Εδώ και χρόνια απορώ παρατηρώντας κάθε τόσο τα καρότσια των Φιλιππινέζων στις ουρές των ταμείων στα σούπερ μάρκετ. Τα γεμίζουν με κονσέρβες, οδοντόπαστες, μπισκότα, σοκολάτες, ζυμαρικά και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς σε μεγάλες συσκευασίες.  Μέχρι που έμαθα ότι αυτές οι προμήθειες μπαίνουν σε ένα τεράστιο χαρτοκιβώτιο που λέγεται Balikbayan Box και φεύγουν μια φορά το χρόνο για την πατρίδα τους. Στα  φιλιππινέζικα αυτό σημαίνει «κουτί επαναπατρισμού» και είναι ίσως  η μεγαλύτερη συναισθηματική γέφυρα ανάμεσα στους Φιλιππινέζους της διασποράς και των μελών της οικογένειάς τους πίσω στην πατρίδα.

Πάνω από 10 εκατομμύρια μετανάστες από τις Φιλιππίνες είναι διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο, κυρίως όμως στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, τον Καναδά και την Αυστραλία και το χαρτοκιβώτιο που «επαναπατρίζεται» κάθε χρόνο τέτοια εποχή είναι μια παράδοση που ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια στην Αμερική. Περίπου 7 εκατομμύρια χαρτοκιβώτια φθάνουν παραμονές των Χριστουγέννων στις Φιλιππίνες μέσω μεταφορικών εταιρειών ενώ χιλιάδες άλλα μεταφέρουν μαζί με τις αποσκευές τους οι Φιλιππινέζοι που επιστρέφουν στη χώρα τους.

Σε αντίθεση με τα χριστουγεννιάτικα δώρα που ανταλλάσσονται συνήθως σε άλλες χώρες, ένα μπαλικμπαγιάν είναι γεμάτο με καθημερινά είδη οικιακής χρήσης, κρέατα, λουκάνικα, γάλα, τυρί και άλλα τρόφιμα σε κονσέρβες, μικρές ηλεκτρονικές συσκευές, ρούχα και παπούτσια, καλλυντικά, βιταμίνες και φυσικά σοκολάτες σε τεράστιες ποσότητες. Περιορισμοί βάρους δεν υπάρχουν, αν και το μεγαλύτερο κουτί έχει χωρητικότητα περίπου 60 κιλά και για να το γεμίσει κάποιος σωστά απαιτείται άριστος σχεδιασμός και προγραμματισμός. Πολλοί Φιλιππινέζοι εξάλλου αξιοποιούν τα κουπόνια, τις προσφορές και τις εκπτώσεις των καταστημάτων κατά τη διάρκεια μιας ολόκληρης χρονιάς. Τα κουτιά πρέπει να είναι έτοιμα το αργότερο μέχρι τον Σεπτέμβριο ή τις αρχές Οκτωβρίου, εάν οι αποστολείς θέλουν τα δώρα τους να φτάσουν εγκαίρως για τα Χριστούγεννα.

Σύμφωνα με το νόμο οι μετανάστες μπορούν να στέλνουν σε συγγενείς τους μέχρι τρία χαρτοκιβώτια μπαλικμπαγιάν το χρόνο γεμάτα με αγαθά duty free, υπάρχει βεβαίως και μια λίστα με απαγορευμένα αντικείμενα που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αλκοολούχα ποτά, όπλα και πορνογραφικό υλικό. Από ότι φαίνεται γίνεται και λαθρεμπόριο, ενώ επίσης έχουν παρατηρηθεί και μικροκλοπές κατά τη διάρκεια του τελωνειακού ελέγχου των αγαθών. Τα μπαλικμπαγιάν αποτελούν μεγάλη βοήθεια για τις οικογένειες των μεταναστών και αναγνωρίζονται επίσημα ως συμβολή στην οικονομία της χώρας δυστυχώς, όμως, δεν είναι πια αφορολόγητα αφού με νέο νόμο οι παραλήπτες δεν μπορούν πλέον να απολαμβάνουν το πλαφόν του αφορολόγητου των 150.000 πέσος.

Η ανταμοιβή του αποστολέα; Τα τηλεφωνήματα αγάπης που δέχεται από τα μέλη της οικογένειάς του, οι φωτογραφίες και τα ποστ που ανεβαίνουν στο Facebook και στο Twitter. Κάποιες μεταφορικές εταιρείες μάλιστα, όπως η Forex Cargo με έδρα την Ουάσινγκτον, ταχυδρομούν τις αποδείξεις παραλαβής μαζί με μια φωτογραφία του συγγενούς που παρέλαβε το κουτί του. Το μπαλικμπαγιάν, αναφέρει η ιστοσελίδα Quartz, είναι ίσως η  πιο αφιλτράριστη έκφραση της γενναιοδωρίας των Φιλιππινέζων μεταναστών και της άσβεστης λαχτάρας τους να είναι με την οικογένειά τους, ειδικά κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Πράγματι. Το δείχνει και το αστείο που συνηθίζουν να λένε μεταξύ τους: «Αχ  και να μπορούσα να χωρέσω κι εγώ μέσα στο κουτί!»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News