Ακούω επί πολλά χρόνια παράπονα από διάφορους συμπολίτες για την πολιτική ηγεσία της χώρας μας, με αποκορύφωμα τα σχόλια για τον εκάστοτε πρωθυπουργό. Κοσμητικά επίθετα και υπερβολές όπως ότι είναι άπειρος, λίγος, ανίκανος και άλλα, ακούγονται συχνά. Το ίδιο και για τις επιλογές τους για εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα.

Όμως η πραγματική κρίση εμπιστοσύνης προς στην πολιτική ηγεσία της χώρας πήρε τεράστια έκταση όταν η Ελλάδα, για πρώτη φορά, κλήθηκε να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση (2008) η οποία έφερε στην επιφάνεια κοινωνικές, οικονομικές και φυσικά πολιτικές παθογένειες. Η αδυναμία της ηγεσίας να βρει μια μακροπρόθεσμα κοινωνικά ανεκτή λύση πέραν των μνημονιακών δεσμεύσεων, κλόνισε ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την πολιτική ηγεσία. «Δεν έχουμε ηγέτες» είναι το συμπέρασμα των περισσοτέρων.

Ανεξάρτητα από τις κυβερνητικές επιλογές, ένα καίριο ερώτημα με ταλανίζει προσωπικά. Πότε θα αναδειχθεί ουσιαστική αντιπολίτευση στη χώρα, με πρόγραμμα και δεσμεύσεις; Είναι δυνατόν ο προγραμματικός λόγος της αντιπολίτευσης να στοχεύει, απλώς, σε άγρα ψήφων; Μπορεί ο λόγος της αντιπολίτευσης να εξαντλείται στην επίμονη απαίτηση πρόωρων εκλογών; Είναι αποδεκτό να εφαρμόζει ως κυβέρνηση αυτά που κατήγγειλε ως αντιπολίτευση; Να εξαντλείται σε μια στείρα άρνηση της κυβερνητικής πολιτικής, απλά και μόνο για να γίνει η ίδια κυβέρνηση; Ποια είναι, λοιπόν, η ποιοτική προσφορά της αντιπολίτευσης στην αστική δημοκρατία;

Η αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν δείχνει ότι οι Πρωθυπουργοί της χώρας αντικαθίστανται από τους αρχηγούς της εκάστοτε αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμη ηχεί ο αντιπολιτευτικός τους λόγος για τα κακώς κείμενα της τότε κυβέρνησης, δεσμευόμενοι ταυτόχρονα με πρόγραμμα για μια νέα, εντελώς διαφορετική πορεία. Ωστόσο, από την ώρα που οι αρχηγοί της αντιπολίτευσης έγιναν Πρωθυπουργοί, το έργο τους συνέχιζε να είναι ακριβώς το ίδιο, ή και χειρότερο, με αυτό του προκατόχου τους!

Η αρχή έγινε με τον Γιώργο Α. Παπανδρέου. Ως ηγέτης της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2007 περιόρισε το εύρος της αναθεώρησης του Συντάγματος για εκλογικούς και μόνο λόγους. Ως Πρωθυπουργός αρνήθηκε να αντιληφθεί την νέα εποχή που ξεκίνησε για τη χώρα. Παρ’ όλο που η χώρα είχε ανάγκη από νέα κατεύθυνση και νέα διάταξη των πολιτικών δυνάμεων, «Ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε όπως προσφυώς ελέχθη», στην πράξη και βουλιάξαμε και δεν αλλάξαμε! Η λαίλαπα του Κων. Καραμανλή έκανε τη δουλειά της!

Ακολούθησε με μεγάλη επιτυχία ο Αντώνης Σαμαράς. Τα χρόνια που δημιουργούνταν ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης, κ.ά, ο τότε πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης έδινε τεράστιο αντιμνημονιακό αγώνα με τις γνωστές ανακοινώσεις στο Ζάππειο, ως πρόγραμμα. Φυσικά με την σειρά του ως πρωθυπουργός, όχι απλά ενσωματώθηκε στο μνημονιακό μπλοκ αλλά η διαχείριση του ίδιου του μνημονίου αποτελούσε και προμετωπίδα του στην προεκλογική καμπάνια της Νέας Δημοκρατίας το 2014.

Last but not least ο νυν πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Υπήρξε επί χρόνια πρωτεργάτης του αντιμνημονιακού αγώνα και φανατικός υποστηρικτής μιας τελείως διαφορετικής προσέγγισης για την αντιμετώπιση της κρίσης. Έφθασε σε σημείο να εξισώνει με εθνική μειοδοσία τη στάση των άλλων κυβερνώντων, ενώ τώρα γίνονται γνωστοί οι ποινικά κολάσιμοι σχεδιασμοί στην οικονομία. Ωστόσο ακολούθησε πιστά τα βήματα των προηγούμενων κυβερνήσεων, πήρε μέτρα που δεν τολμούσαν οι προκάτοχοί του, χρέωσε ακόμη περισσότερο τη χώρα και δεν εφάρμοσε τίποτε από το πρόγραμμά του ως αντιπολίτευση.

Λοιπόν, εδώ είναι που προκύπτει το ουσιαστικό ερώτημα: Δεδομένου ότι κανείς από τους πολιτικούς που ηγήθηκαν της αντιπολίτευσης και εν τέλει κυβέρνησαν τη χώρα, δεν είχαν κάποιο διαφορετικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της κρίσης, γιατί δεν ένωσαν εξαρχής τις δυνάμεις τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν μια εξαιρετική κατάσταση άμεσα, όσο το δυνατόν περισσότερο αναίμακτα και, κυρίως, αποτελεσματικά; Μια κυβέρνηση Εθνικής Ανάγκης από το 2010 θα μπορούσε να υλοποιήσει τα αναγκαία μέτρα χωρίς καθυστερήσεις και το πρόβλημα να ήταν λυμένο σήμερα. Με λίγα λόγια η κατάσταση δεν οφείλεται αποκλειστικά σε κυβερνητικές αστοχίες αλλά και σε αντιπολιτευτικές ανικανότητες. Είναι τόσο έντονη η πολιτική ανωριμότητα του πολιτικού προσωπικού μας που φτάνει σε σημείο, για μικροπολιτικά συμφέροντα, να διακινδυνεύει τα συμφέροντα του συνόλου που υπηρετεί; Η ιστορία έως τώρα τείνει να κουνά καταφατικά το κεφάλι σε αυτή την ερώτηση. Αν λοιπόν θέλουμε πραγματικά να την αλλάξουμε, είναι καιρός πρώτα να αλλάξουμε τα ίδια τα κόμματά μας.

*Ο Στέργιος Κωνσταντίνου είναι νομικός & πολιτικός επιστήμονας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News