, Αντόνιο Κόντε, θα κυνηγήσει το «νταμπλ» στην πρώτη του, κιόλας, σεζόν, κάτι που με την Τσέλσι είχε πετύχει μόνον ο Κάρλο Αντσελότι (2010), και με την Αρσεναλ ο Βενγκέρ.

Το Γουέμπλεϊ θα γεμίσει ασφυκτικά (90.000 θεατές), με την παροιμιώδη βρετανική τάξη. Εχει προβλεφθεί ακόμα και το πού θα πιούν τις μπίρες τους οι αντίπαλοι οπαδοί πριν από τον αγώνα: της Αρσεναλ στις pubs που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του γηπέδου, ενώ της Τσέλσι σε ‘κείνες της δυτικής πλευράς. Το Λονδίνο ανυπομονεί για τη μεγάλη γιορτή, αλλά και «τρέμει», μετά τα γεγονότα του Μάντσεστερ. Το «Εμιρεϊτς» δεν θα ανοίξει, τελικώς, για τους φίλους της Αρσεναλ που ήθελαν να παρακολουθήσουν το ματς σε γιγαντοοθόνη, ενώ δεν θα υπάρξουν επινίκιες εκδηλώσεις στους δρόμους για τους θριαμβευτές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News