Η Μεγάλη Βρετανία αποτελούσε το πρότυπο μιας ψύχραιμης δημοκρατίας, ένα στιβαρό παγκοσμιοποιημένο κράτος με βαθιές ουμανιστικές αξίες και αίσθηση του προγραμματισμού. Σημαντικές νομοθετικές τομές και θεσμικές ρήξεις υπήρξαν πάντοτε καρπός πολιτικής ωρίμανσης, διαλόγου και θερμών αλλά παραγωγικών συζητήσεων. Υπήρξαν στιγμές που νόμιζες πως τίποτα δεν αλλάζει εύκολα σε αυτή την χώρα.

Και μέσα σε έξι μήνες όλα άλλαξαν με ασύλληπτη ταχύτητα. Το 52% των Βρεττανών που επέλεξε την αποχώρηση από την Ε.Ε. εξελίχθηκε σε κυρίαρχο και εκδικητικό κίνημα στα ΜΜΕ και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Στην τηλεοπτική εκπομπή «Question Time» το κοινό αντιστάθηκε σθεναρά στην είσοδο 3.000 Σύριων προσφύγων, διότι «δεν είναι πια δική μας ευθύνη ο κάθε πρόσφυγας». Ο βουλευτής των Εργατικών που έθεσε την ανθρωπιστική διάσταση του θέματος γιουχαϊστηκε.

Οι έλεγχοι στα σύνορα αυξήθηκαν χωρίς στόχευση και σχέδιο. Η ίδια συντηρητική πλειοψηφία στηρίζει και περιμένει την επίσκεψη Τραμπ, εκφράζει απερίφραστα την πρόθεση τα δημόσια έργα να αναλαμβάνουν ντόπιοι εργάτες και θέλει η πολιτική ηγεσία να ελέγχει τις μεγάλες εταιρείες. Η Τερέζα Μέι άλλωστε παρενέβη στη λειτουργία της αγοράς πολύ πριν ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκινήσει τις συναντήσεις με τα στελέχη εταιρειών κεκλεισμένων των θυρών. Και το 72% θεωρεί ότι η είσοδος μουσουλμάνων στην χώρα βλάπτει την Εθνική ασφάλεια.

Οι κακές καιρικές συνθήκες στην Ισπανία που στέρησαν εδώ και εβδομάδες από το βρετανικό τραπέζι το λάχανο, το μαρούλι και τα κολοκυθάκια, ενεργοποίησαν τα προστατευτικά αντανακλαστικά: προτιμήστε πλέον ενδογενή λαχανικά, αγοράστε βρετανικά είδη. Ελάχιστοι Άγγλοι πιστεύουν στην ισονομία των εργαζομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο επιθυμώντας την ετεροβαρή παροχή υγείας και επιδομάτων στους έχοντες την ιθαγένεια ή υπηκοότητα. Και βέβαια ονειρεύονται τη διοχέτευση όλων των εξοικονομήσεων από τους «ξένους» στο εθνικό σύστημα υγείας, στα επιδόματα και την ενδυνάμωση των κρατικών υποδομών.

Ωστόσο το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ο χρόνος. Τον Μάρτιο του 2016 ζούσες σε μια χώρα του διεθνοποιημένου κόσμου. Έναν χρόνο μετά νιώθεις ότι είσαι φιλοξενούμενος. Η έλευση του λαϊκισμού, ο εθνικισμός, η ξενοφοβία και το φλερτ με τον προστατευτισμό νομιμοποιήθηκαν με τέτοια ταχύτητα, λες και ήταν συναισθήματα σε ύπνωση.

Έξι χρόνια λιτότητας και έξι μήνες αντι-ευρωπαϊκού παροξυσμού ήταν αρκετά για να οδηγήσουν την Μεγάλη Βρετανία σε μια νομισματική και αξιακή διολίσθηση. Δεν πέφτει η λίρα, πέφτει μια ολόκληρη χώρα στην παγίδα του εθνικο-λαϊκισμού και μάλιστα χωρίς σχέδιο. Ας αναρωτηθούμε τότε. Αν μια βαθιά και στέρεα δομημένη δημοκρατία πέφτει τόσο γρήγορα στον γκρεμό του λαϊκισμού, τι μπορεί να συμβεί και πόσο γρήγορα στις ανώριμες ανατολικοευρωπαϊκές δημοκρατίες και στον παρορμητικό νότο; Η Ελλάδα το βιώνει, η υπόλοιπη Ευρώπη θα το μάθει.

*Ο Επαμεινώνδας Κορώνης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News