Κρατώντας ένα κλειδί στο χέρι. Ενα μπρελόκ σε σχήμα κλειδιού, με τα χρώματα και το λογότυπο του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ετσι έφυγαν οι χιλιάδες επισκέπτες του ΚΠΙΣΝ το βράδυ της Πέμπτης, με ένα δώρο συμβολικό. Οι πολίτες πήραν τα κλειδιά του νέου τους σπιτιού, του Κέντρου Πολιτισμού, ακολουθώντας τη συνεχή προτροπή τόσο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, όσο και του αρχιτέκτονα Ρέντσο Πιάνο, πως το Κέντρο ανήκει στους πολίτες. Το είπε ξανά με νόημα άλλωστε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ανδρέας Δρακόπουλος «Το υπουργείο Οικονομικών είναι ο θεσμικός ιδιοκτήτης του έργου. Ο πραγματικός ιδιοκτήτης είναι η κοινωνία, οι πολίτες».

Περίσσευε η συγκίνηση και η περηφάνια στην τελετή παράδοσης στο ελληνικό Δημόσιο που έγινε μέσα στην αίθουσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (με την οροφή που χαμογελά), με όλο το πάρκο να αναπνέει στο ρυθμό των εκδηλώσεων. Χιλιάδες βρέθηκαν στην Αγορά, στη Βιβλιοθήκη, στο ξέφωτο, στο κανάλι, είδαν από γιγαντοοθόνες τις δράσεις, όσο μέσα στο κτίριο της Λυρικής καλεσμένοι και επίσημοι γίνονταν μάρτυρες στην τελετή παράδοσης της μοναδικής μετοχής της ΚΠΙΣΝ ΑΕ στο υπουργείο Οικονομικών. Εκεί και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Αλέξης Τσίπρας και οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Σαμαράς.

Ηταν η βραδιά αυτή η ευκαιρία να δεις ακριβοθώρητους πολιτικούς -όπως ο Καραμανλής, εσχάτως ο Τσακαλώτος, ο Αριστείδης Μπαλτάς… Αλλά εκεί ήταν και ο Σπύρος Νιάρχος, ο γιος του Σταύρου Νιάρχου που βρέθηκε από νωρίς μέσα στην αίθουσα, να περπατά, να συνομιλεί, να παρακολουθεί. Κάθισε ανάμεσα στον Πρόεδρο της Βουλής και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, χωρίς κανένας από τους δύο να δείχνει ιδιαίτερη διάθεση να συνομιλήσει μαζί του. Μάλιστα ο Πρωθυπουργός τον προσπέρασε με μια απλή χειραψία για να σκύψει και να πει αργότερα δυό λόγια, μετά από παρέμβαση του κ. Βούτση.

Οι σταρ όμως ήταν άλλοι. Δεν ήταν οι πολιτικοί, δεν ήταν καν οι καλλιτέχνες που παρουσίασαν το πρόγραμμα της τελετής που ακολούθησε, σε επιμέλεια του γνωστού σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλου. Οι σταρ ήταν οι επισκέπτες, οι πολίτες, οι εργαζόμενοι στο Κέντρο και στο Ιδρυμα και οι εργάτες που επί χρόνια δούλεψαν στο εργοτάξιο. Αυτοί που προκάλεσαν και τη μεγαλύτερη συγκίνηση στο μεγάλο βίντεο της βραδιάς, καλωσορίζοντας τους πολίτες στο Κέντρο, την ώρα που οι ίδιοι αποχωρούν αφού η δουλειά τους ολοκληρώθηκε.

Τις δηλώσεις και τις ομιλίες, τα βασικά σημεία τους, τα έχετε ήδη διαβάσει. Ομως δεν μπορεί κανείς να μη σταθεί σε αυτά που ειπώθηκαν και έκρυβαν μηνύματα αλλά και συναισθήματα πίσω από τις γραμμές Ο Ανδρέας Δρακόπουλος που, μέχρι τώρα συχνά τον έχουμε ακούσει να χρησιμοποιεί μια φράση του Κένεντι που προφανώς αγαπά πολύ («Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η πατρίδα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για την πατρίδα σου»), στην ομιλία του περιπλανήθηκε μεταξύ άλλων σε λόγια του Λέοναρντ Κοέν, του Καβάφη, του Ομπάμα. Η ρωγμή από την οποία μπαίνει μια αχτίδα φωτός από τον πρώτο, το ποίημα του Αλεξανδρινού για τους βαρβάρους, η αναφορά του αμερικανού προέδρου στη Δημοκρατία.

Σε μια ομιλία που είχε συγκίνηση, ακόμα και η φωνή του ιδίου του προέδρου έσπασε όταν αναφέρθηκε στους ανθρώπους του Ιδρύματος και του ΚΠΙΣΝ καλώντας τους να σηκωθούν όρθιοι στην αίθουσα για να τους χειροκροτήσουμε. Που είχε και ρεαλισμό: «αν δεν υπήρχε ο Σταύρος Νιάρχος, ούτε εγώ θα ήμουν σήμερα εδώ, ούτε το Ιδρυμα θα υπήρχε». Που είχε και χιούμορ, όπως όταν άρχισε να διαβάζει τα μηνύματα που έλαβε το Ιδρυμα μετά την ανακοίνωση ότι στις 23 Φεβρουαρίου θα γίνει η παράδοση στο Ελληνικό Δημόσιο.

«Είναι η αρχή του τέλους», «είναι η ώρα που όλοι φοβόμασταν», «θα βγάλω μια φωτογραφία του πριν για να το συγκρίνω με το μετά»… Είναι μερικά από τα μηνύματα που διάβασε κάνοντας το κοινό να ξεσπάσει σε γέλια. Με τον τρόπο αυτό εξέφρασε την ανησυχία που υπάρχει για το μέλλον του Κέντρου σε μια εποχή κρίσης και με δεδομένη τη δυσπιστία του κοινού προς το Δημόσιο. Και ο Πρωθυπουργός μπορεί να μην χειροκρότησε όπως πολλοί άλλοι στο άκουσμα των μηνυμάτων, έσπευσε όμως να απαντήσει. Αναφέρθηκε, χωρίς να ονομάσει βεβαίως, σε αντίθετα παραδείγματα μεγάλων φορέων ιδιωτικών πρωτοβουλιών που ανδρώθηκαν, δημιούργησαν χρέη και προβλήματα και στη συνέχεια πέρασαν στο κράτος για να σωθούν.

«Ελπίζω να συνεχιστεί η ίδια νοοτροπία, οι ίδιοι στόχοι, Να γίνει το ΚΠΙΣΝ το παράδειγμα για το πώς η χώρα θα πάει μπροστά και όχι το αντίθετο» τόνισε ο κ. Δρακόπουλος, με τον Αλέξη Τσίπρα να εξαίρει την προσφορά του Ιδρύματος, αναφερόμενος στην οικονομική και καλλιτεχνική αξία της δωρεάς που έγινε αυτή τη δύσκολη εποχή. Απόλυτη υιοθέτηση του οράματος του Ιδρύματος, βαθιές ευχαριστίες και υπόσχεση για συνέχιση του έργου. Και δεν μπορούσε κανείς να μη θυμηθεί πύρινες ανακοινώσεις, και δηλώσεις και σχόλια του ΣΥΡΙΖΑ στο παρελθόν για το έργο αυτό.

Kαι μετά, αφού παραδόθηκε στον Ευκλείδη Τσακαλώτο η μοναδική μετοχή του ΚΠΙΣΝ, αφού ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών πήραν από ένα κλαδί της ηλικιωμένης ελιάς που έχει μεταφερθεί και φυτευθεί στο πάρκο, άρχισε η τελετή. Η γιορτή. Με νέους που φορούσαν ρόλερ σκέιτ να εισβάλλουν στη σκηνή, ενώ πίσω τους προβολές μάς μετέφεραν στο Πάρκο. Σαν να έτρεχαν εκεί, σαν η σκηνή να ήταν το πάρκο όσο ακουγόταν η εισαγωγή από το Γάμο του Φίγκαρο του Μότσαρτ από τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Αναστάσιου Συμεωνίδη.

Η προσδοκία που δημιούργησε η πρώτη εικόνα δεν επιβεβαιώθηκε όμως στην τελετή που ακολούθησε -με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αμηχανία, κάποια κλισέ, τμήματα της σκηνής να μετακινούνται για να φέρουν στο χώρο καλλιτέχνες. Η Νατάσα Μποφίλιου (ναι, συμμετείχε και εδώ) να ερμηνεύει το «Ιmpossible dream» με το σπαραξικάρδιο βιμπράτο που σε κάνει να ανατριχιάζεις σε κάποια τραγούδια της εδώ να κλοτσάει, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με το Baroque Ensemble σε μια μπαρόκ ερμηνεία του Τσιτσάνη που ήθελε πολύ περισσότερη δουλειά, μελέτη, για να μη μείνει έωλη. Σαν κενή χειρονομία

Οι συγκλονιστικές φωνές των ελλήνων ηθοποιών στο βίντεο από τη Βιβλιοθήκη, καθώς διάβαζαν αποσπάσματα εμβληματικών έργων, δεν αρκούσαν για να καλύψουν την αδυναμία του βίντεο -κακοφωτισμένοι και αφημένοι σε κλασικά μοτίβα αφήγησης. Καλύτερα να έκλεινες τα αυτιά σου και να τους άκουγες να διαβάζουν αυτά τα συγκλονιστικά κείμενα (Καταλειφός, Μουτούση, Λούλης, Καραμπέτη, Ξάφης, Μάσχα, Σκουλά, Καραζήσης, Στέργιογλου, Σακελλαροπούλου, Γουλιώτη, Λαζαρίδου, Κομνηνού).

Καθησυχαστικά όμορφοι, χωρίς υπερπροσπάθεια, στόμφο στην έκφραση, οι χορευτές της Λυρικής ήταν το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της τελετής. Ομως αντί να βρίσκονται πάνω στη σκηνή και να μεταφέρουν το αίσθημα της παρουσίας τους σε όλη την αίθουσα, τους βλέπουμε να χορεύουν μέσω ενός βίντεο που προβαλλόταν στις αιωρούμενες κουρτίνες της σκηνής. Η άλλοτε μεγάλης δόξας Sumi Jo ερμήνευσε Casta Diva φορώντας ένα λευκό φόρεμα-γοργόνα και τιάρα που σε δυσκόλευε να μείνεις στνην ερμηνεία της. Σε αποσπούσαν.

Επρεπε να μπουν στη σκηνή οι ποδηλάτες, η χορωδία της Λυρικής, οι σκέιτερ, οι χιπ χόπερ, να γεμίσει η σκηνή κόσμο και δράση και ένταση για να επανέλθουμε σε αυτό που είναι η ψυχή του Κέντρου. Η τελετή ήταν άνευρη, ίσως στην προσπάθειά της να χωρέσει τα πάντα, κάθε δυνατή έκφραση και εικόνα αυτού που είναι το Κέντρο στην ολότητά του.

Τα πυροτεχνήματα έδωσαν το σήμα της γιορτής που συνεχίστηκε ως αργά στην αγορά, πλάι στο κανάλι με δυνατή μουσική και ακόμα πιο δυνατές προσδοκίες. Οπως και αν είναι ,η 23η Φεβρουαρίου, ήταν η μέρα που καταφέραμε να αγγίξουμε το αδύνατο, όπως είχε πει λίγες ώρες πριν, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής Γιώργος Κουμεντάκης. Και τώρα, δικό μας….

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News