Ο μεγάλος λιμός στην Ελλάδα (1941-1944) κατά τη διάρκεια της κατοχής της χώρας από τις δυνάμεις του Αξονα, υπήρξε το αποτέλεσμα κυρίως των αυθαιρεσιών των κατακτητών εις βάρος της χώρας. Τα περισσότερα θύματα, που στο σύνολό τους υπήρξαν εκατοντάδες χιλιάδες, ήταν στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας και ειδικά στην Αθήνα, λόγω μεγαλύτερης συγκέντρωσης πληθυσμού. Ιδιαίτερα ο πρώτος κατοχικός χειμώνας του 1941-1942 υπήρξε ο πιο πολύνεκρος, βιώνοντας τον χειρότερο λιμό από τους αρχαίους χρόνους.

Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα υπήρξαν τα πιο ευάλωτα, ενώ στις λίστες των θανάτων μεγάλο τμήμα ήταν άνεργοι αλλά και οι εργάτες, οι συνταξιούχοι και οι υπάλληλοι, καθώς το χρήμα έχανε ραγδαία την αξία του. Αντρες πεινασμένοι, με τα μάγουλα ρουφηγμένα, σέρνονταν στους δρόμους. Παιδιά και γυναίκες, με όψη σταχτιά και γάμπες λιγνές σαν πόδια αράχνης, μάχονταν με τα σκυλιά γύρω από τους σωρούς των σκουπιδιών. Οταν -το φθινόπωρο του 1941- άρχισε το κρύο, οι άνθρωποι έπεφταν στους δρόμους από εξάντληση. Τους μήνες εκείνου του χειμώνα σκόνταφτε κανείς κάθε πρωί πάνω σε πτώματα. Σε διάφορες συνοικίες της Αθήνας οργανώθηκαν νεκροφυλάκια. Τα καμιόνια της δημαρχίας έκαναν κάθε μέρα τον γύρο τους, για να μαζεύουν τους πεθαμένους, στα νεκροταφεία σώριαζαν τον έναν πάνω στον άλλο. Ο σεβασμός για τους νεκρούς, τόσο βαθιά ριζωμένος στους Ελληνες, είχε στομωθεί.

Σύμφωνα με τα αρχεία των κατοχικών αρχών, που παρουσιάζουν πιο συντηρητικά το μέγεθος του λιμού, ο αριθμός των θανάτων τον χειμώνα του 1941-1942 εκτοξεύτηκε: ο μέσος όρος θανάτων τον Νοέμβριο του 1941 τετραπλασιάστηκε από τους αντίστοιχους της περιόδου 1931-1940, ενώ το διάστημα Ιανουαρίου-Μαρτίου εξαπλασιάστηκε. Φυσικά, η έκταση της ανθρωπιστικής καταστροφής είναι ακόμη πιο δραματική, καθώς ένας μεγάλος αριθμός θανάτων δεν αναφέρονταν στις τότε Αρχές. Με πολλούς θανάτους συνέβη αυτό, σκόπιμα, προκειμένου τα κουπόνια διατροφής που χρησιμοποιούσαν για τα συσσίτια να χρησιμοποιηθούν από συγγενείς τους.

Με το ένστικτο της επιβίωσης ιδιαίτερα έντονο, ο κόσμος άρχισε να εφευρίσκει ασυνήθιστες διατροφικές μεθόδους. Ετσι, συνώνυμο της κατοχικής πείνας γίνονται η μπομπότα και το κουκουτσάλευρο. Παρατηρήθηκαν, επίσης, περιπτώσεις βρώσης σκαντζόχοιρων, ημιόνων και χελωνών.

Τη Δευτέρα 8 Μαΐου, (ώρα 19:00), θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ, «Η γενοκτονία της μνήμης» (2009, 52’), παρουσία του σκηνοθέτη Αντώνη Παπαδόπουλου. Με αυτή την προβολή το Πολιτιστικό Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) ολοκληρώνει το πρώτο μέρος του ειδικού μηνιαίου κύκλου προβολών με τίτλο «Ιστορικά ντοκιμαντέρ ελλήνων δημιουργών», στο Ιστορικό Αρχείο ΠΙΟΠ, στον Ταύρο.

Το ντοκιμαντέρ αφορά στη γερμανό-ιταλική κατοχή στην Ελλάδα και την κατάδειξη του λιμού τον χειμώνα του 1941-42. Μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό και μαρτυρίες διερευνάται η αναζήτηση των ενόχων και οι ευθύνες των γερμανικών και ιταλικών στρατευμάτων. Για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε ειδική έρευνα σε Ελλάδα, Γερμανία, Ιταλία, Σουηδία και Ελβετία.

Η είσοδος είναι ελεύθερη. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

(Τηλεφωνικές κρατήσεις: 210 3418011, Δευτέρα-Παρασκευή 09:00-17:00)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News