Τα σημάδια της ασθένειας βρίσκονται παντού. Kάθε ημέρα κάποια νέα έρευνα έρχεται να προστεθεί στο παζλ της καταστροφής. Το κλίμα, αλλάζει, η Γη υποφέρει, η ανθρωπότητα έχει άλλα στο μυαλό της. Το Σάββατο 22 Απριλίου γιορτάζεται η Ημέρα της Γης. Είναι γιορτή; Και τι ακριβώς εορτάζουμε; Το πόσο καλά τα καταφέραμε στην καταστροφή των δασών, πόσο πετυχημένη ήταν η μόλυνση των ωκεανών, σε τι κλίμακα αλλάξαμε το κλίμα του πλανήτη, πόσο προχωρήσαμε την ερημοποίηση τεράστιων περιοχών της Γης; Ο κατάλογος είναι μεγάλος.

Αλλά αυτή τη φορά οι πιο ειδικοί, οι πιο ευαισθητοποιημένοι, οι άνθρωποι που αφουγκράζονται καθημερινά τους ήχους της καταστροφής, οι επιστήμονες αποφάσισαν να αντιδράσουν. Και έχουν έναν ακόμα λόγο για να το κάνουν. Γιατί το μέτωπο των αρνητών της κλιματικής αλλαγής απέκτησε πρόσφατα έναν – εκ θέσεως – πανίσχυρο σύμμαχο, τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Η ιδέα της «Πορείας για την Επιστήμη» (March for Science) ξεκίνησε πρόσφατα, ως συνήθως μέσω του Facebook, και γρήγορα απέκτησε διαστάσεις, αρχικά στις ΗΠΑ και μετά σε όλο τον κόσμο. Ετσι σήμερα, Σάββατο, στην Ουάσιγκτον και σε 500 ακόμη πόλεις στον κόσμο οι επιστήμονες, κλιματολόγοι, ωκεανογράφοι, βιολόγοι, γιατροί και άλλοι θα ενώσουν τις φωνές τους και θα απαιτήσουν επιτέλους να γίνει κάτι. Στις ΗΠΑ η πρωτοβουλία έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις καθώς είναι η πρώτη φορά που ο επιστημονικός κόσμος αφήνει κατά μέρος την ουδετερότητά του και αναλαμβάνει μία τέτοιας κλίμακας πρωτοβουλία. Η πορεία έχει αναμφίβολα πολιτικό χαρακτήρα και στόχος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ και οι πολιτικές του. Τα νέα από τον Λευκό Οίκο δεν είναι καλά. Ο αμερικανός πρόεδρος, γνωστός αρνητής της κλιματικής αλλαγής φέρεται έτοιμος να ανατρέψει την πολιτική Ομπάμα.

«Η καταστροφή που μπορεί να προκαλέσει η κυβέρνηση Τραμπ είναι τεράστια», λέει ο καθηγητής Μάρκο Τεντέσκο στη «Repubblica». Ο Τεντέσκο ασχολείται με τη μελέτη  των παγετώνων, συνεργάζεται με τη NASA, ενώ διδάσκει στο Earth Institute του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης (ένα από τα καλύτερα ιδρύματα παγκοσμίως στις περιβαλλοντικές επιστήμες). Ο ιταλικής καταγωγής ερευνητής, ένας από τους πιο ειδικούς διεθνώς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον Αρκτικό Κύκλο, δεν κρύβει την ανησυχία και τον θυμό του για τις εξελίξεις. «Ακόμα και μία περιορισμένη επιπλέον επιβάρυνση σε διοξείδιο του άνθρακα, μπορεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε παγκόσμια κλίμακα για πολλά χρόνια. Η διαδικασία των μεταβολών έχει κάποιο όριο πέρα από το οποίο θα φτάσουμε στο σημείο χωρίς επιστροφή».

Την ίδια ώρα που οι επιστήμονες σε όλον τον κόσμο προειδοποιούν για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, μέσα προσκείμενα στον Τραμπ, όπως το Breitbart News, στη γραμμή του «αληθινό είναι μόνο αυτό που μας βολεύει» συνεχίζουν την εκστρατεία απαξίωσης που από καιρό έχουν ξεκινήσει. «Οι επιστήμονες σπέρνουν τον πανικό» γράφει το αμερικανικό ακροδεξιό site. Και όμως ο περασμένος Μάρτιος ήταν ο θερμότερος που έχει ποτέ καταγραφεί και μάλιστα παρά την απουσία του φαινομένου El Nino.

«Ο Τραμπ προχωρά σε αποφάσεις που η μία είναι χειρότερη από την άλλη. Αφήνει το πεδίο ελεύθερο για νέους αγωγούς πετρελαίου, ανατρέπει ρυθμίσεις της περιόδου Ομπάμα που είχαν βάλει μια σχετική τάξη, σε ό,τι αφορά τις βιομηχανικές εκπομπές. Ολα αυτά επιβαρύνουν μία ήδη δύσκολη κατάσταση» λέει ο Τεντέσκο.

Υπάρχει ακόμα ένας κίνδυνος εκτιμά ο ιταλός επιστήμονας. Η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να θέσει υπό έλεγχο τους ερευνητές μέσω επιτροπών δήθεν ανεξάρτητων. «Είναι μία πολιτική που αποσκοπεί στη μεταφορά των κονδυλίων που δίδονταν για έρευνες προς think tank που είναι εξαρτημένα από τα λόμπι του πετρελαίου».

Το πρώτο βήμα ήταν το μεγάλο ψαλίδι στα κονδύλια που προορίζονται για τις έρευνες. «Είναι σαν να είμαστε στην παραλία και περιμένουμε το τσουνάμι, χωρίς οδό διαφυγής, χωρίς καν να γνωρίζουμε το ύψος του κύματος» λέει ο Τεντέσκο. «Το Εθνικό Ιδρυμα Επιστημών (National Science Foundation), η σημαντικότερη ομοσπονδιακή υπηρεσία που χρηματοδοτεί τις επιστημονικές έρευνες έχει σταματήσει να επιχορηγεί γιατί δεν γνωρίζει αν και τι κονδύλια θα λάβει. Ακόμα και οι μετεωρολογικοί δορυφόροι της Nasa μειώνονται. Αυτό προκαλεί τεράστια κενά στη γνώση μας. Κινδυνεύουμε να καταστρέψουμε 40 χρόνια ερευνών και στοιχείων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα».

«Υπάρχει και μία ακόμη απειλή. Η στροφή στη γεωμηχανική, η προσπάθεια να χειραγωγήσουμε το κλίμα, με αμφιλεγόμενα προγράμματα γεμάτα σκοτεινά σημεία, κινδύνους και συνέπειες που ακόμα δεν μπορούμε να προβλέψουμε».

Στα βόρεια κλίματα από τον αρκτικό κύκλο ως τη Γροιλανδία τα σήματα κινδύνου είναι ορατά, συνεχή και όλο και πιο ανησυχητικά. Τα αρνητικά ρεκόρ πέφτουν, το ένα μετά το άλλο. «Τα σημάδια είναι παντού. Στην τήξη των πάγων, στα παγόβουνα που ταξιδεύουν όλο και πιο νότια, στα ρεύματα των φιορδ: Είναι όλο το σύστημα που μας λέει πόσο έχουν προχωρήσει οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής».

Κάποιοι ακόμα επιμένουν

Μπορούμε ακόμα να κάνουμε κάτι; Ερευνητές σε όλο τον κόσμο εργάζονται για αυτόν τον σκοπό. Ο κινέζοι βιολόγοι Λιου Γιογκντίνγκ και Φενγκουάν Ζουάνγκ έχουν βάλει σαν στόχο τους την αντιμετώπιση της ερημοποίησης που είναι αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης αποψίλωσης των δασών. Τα όπλα τους; Βακτήρια ικανά για φωτοσύνθεση, τα κυανοβακτήρια. Σπέρνοντάς τα στην άμμο ελπίζουν να προκαλέσουν μια αργή αλλά εντυπωσιακή «βιοχημική άνοιξη».

«Η ερημοποίηση αφορά το 40% της Γης» λένε οι δύο ερευνητές «και η Κίνα είναι μία από τις χώρες που υποφέρει περισσότερο από το φαινόμενο αυτό». Με αυτή τη μέθοδο οι δύο επιστήμονες κατάφεραν ήδη να «πρασινίσουν» 38 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην έρημο Kubuqi στη Μογγολία. «Μέσα σε πέντε χρόνια εμφανίστηκαν περισσότερα από 40 είδη φυτών, μυρμήγκια, κολεόπτερα, ως και λαγοί» λέει ο Ζουάνγκ.

Η Μπάρμπαρα Ματσολάι, επικεφαλής του Κέντρου Μικρορομποτικής του Ιταλικού Ινστιτούτου Τεχνολογίας ετοιμάζει κάτι διαφορετικό. Ενα ρομπότ που θα «ακούει» και στο μέλλον θα «θεραπεύει» το υπέδαφος. Οι ερευνητές που εργάζονται πάνω στο σχέδιο, το έχουν φανταστεί σαν ένα μηχανικό φυτό που οι ρίζες του θα βυθίζονται σταδιακά στη γη. Μικροαισθητήρες και μικροεκτυπωτές 3D θα «γεύονται» το χώμα, θα εκτιμούν την ποιότητά του και θα υπολογίζουν τον βαθμό μόλυνσης. «Ετσι θα μπορούμε να υπολογίζουμε με ακρίβεια τα επίπεδα υδραργύρου και βαρέων μετάλλων που υπάρχουν. Η μόλυνση του εδάφους είναι σημαντική παράμετρος και για εμάς και για τον πλανήτη αλλά σπάνια γνωρίζουμε με ακρίβεια την κατάσταση» λέει η Ματσολάι.

Οι επιστημονικές προτάσεις είναι πολλές, η διάθεση ακόμα περισσότερη. Αυτό που συνήθως λείπει είναι τα κονδύλια και κυρίως η πολιτική βούληση. Γιατί το να σβήνουμε μία ώρα τον χρόνο – αν το κάνουμε – τα φώτα, καλό είναι για τον πλανήτη, αλλά όχι αρκετό. Και στη γωνία καραδοκεί έτοιμος να του «αλλάξει τα φώτα» ο Τραμπ και οι (πετρελαιο)φίλοι του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News