Η 23η Απριλίου 1616 ήταν σημαδιακή αφού εκείνη την ημερομηνία, αλλά όχι και την ίδια ημέρα, έφυγαν από τη ζωή ο ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο άγγλος δραματουργός Γουίλιαμ Σαίξπηρ. Για την ακρίβεια την εποχή εκείνη, η Ισπανία ακολουθούσε το Γρηγοριανό ημερολόγιο ενώ η Αγγλία το Ιουλιανό, και ο θάνατος του Θερβάντες είχε προηγηθεί του θανάτου του Σαίξπηρ κατά 10 ημέρες.

Το 1995, για να τιμήσει την επέτειο του θανάτου τους, η UNESCO καθιέρωσε την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου. Είναι η Γιορτή των Εκδοτών και των Πνευματικών Δικαιωμάτων που έκτοτε γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο με διάφορες εκδηλώσεις.

Στο πλαίσιο των εορτασμών για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων η UNESCO απονέμει επίσης τον τίτλο της Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου σε αναγνώριση των προγραμμάτων προώθησης του βιβλίου και του διαβάσματος και την αφοσίωσης στην βιομηχανία του βιβλίου. Ο τίτλος απονέμεται στις 23 Απριλίου κάθε χρόνου και ισχύει ως τις Απριλίου του επόμενου έτους. Να σημειωθεί ότι το 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου θα είναι η Αθήνα.

Στην Ελλάδα την 23η Απριλίου ως Ημέρα Βιβλίου έχει καθιερώσει η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου, με τη συνεργασία της Εταιρείας Συγγραφέων και του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ –Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου- και στο πλαίσιο αυτό διοργανώνει επίσης τον μεγάλο Περίπατο Βιβλίου στο κέντρο της Αθήνας, με τη φιλοδοξία τα επόμενα χρόνια η διοργάνωση να επεκταθεί σε όσες περισσότερες πόλεις της Ελλάδας είναι δυνατόν.

Ο Περίπατος Βιβλίου διοργανώνεται το Σάββατο 22 Απριλίου σε 28 σημεία του κέντρου της Αθήνας στα οποία περιλαμβάνονται η Εθνική Βιβλιοθήκη, η Βιβλιοθήκη της Βουλής, το Κεντρικό Ταχυδρομείο, πολλά βιβλιοπωλεία και χώροι εκδηλώσεων. Δείτε εδώ το πλήρες πρόγραμμα του Περιπάτου και αναζητήστε τον Χάρτη στα βιβλιοπωλεία που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις.

Οι εκδηλώσεις της Εταιρείας Συγγραφέων, των εκδοτών, των βιβλιοπωλείων και των βιβλιοθηκών που συμμετέχουν στην ενέργεια αυτή ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα www.greekbookday.gr.  Σε όλους τους χώρους διοργανώνονται μία ή περισσότερες εκδηλώσεις βιβλίου με πολλούς αγαπημένους πεζογράφους, ποιητές, μεταφραστές, επιμελητές και εκδότες οι οποίοι θα υποδέχονται το κοινό.

Στις εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου συμμετέχει φέτος και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), και στο πλαίσιο του φετινού Περιπάτου Βιβλίου στην Αθήνα οργανώνει το Σάββατο 22 Απριλίου (ώρα 11:30), εκδήλωση για μικρούς και μεγάλους, στο κεντρικό του πωλητήριο, στη Στοά Σπυρομήλιου. Με αφετηρία τα παραμύθια «Της ελιάς το δάκρυ», «Η Αλεξάνδρα, ο Παύλος και το μυστήριο της λίμνης Στυμφαλίας» της Σοφίας Καλαντζάκου, και «Το πετροκάραβο» των Αλίκη Μπαλάσκα και Δημήτρη Φουσέκη, η παραμυθού Εύη Γεροκώστα θα φανερώσει, τρία μυστικά καλά φυλαγμένα στις σελίδες των παιδικών βιβλίων του ΠΙΟΠ.

Να σημειωθεί ότι η Ημέρα Βιβλίου 2017 βρίσκεται υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο διοργανώνει επίσης μια σειρά δράσεων σε όλη την επικράτεια, του υπουργείου  Παιδείας, του Δήμου Αθηναίων, του Δήμου Θεσσαλονίκης, της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Δείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων σε όλη την Ελλάδα.

Φιλοδοξία όλων είναι ο εορτασμός αυτός να καθιερωθεί και να αποτελέσει εφαλτήριο για νέες ενέργειες και ευκαιρίες ανάδειξης της ανάγνωσης, να λειτουργήσει ως ένα μοναδικό όχημα μάθησης, ψυχαγωγίας και προσωπικής προόδου, μέσα από το οποίο θα προωθηθεί η υπόθεση της παιδείας και του πολιτισμού.

Τα «απαγορευμένα» του Public

Κάποια βιβλία, όμως, δεν είχαν πάντα την τιμητική θέση που τους αρμόζει, αφού η γραφή, όταν είναι τολμηρή, προκαλεί και φοβίζει. Οι απαγορεύσεις και οι λογοκρισίες κειμένων, συνήθως για λόγους πολιτικούς, θρησκευτικούς ή γιατί προσβάλλουν τα χρηστά ήθη, «είναι τόσο παλιές όσο και το ίδιο το βιβλίο» γράφει ο blogger Βιβλιοφάγος.

Ας θυμηθούμε Τη Φάρμα των Ζώων του Τζορτζ Όργουελ, που –όπως και το 1984- είχε απαγορευτεί στη Σοβιετική Ένωση καθώς ερμηνεύτηκε ως κριτική του σταλινισμού, στις συμμαχικές χώρες για να μη δυσαρεστηθεί ο πολεμικός σύμμαχος -μεταξύ 1943 και 1945- αλλά και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα –το 2002!- επειδή στο έργο μιλούν γουρούνια, πράγμα που θεωρήθηκε ότι προσβάλλει το Ισλάμ. Για τον παρόμοιους λόγους εξάλλου απαγορεύτηκε το 1931 την Κίνα η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων.

Aν αυτές ήταν ακραίες περιπτώσεις ερμηνείας των λογοκριτών, υπάρχει ένα πλήθος βιβλίων που απαγορεύτηκαν από την πολιτική λογοκρισία. Στην Ελλάδα πολλά έργα του Σολωμού, του Παλαμά και του Καζαντζάκη κρίθηκαν «αντεθνικά» και απαγορεύτηκαν στη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών όπως άλλωστε και ξένοι κλασικοί συγγραφείς, ο Ντοστογιέφσκι, ο Ζολά και ο Τολστόι. Στο ίδιο κείμενο με έκπληξη διαβάζουμε, ότι στις ΗΠΑ είχαν απαγορευτεί «Τα σταφύλια της οργής» του Τζον Στάινμπεκ, «Η καλύβα του μπάρμπα Θωμά» αλλά ακόμη και ο «Ρομπέν των Δασών» που θεωρήθηκε ότι διαδίδει …κομμουνιστικές ιδέες.

Οι «Σατανικοί στίχοι» του Σάλμαν Ρούσντι είναι μάλλον το πιο διάσημο θύμα θρησκευτικής λογοκρισίας, ίσως όμως δεν είναι γνωστό ότι ακόμη και ο Χάρι Πότερ  της Τζόαν Ρόουλινγκ απαγορεύτηκε σε σχολεία του Οντάριο στον Καναδά επειδή «προάγει την μαγεία». Στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, θύματα έπεσαν η «Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροΐδη αλλά και τρία βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη.

Ο τομέας των ηθών έχει επίσης υποστεί πολλές απαγορεύσεις. Ο «Τροπικός του Καρκίνου» του Χένρι Μίλερ, για παράδειγμα, κυνηγήθηκε επί χούντας επειδή στο βιβλίο «περιγράφονται ερωτικαί σκηναί και άλλα περιστατικά, προκαλούντα διέγερσιν», όμως ακόμη και τον 21ο αιώνα, το 2003 συγκεκριμένα, αστυνομικοί έμπαιναν σε βιβλιοπωλεία για να κατασχέσουν το σατιρικό (για τα θαύματα) κόμικ «Η Ζωή του Ιησού» του Γκέρχαρντ Χάντερερ και ο συγγραφέας βρέθηκε στο εδώλιο ελληνικών δικαστηρίων, μας θυμίζει ο Βιβλιοφάγος.

Έχει λοιπόν ενδιαφέρον ότι τα Public, τιμούν την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου με ένα αφιέρωμα στις απαγορεύσεις και τις λογοκρισίες στο χώρο του βιβλίου, προσφέροντας διεθνώς αναγνωρισμένα βιβλία που κάποτε είχαν αποκηρυχθεί, σε ειδικές τιμές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News