Όλοι όσοι ψάχνουν την αιτία της νόσου Αλτσχάιμερ θα πρέπει να σταματήσουν να την αναζητούν στον ιππόκαμπο, την εγκεφαλική δομή που σχετίζεται με τις λειτουργίες της μνήμης. Ρίζα αυτού του κακού που πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο κάθε χρόνο, αποτελεί η νέκρωση εκείνου του τμήματος του εγκεφάλου όπου παράγεται η ντοπαμίνη, ένας νευροδιαβιβαστής ιδιαίτερα σημαντικός για κάποιους από τους μηχανισμούς επικοινωνίας μεταξύ των νευρώνων. Με λίγα λόγια, χωρίς ντοπαμίνη οι νευρώνες δεν λειτουργούν. Η σημαντική αυτή ανακάλυψη που κοινοποιήθηκε το πρωί της Δευτέρας στις σελίδες της επιστημονικής επιθεώρησης Nature Communications, είναι επίτευγμα μιας ομάδας ιταλών επιστημόνων κι αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας να κατανοήσει, ώστε να θεραπεύσει, αυτήν την εκφυλιστική και θανατηφόρα ασθένεια.

Η ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ –«Πραγματοποιήσαμε μια λεπτομερή μορφολογική ανάλυση του εγκεφάλου» -εξηγεί ο Μαρτσέλο Ντ’Αμέλιο, Αναπληρωτής Καθηγητής Φυσιολογίας και Νευροφυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο Campus Bio-Medico της Ρώμης και επικεφαλής της μελέτης, μιλώντας στην ιταλική La Repubblica – «και διαπιστώσαμε ότι όταν δεν υπάρχουν οι νευρώνες του κοιλιακού καλυπτρικού πεδίου (πρόκειται για τους νευρώνες που παράγουν την ντοπαμίνη), η μη επίδραση του εν λόγω νευροδιαβιβαστή προκαλεί τη δυσλειτουργία του ιππόκαμπου, ακόμη και αν τα κύτταρά του παραμένουν ανέπαφα». 

 Η ΜΝΗΜΗ. Κατά τα τελευταία 20 χρόνια, οι ερευνητές εστίαζαν, ώστε να εντοπίσουν και να κατανοήσουν τα αίτια της νόσου που πλήττει εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες άνω των 60 ετών, στην περιοχή του εγκεφάλου από την οποία εξαρτώνται οι μηχανισμοί της μνήμης, σκεπτόμενοι ότι ενδεχομένως να είναι ο σταδιακός εκφυλισμός των κυττάρων του ιππόκαμπου η αιτία της ασθένειας. Παρότι, μάλιστα, στις πειραματικές αναλύσεις δεν καταγράφηκαν ποτέ σημαντικοί μηχανισμοί νέκρωσης των κυττάρων. Έως σήμερα, δηλαδή, κανένας ερευνητής δεν είχε σκεφτεί ότι ενδεχομένως να σχετίζονται και άλλες περιοχές του εγκεφάλου με την εμφάνιση της πάθησης. «Οι γνώσεις μας για το κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο είναι περιορισμένες» -εξηγεί ο Ντ’Αμέλιο- «διότι είναι ένα βαθύ τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος, ιδιαίτερα δύσκολο να διερευνηθεί σε νευρο-ακτινολογικό επίπεδο». 

 ΑΛΥΣΙΔΩΤΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ. Οι ερευνητές κατάφεραν να κατανοήσουν σε βάθος τους μοριακούς παράγοντες που σχετίζονται με την αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ των νευρικών κυττάρων που με την πάροδο του χρόνου επιφέρει απώλεια μνήμης. Και διαπίστωσαν πώς ο θάνατος των εγκεφαλικών κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη έχει ως αποτέλεσμα να μην φτάνει η ουσία αυτή στον ιππόκαμπο, προκαλώντας ένα είδος δυσλειτουργίας που καταλήγει στην απώλεια μνήμης. Κάτι σαν μια αλυσιδωτή αντίδραση. Η μελέτη καταδεικνύει τη σταδιακή νέκρωση μόνο των νευρώνων του κοιλιακού καλυπτρικού πεδίου, και όχι και εκείνων του ιππόκαμπου, κατά τα πρώτα στάδια της ασθένειας.

 Η ΔΙΑΘΕΣΗ. «Διαπιστώσαμε ότι το κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο απελευθερώνει ντοπαμίνη και στον επικλινή πυρήνα (nucleus accumbens) –προσδιόρισε ο ιταλός επιστήμονας– «η οποία είναι η περιοχή που ελέγχει την επιβράβευση και τις συναισθηματικές διαταραχές, διασφαλίζοντας την ομαλή λειτουργία τους». Σύμφωνα με κάποιους από τους συντάκτες της μελέτης οι μεταπτώσεις στη διάθεση ενός ατόμου, δεν αποτελούν συνέπεια της εκδήλωσης της νόσου Αλτσχάιμερ. Αντιθέτως, θα έπρεπε να εκλαμβάνονται ως σημάδια της ασθένειας.

 ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. Όσον αφορά την επίδραση που μπορεί να έχει η μελέτη για τη θεραπεία της νόσου, ο κ. Ντ’Αμέλιο κάνει λόγο για πολλές προοπτικές. «Τώρα χρειάζονται αποτελεσματικότερες νευρο-ακτινολογικές τεχνικές για ν’ανακαλύψουμε τους μηχανισμούς λειτουργίας και εκφυλισμού του κοιλιακού καλυπτρικού πεδίου. Και δεδομένου ότι και το Πάρκινσον προκαλείται από το θάνατο των νευρώνων που παράγουν ντοπαμίνη, μπορούμε να φανταστούμε κοινές θεραπευτικές στρατηγικές, ώστε να αποτραπεί με τρόπο επιλεκτικό ο θάνατος των συγκεκριμένων νευρώνων».  

 ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Τα πειραματικά δεδομένα κατέστησαν επίσης ξεκάθαρο ότι τα φάρμακα που αναστέλλουν τον εκφυλισμό των ντοπαμινεργικών νευρώνων, είναι ωφέλιμα μόνον για μερικούς ασθενείς και μόνο κατά τα πρώτα στάδια της ασθένειας, όταν ακόμα ένας σημαντικός αριθμός νευρώνων του κοιλιακού καλυπτρικού πεδίου καταφέρνει να επιβιώσει. Έπειτα από τον θάνατο όλων των κυττάρων, δεν παράγεται πλέον ντοπαμίνη και τα φάρμακα δεν έχουν καμία επίδραση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News