Σε νεότερες εξελίξεις στο Κυπριακό, το Protagon πληροφορείται από την Γενεύη όπου ξεκίνησαν ήδη οι διμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, ότι το γενικό κλίμα κατατείνει στο ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία σε αυτή τη φάση, θα κρατήσουν ζωντανή ωστόσο τη διαδικασία και το πιθανότερο είναι ότι θα μετατεθεί η «τελευταία πράξη» του έργου τον προσεχή Απρίλιο όταν ξεμπερδέψει και ο Ερντογάν με το δημοψήφισμα για την συνταγματική μεταρρύθμιση, που ελπίζει ότι θα  ενισχύσει ακόμα περισσότερο τις εξουσίες του.

Κρίνεται ότι, παρά την σημαντική πρόοδο που έχει γίνει στα 5 από τα 6 κεφάλαια, τα θέματα της εκ περιτροπής προεδρίας και της επιστροφής της Μόρφου, στα οποία αναφερθήκαμε σε άλλο μας άρθρο, εδώ, παραμένουν ακόμα στο τραπέζι και ίσως η χρονική συγκυρία, με την Τουρκία να μην έχει δείξει πρόθεση να φύγει από τις θέσεις που έχει επιβάλει και στον Ακιντζί να ακολουθήσει, δεν είναι η κατάλληλη για να κλείσει το θέμα τώρα, είτε με βεβιασμένη συμφωνία, είτε με πρόωρο και επιβλαβές για όλους ναυάγιο.

Η πληροφόρησή μας είναι ότι οι συνομιλίες θα διακοπούν χωρίς ουσιαστική συμφωνία αλλά μάλλον με «θετικές συγκλίσεις» και την Πέμπτη 12 του μηνός, προτού αναχωρήσουν από την Ελβετία την Παρασκευή οι αντιπροσωπείες, θα πραγματοποιηθεί η πολυμερής Διάσκεψη στην οποία όμως δεν θα μετάσχει ούτε ο Ερντογάν ούτε ο Τσίπρας, αλλά οι Υπουργοί Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων, Νίκος Κοτζιάς, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Μπόρις Τζόνσον. Επίσης, μαθαίνουμε ότι θα επιχειρηθεί να δοθεί ένας πανηγυρικός τόνος στη Διάσκεψη αυτή, με την παρουσία του νέου Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γουτιέρες, του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, της Ύπατης Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ,  Φεντερίκα Μογκερίνι, πιθανώς και άλλων.

Ο στόχος, όπως είπε στο Protagon εκπρόσωπος δυτικοευρωπαϊκής διπλωματικής αποστολής στην Αθήνα, είναι να πιστοποιηθεί στη Διάσκεψη αυτή ότι «η σκληρή δουλειά που έγινε ως τώρα, δεν μπορεί να μην οδηγήσει σε συμφωνία για λύση», και ότι θα αφήσουν σε κλιμάκια τεχνοκρατών των δύο πλευρών να συνεχίσουν την προσπάθεια σύγκλισης στα λεγόμενα ακανθώδη θέματα «μέχρι να κάνει το απαραίτητο βήμα η Τουρκία».

Στο μεσοδιάστημα μέχρι τον ερχόμενο Απρίλιο, εφ’ όσον επαληθευτεί αυτό το σενάριο και δεν υπάρξει άλλη εξέλιξη τώρα στη Γενεύη (θετική ή αρνητική), οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων Αναστασιάδης και Ακιντζί θα εξακολουθούν να βρίσκονται για να επιχειρήσουν να συμφωνήσουν σε θέματα που οι διαπραγματευτές τους δεν μπορούν. Εξ αρχής, η επεμβατική αυτή διαδικασία έχει γίνει γνωστή ως «η ώρα των ηγετών».

Η εμπλοκή της ΕΕ, έστω και με τον συμβολικό τρόπο που θα δούμε στην Ελβετία σε λίγες μέρες, ελπίζεται από την μεριά της Λευκωσίας ότι θα προσθέσει «θετική πίεση» στην Άγκυρα ώστε να απεγκλωβιστεί η διαδικασία από το σημείο στο οποίο βρίσκεται τώρα.

Όπως έγραψε το Protagon, τα βασικά εκκρεμή θέματα από τα 5 κεφάλαια είναι το εδαφικό (Μόρφου) και η διακυβέρνηση (εκ περιτροπής προεδρία). Ο Αναστασιάδης φέρεται έτοιμος να δώσει την τελευταία προκειμένου να πάρει επιστροφή της Μόρφου και ενός σημαντικού αριθμού προσφύγων υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, περίπου 80.000. Από εκεί και ύστερα μένει το τελευταίο, πιο δύσκολο κεφάλαιο, το 6ο, για την Ασφάλεια και τις Εγγυήσεις. Σε αυτό, συμφωνία χωρίς να εγκαταλείψει η Τουρκία την θέση της ότι με κάποιον τρόπο θα εξακολουθεί να έχει στρατιωτική παρουσία στο νησί, δεν μπορεί να υπάρξει.

Ο Αναστασιάδης λέει ότι λύση με συνεχιζόμενη παρουσία τουρκικού στρατού δεν θα περάσει από δημοψήφισμα στον νότο. Ο Ακιντζί δηλώνει ότι χωρίς κάποια στρατιωτική εγγύηση της Άγκυρας «κανένας τουρκοκύπριος δεν θα ψηφίσει ΝΑΙ».

Αυτά όμως, λέγονται δημόσια. Και για ευνόητους λόγους. Αν μιλήσει κάποιος όμως με ανθρώπους που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις ή έχουν άριστη γνώση αυτών, εύκολα θα συμπεράνει από τα συμφραζόμενα ότι «υποχωρήσεις θα γίνουν από κάθε πλευρά».

Η Ελληνοκυπριακή, σύμφωνα με έμπειρο αξιωματούχο, θεωρεί πως εάν ικανοποιηθεί σε άλλα θέματα, και υπό την προϋπόθεση ότι η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων θα αρχίσει αμέσως,  και θα ολοκληρωθεί σε προκαθορισμένο και προσυμφωνημένο χρόνο, με δέσμευση που θα ελέγχεται είτε από τα Ηνωμένα Έθνη, είτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είτε και από τους δύο, μπορεί να κάνει το αποφασιστικό βήμα.

Δεν θα είναι εύκολο. Όπως μας είπε και σε πρόσφατη επίσκεψή μας στο νησί ο Πέτρος Αναστασίου, Ελληνοκύπριος επιχειρηματίας τρίτης γενιάς, που οι γονείς του εκτοπίστηκαν από την Αμμόχωστο και εκείνος γεννήθηκε πρόσφυγας στο νότο, θα δεχόμασταν και λιγότερα εδάφη να μας δώσουν αρκεί να έφευγαν όλοι οι Τούρκοι στρατιώτες.

Τρίτης γενιάς γιατρός είναι όμως και στον βορρά ο Αλτάν Μπαρντακσί, δεν έζησε ποτέ του ως τώρα μαζί με Ελληνοκύπριους. Όπως κι ο Αναστασίου. Αυτός μας είπε ότι «λόγω του σκληρού παρελθόντος, που ακόμα έχουμε γονείς και παππούδες που το θυμούνται, είναι ανάγκη μια έστω και τυπική, περιορισμένη παρουσία τουρκικής δύναμης, να την έχουμε».

Μια πρόταση που γνωρίζουμε ότι έχει συζητηθεί και από τις δύο πλευρές, είναι να υπάρξουν δύο σώματα, μία Ελληνική (ΕΛΔΥΚ) και μία τουρκική (ΤΟΥΡΔΙΚ) στρατιωτική δύναμη, με όχι περισσότερους από 700 στρατιώτες κάθε μία, και μία «επιβλέπουσα δύναμη» ή με ΟΗΕδες, ή με εθελοντές στρατιώτες από κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτά, γνωρίζουμε ότι δεν έχουν μπει ακόμα στο τραπέζι. Η επόμενη φάση, εφ’ όσον δεν υπάρξει κατάληξη τώρα στην Γενεύη, ίσως ανοίξει και τούτη την… απαγορευμένη τώρα συζήτηση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News