Το τελευταίο διάστημα με αφορμή μία έρευνα του οργανισμού διαNEOσις ανακινήθηκε το θέμα του φράγματος της Μεσοχώρας.

Για την ιστορία, το φράγμα του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε το 2001, είναι μέρος του έργου της εκτροπής του Αχελώου. Το φράγμα βρίσκεται στη νότια Πίνδο, μέσα στην κοίτη του ποταμού Αχελώου και είναι έργο «κεφαλής», δηλαδή είναι ένα από τα κύρια συστατικά έργα του συνολικού έργου της εκτροπής, η οποία –να θυμίσουμε– έχει κριθεί παράνομη έξι φορές από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Παρ’ ολ’ αυτά διάφορες κυβερνήσεις επιμένουν στην ολοκλήρωσή της σπαταλώντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αν και γνωρίζουν ότι είναι παράνομη.

Η έρευνα αναζητά τους λόγους της μη λειτουργίας του φράγματος ως μέρους του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας. Τονίζεται το τεράστιο κόστος του έργου, 500 εκατ. ευρώ σε σημερινά χρήματα, το ποσό που χάνει η ΔΕΗ από τη μη λειτουργία του, δυνητικά 20 με 30 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Ο οργανισμός αναρωτιέται: «Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή η ΔΕΗ άρχισε να κατασκευάζει ένα γιγάντιο έργο υποδομής με ελλιπή σχεδιασμό, χωρίς να έχει εξασφαλίσει ότι δεν θα ακυρωθεί στα δικαστήρια. Επειδή μερικοί κάτοικοι ενός μικρού χωριού της Πίνδου και περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιδρούν. Επειδή το κεντρικό κράτος κωλυσιεργεί ή αδιαφορεί». (περισσότερα για την έρευνα εδώ)

Χρησιμοποίησα το ακριβές κείμενο της έρευνας και τις τονισμένες λέξεις, αφού μοιάζει ότι το μόνο πράγμα που δεν μπαίνει ως ερώτημα ή απορία είναι το γεγονός ότι το ΣτΕ έκρινε έξι φορές το έργο παράνομο, ενώ, ειδικά, με την τελευταία απόφασή του έκρινε ότι το συγκεκριμένο φράγμα δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτοτελές έργο, καθώς αποτελεί μέρος του συνολικού έργου της εκτροπής, η οποία κρίθηκε και πάλι παράνομη.

Βεβαίως η έρευνα αναφέρεται στις έξι αποφάσεις, αλλά μόνο ως συνέπεια του κακού σχεδιασμού και αδιαφορίας της Πολιτείας ή της αντίδρασης κατοίκων και οργανώσεων. Δηλαδή στη Δικαιοσύνη δεν αναγνωρίζεται η δυνατότητα να κρίνει ένα έργο, το οποίο έχει πολλές φορές αλλάξει σκοπιμότητα, αλλά διατηρεί τον ίδιο σχεδιασμό, και που κάθε φορά κρίνεται παράνομο.

Σε αυτό το πλαίσιο προκύπτουν κάποια ζητήματα σε σχέση με την επαναφορά του θέματος. Από τη στιγμή που το θέμα της εκτροπής δεν έχει λήξει επίσημα (στον προϋπολογισμό υπάρχει ακόμα αναφορά στο έργο), ενώ, σύμφωνα με το ΣτΕ είναι παράνομο, γιατί το ξανασυζητάμε; Οι κυβερνήσεις, για δικούς τους λόγους, προσπάθησαν αρκετές φορές να το ολοκληρώσουν και πάντα η Δικαιοσύνη αντέδρασε αρνητικά. Ειδικά για το φράγμα της Μεσοχώρας το να βάζουμε στην ίδια συζήτηση το κόστος του, τα δυνητικά έσοδα, τα οποία χάνονται και τη νομιμότητα του έργου είναι το λιγότερο δημαγωγική ρητορική.

Το επιχείρημα που λέει «κόστισε τόσα λεφτά και χάνονται επίσης πολλά, έλα μωρέ με το ΣτΕ, το μικρό χωριό, τις οργανώσεις και το περιβάλλον» σε περίοδο κρίσης, η αντιπαράθεση ανάπτυξης – νομιμότητας, όπου η νομιμότητα πρέπει να υποταχθεί στην πολυθρύλητη ανάπτυξη, είναι δημαγωγία όσο εμπεριστατωμένα και να γίνεται η συζήτηση.

Αυτό που θα έπρεπε να αναζητηθεί και να συζητηθεί είναι οι ευθύνες των κυβερνήσεων, οι οποίες επέμειναν στην κατασκευή του παρόλο τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, ξοδεύοντας τεράστια ποσά.

Επίσης πρέπει να αναζητηθεί από την Πολιτεία η λύση, που θα κλείσει αυτή την ανοιχτή πληγή. Η αρμοδιότητα δεν ανήκει ούτε στους κατοίκους, ούτε στις οργανώσεις, ούτε σε λοιπούς ενδιαφερόμενους.

Το υψηλό κόστος κατασκευής ενός παράνομου έργου δεν αρκεί από μόνο του να δικαιολογήσει την οποιαδήποτε λύση, η οποία θα αντιβαίνει στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης.

Σε μία εποχή κρίσης, ο σεβασμός των θεσμών και της λειτουργίας τους πρέπει να περιφρουρείται ακόμα περισσότερο και όχι να μπαίνει σε μία ζυγαριά, ως ανταλλάξιμο και μετρήσιμο προϊόν. Και ίσως τελικά το κορυφαίο πολιτικό πρόταγμα για την Ελλάδα της κρίσης και του αναπτυξιακού ελλείμματος να είναι ακριβώς οι καθαροί κανόνες ανάπτυξης και ο σεβασμός στη νομιμότητα.

* Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι αντιδήμαρχος Μεταναστών, Προσφύγων και Δημοτικής Αποκέντρωσης του Δήμου Αθηναίων

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News