Πολλά χρόνια πριν, ο (αξέχαστος) Οικονομικός Ταχυδρόμος είχε ανακαλύψει ότι, μεταξύ διαφόρων επιδομάτων που έπαιρναν ορισμένες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, υπήρχε και το ΕΠΙΔΟΜΑ ΚΑΥΣΟΞΥΛΩΝ! Το σκάνδαλο βρισκόταν προφανώς στο ότι ήδη εκείνη την εποχή η θέρμανση με καυσόξυλα αποτελούσε παρελθόν.

Όχι πια.

Ακόμη και για όποιους δεν δίνουν σημασία στην μυρωδιά καμένου ξύλου που αναδύεται τις νύχτες στην Αθήνα, ήρθε για επιβεβαίωση της επιστροφής στο παρελθόν η πρόσφατη σύσταση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αποφυγή χρήσης τζακιών, θερμαστρών στερεών καυσίμων και θερμαστρών βιομάζας , λόγω της προκαλούμενης ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια, εντεινόμενης από τις συγκεκριμένες μετεωρολογικές συνθήκες εκείνων των ημερών.

Αυτή λοιπόν η επιστροφή στο παρελθόν είναι πολύ περίεργη καθ’ ότι μη αναμενόμενη από την πλειοψηφία των θεωρητικών της τεχνολογίας, που ομνύουν στη γραμμική εξέλιξη, θεώρηση που τροφοδοτήθηκε από τις συνεχείς εφευρέσεις και ανακαλύψεις που ξεκίνησαν με τη Βιομηχανική Επανάσταση.. Μη αναμενόμενη και χωρίς ιστορικό προηγούμενο! Γιατί ναι μεν η θεώρηση της Ιστορίας των Επιστημών από τον Τόμας Κουν κατάφερε ένα μεγάλο πλήγμα στους θετικιστές θεωρητικούς της γραμμικής εξέλιξης στο χώρο των επιστημονικών θεωριών, αλλά στο πεδίο της τεχνολογίας φαινόταν ότι το τραίνο δεν γυρίζει πίσω. Και δεν φαινόταν μόνο σε κάποιους επιστημολόγους, αλλά έγινε κοινός τόπος. Κοινός τόπος βασισμένος σε απλοποιητικές παραδοχές, στην άγνοια της Ιστορίας και των ιστορικών κύκλων και στην προβολή του παρόντος μερικών δεκαετιών σαν ιστορική νομοτέλεια. Γιατί, παραφράζοντας τον Αντόρνο, με την επιβολή της μορφής που επικρατεί ως αλήθεια, η βάση της αλήθειας γίνεται βάση της πλάνης, καθώς αποτελεί πλάνη το ότι αυτό που υπερισχύει είναι πιο αληθινό από αυτό που εξαφανίζεται. Η τάξη που σχηματοποιεί τον κόσμο σαν διαθέσιμη ιδιοκτησία περνιέται για τον κόσμο καθ’ εαυτόν. Και η ακαμψία που χαρακτηρίζει τις έννοιες μέσα από τις οποίες πρόσκαιρα προσλαμβάνεται ο κόσμος, οδηγεί στο να φαίνεται ο ίδιος ο κόσμος αμετάβλητος. Βέβαια, ο Αντόρνο τα έγραφε αυτά κάνοντας κριτική στην επιστημολογία του Χούσσερλ, όμως εγώ βλέπω μια διαυγέστατη κριτική ανάλυση ενός τρόπου θεώρησης των πραγμάτων που έχει γίνει κυρίαρχος.

Όχι δεν είναι μόνο ο Φουκουγιάμα που μιλούσε για το τέλος της Ιστορίας.  Αναφέρομαι στην αστήρικτη πίστη στη χώρα μας από τη δεκαετία του ’80 πως, όποιες αστοχίες κι αν γίνουν, όποια πολιτική κι αν ακολουθήσουμε, το τραίνο δεν γυρίζει πίσω. Άρα, δεν χρειάζεται να νοιαζόμαστε για τα κόστη των διαφόρων επιλογών, ενώ η έννοια του ορθολογικού σχεδιασμού της πολιτικής αφορούσε κάτι ξενέρωτους που δεν είχαν την αίσθηση του πολιτικού κόστους, ούτε καταλάβαιναν τις ανάγκες του ελληνικού λαού. Και μοιράζονταν αυτήν την πίστη πάνω από το 90% των Ελλήνων και η μεγάλη πλειοψηφία των κομμάτων. Την πίστη πως «αυτό που βλέπουμε τώρα είναι η πραγματικότητα και θα μείνει για πάντα έτσι ή θα γίνει καλύτερη, ανεξάρτητα από τις επιλογές και τις πράξεις μας».

Έτσι, η πολιτική της αδιαφορίας και της σπατάλης πόρων που μια όψη της ήταν και το επίδομα καυσοξύλων της δεκαετίας του ’80, οδήγησε λίγες δεκαετίες μετά στη χρήση καυσοξύλων στην πρωτεύουσα, κάτι αδιανόητο για όσους φαντάζονταν το μέλλον με ανιστόρητες γραμμικές προεκβολές.

Όμως δεν γυρίζουν όλα τα τραίνα πίσω, όταν η πολιτική παίρνει υπόψη της την τεράστια προσπάθεια που απαιτεί η διατήρηση της κίνησης προς τα εμπρός και δεν τη θεωρεί αυτονόητη. Π.χ. η νέα πρόεδρος της Ελβετίας για το 2017, Ντόρις Λόϋτχαρντ, στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά της συμπεριέλαβε, μεταξύ των όσων κάνει η χώρα της για τους νέους, την ενεργειακή πολιτική (που έχει ως σκοπό τον περιορισμό της ρύπανσης του περιβάλλοντος και την αειφορία).

* Ο Κωνσταντίνος Καραλής είναι χημικός μηχανικός και οικονομολόγος

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News