Τη δόξα του Brexit ζήλεψαν πολλοί, τουλάχιστον μέχρι να συνειδητοποιήσουν ότι έγινε πραγματικότητα. Μεταξύ αυτών, ο Ταγίπ Ερντογάν που τώρα απειλεί με δημοψήφισμα για την ένταξη ή όχι της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Σωκράτης είχε πει ότι οι βροντές τρομάζουν τα παιδιά και οι απειλές τους ανόητους. Στις Βρυξέλλες δεν είναι ανόητοι. Και δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τρομάζουν πλέον μπροστά σε μια τέτοια προοπτική.

Η ατμόσφαιρα το τελευταίο διάστημα -όπως φάνηκε και στη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Δευτέρας στις Βρυξέλλες- δεν είναι ιδιαίτερα φιλική για την Τουρκία. Και δεν θα μπορούσε να είναι έναντι των όλο και πιο απροκάλυπτων αυταρχικών διαθέσεων του σουλτάνου που τώρα απειλεί να επαναφέρει την θανατική ποινή.

Θα κάνει ο Ερντογάν δημοψήφισμα για την Ευρώπη; Ή απλώς παραβιάζει ανοικτές θύρες; Η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας βρίσκεται ούτως ή άλλως στον αναπνευστήρα, από την ώρα που ο Ερντογάν τη χρησιμοποίησε ως εργαλείο για να «καθαρίσει» το «παλαιό», κεμαλικό κατεστημένο και στη συνέχεια την εγκατέλειψε. Το μόνο που την κρατά στη ζωή είναι η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση για το Προσφυγικό και ο πόλεμος στη Συρία. Ο Ερντογάν το ξέρει. Ούτε η απελευθέρωση της βίζας τον ενδιαφέρει – είναι απλώς θέμα πρεστίζ, ένα ακόμα χαρτί στο χέρι του ώστε να θυμίζει στους Ευρωπαίους ότι δεν τήρησαν το δικό τους μέρος της συμφωνίας. Αν πραγματικά τον ενδιέφερε, θα άλλαζε τον αντιτρομοκρατικό νόμο και, πάντως, δεν θα απειλούσε με επαναφορά της θανατικής ποινής (κάτι που θα έθετε άμεσα την Τουρκία εκτός Συμβουλίου της Ευρώπης).

Ομως, αν θέλει και η Ενωση να είναι για μια φορά ειλικρινής και να μην προσποιείται ότι όλα είναι θέμα «κοινών ευρωπαϊκών αξιών», σε μια Ευρώπη που παραπαίει ανάμεσα στο Brexit, την εκλογή του Τραμπ και τον φόβο της επέλασης της Μαρίν Λεπέν και των ομοίων της με αιχμή τις εκλογές στη Γαλλία, η διεύρυνση της Ένωσης παραπέμπει στο πιο σύντομο ανέκδοτο.

Η εκλογή Τραμπ θα περιπλέξει τα πράγματα, κυρίως επειδή θα χρειαστεί χρόνος ώσπου η νέα αμερικανική διοίκηση να δώσει ασφαλή δείγματα γραφής. Ο Ερντογάν ευφυώς εκμεταλλεύεται την εκλογή Τραμπ για να επαναλάβει τη δυσφορία του για τις δύσκολες σχέσεις που είχε με τις ΗΠΑ επί των ημερών του Ομπάμα. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η νέα διοίκηση θα του κάνει όλα τα χατίρια. Πολλά θα κριθούν από τη στάση που θα κρατήσει ο νέος αμερικανός πρόεδρος έναντι των Κούρδων, τους οποίους θεωρεί συμμάχους των ΗΠΑ. Και κυρίως ποια θα είναι η στάση του για το μέλλον των Κούρδων της Συρίας.

Το Κυπριακό είναι πολύ μικρότερο μέτωπο για τον Ερντογάν και όχι εξίσου σημαντικό με το μέλλον της Μοσούλης και των Κούρδων. Ο σουλτάνος έχει διαμηνύσει από το καλοκαίρι ότι θα ήθελε να το κλείσει για να προχωρήσει απερίσπαστος στα κρίσιμα μέτωπα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι θα είναι διατεθειμένος να κάνει μόνο υποχωρήσεις. Εξάλλου, πάντα θα κραδαίνει το επιχείρημα ότι η Αγκυρα συναίνεσε στο σχέδιο Ανάν και ήταν η ελληνοκυπριακή πλευρά αυτή που το απέρριψε. Ο,τιδήποτε περισσότερο από το Ανάν (για την ελληνοκυπριακή πλευρά) θα κερδηθεί με κόπο και αίμα, και, πάντως, όχι χωρίς η Αγκυρα να παζαρέψει σκληρά και να ζητήσει ανταλλάγματα. Η απειλή περί προσάρτησης των Κατεχομένων μπορεί να μην είναι ρεαλιστική, ενέχει, όμως, μια άβολη αλήθεια: αν και αυτή η προσπάθεια επίλυσης αποτύχει, ο δρόμος προς την αναγνώριση των Κατεχομένων θα ανοίξει.

Αλλωστε, όπως είπε ο σουλτάνος, τη νύχτα της 15ης Ιουλίου ο ίδιος και οι συνοδοιπόροι του αντελήφθησαν ότι πλέον δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο εκτός από τις ζωές τους. Προφανώς, το ίδιο βράδυ – ίσως και αρκετά νωρίτερα – αντελήφθησαν επίσης ότι δεν χρειάζονται την Ευρώπη για να μείνουν στην εξουσία…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News