1262
Μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και του wifi oι επισκέπτες μπορούν να μάθουν -για παράδειγμα- την ιστορία και την περιπέτεια αυτής της εικόνας που είχε κλαπεί και τεμαχιστεί | Φωτογραφίες Ελένη Κατρακαλίδη

Μια αλλιώτικη εμπειρία ξενάγησης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

Μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και του wifi oι επισκέπτες μπορούν να μάθουν -για παράδειγμα- την ιστορία και την περιπέτεια αυτής της εικόνας που είχε κλαπεί και τεμαχιστεί
|Φωτογραφίες Ελένη Κατρακαλίδη

Μια αλλιώτικη εμπειρία ξενάγησης στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

«Εντάξει, τέλειο, εδώ μπορείς να εντυπωσιάσεις τους άλλους. Να νομίζουν ότι τα ξέρεις όλα», λέει με ενθουσιασμό ένας νεαρός που με το κινητό του τηλέφωνο έχει μόλις διαβάσει όλες τις πληροφορίες για ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια του 3ου-4ου αιώνα π.Χ.. σε μια από τις προθήκες του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου στην Αθήνα. Και για του λόγου το αληθές εξηγεί με ύφος ειδικού «κάθε ένα έχει ένα εξάπτυχο ρόδακα με ρουμπίνι στο κέντρο του, ενώ από το κάτω μέρος του εξαρτώνται τρία κατακόρυφα κοκκιδωτά στελέχη με σμαράγδι και lapis-lazuli».

IMG_6039-1
Τοιχογραφία από τον ναό Αγίων Γεωργίου και Νικολάου, στην τοποθεσία Λαθρήνο της Νάξου. Το θέμα της Δέησης είναι σύνηθες στη βυζαντινή τέχνη και το βρίσκουμε συχνά σε ναούς της Νάξου

Η επίσκεψη και περιήγηση σε αυτό το υπέροχο μουσείο στην καρδιά της Αθήνας, αποκτά μια νέα διάσταση, προσφέρει μια πιο πλήρη εμπειρία, αφού χάρη στο δωρεάν wifi που υπάρχει σε όλο το μουσείο, οι επισκέπτες μπορούν να διαβάζουν με QR code τις πληροφορίες για τα εκθέματα. Η εγκατάσταση της δωρεάν εισόδου στο Διαδίκτυο έγινε στο πλαίσιο της χορηγίας του Ομίλου ΟΤΕ για δωρεάν ασύρματες ευρυζωνικές υπηρεσίες (Wi-Fi) σε 20 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της χώρας. Πρώτοι χώροι εφαρμογής είναι το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, καθώς και το Αρχαιολογικό Μουσείο στη Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου.

Διασχίζοντας την είσοδο του Μουσείου στη Βασιλίσσης Σοφίας 22, βρίσκεσαι στην μεγάλη αυλή. «Να, εκεί είναι και η κεραία που δίνει wifi σε όλο το μουσείο» μας λένε. Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό τετράγωνο λευκό κουτί, τοποθετημένο ψηλά, χωρίς καμία σήμανση. «Ηταν προσδοκία μας να έχουμε τη δυνατότητα ασύρματης δωρεάν εισόδου στο Διαδίκτυο, έτσι ώστε ο επισκέπτης του Μουσείου να μπορέσει να συνδεθεί με την ψηφιακή πλατφόρμα του ebyzantinemuseum.gr» λέει ο Πάνος Βοσνίδης, αρχαιολόγος που εργάζεται στο μουσείο. «Εκεί έχει φτιαχτεί ένα περιβάλλον όπου μπορούν να παίρνουν οι επισκέπτες πληροφορίες για τα εκθέματα του μουσείου, για ιστορικές εκθέσεις του, για το ημερολόγιο, να ρίχνουν ματιές στις αποθήκες όπου υπάρχουν αντικείμενα που δεν έχουν βγει στη μόνιμη έκθεση».

Μπροστά από διάφορα εκθέματα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου συναντά κανείς κάθε τόσο τις μικρές λευκές πινακίδες με τον μαύρο «λαβύρινθο» του QR code. Εχοντας κατεβάσει στο κινητό ή στην ταμπλέτα τη σχετική εφαρμογή ανάγνωσης, μπορούν όλοι να διαβάσουν το σύνολο των πληροφοριών για το έκθεμα που βλέπουν. Χρονολογία, προέλευση, περιγραφή, μια εκτενή περίληψη με χρήσιμες σημειώσεις, αλλά και πηγές για να εντοπίσει περισσότερο υλικό.

Η υπηρεσία αυτή δεν ενισχύει μόνο την ίδια την εμπειρία και την ουσία της επίσκεψης, αλλά μπορεί να φέρει και αύξηση επισκεψιμότητας και κυρίως να βοηθήσει το περιεχόμενο και τη φιλοσοφία του μουσείου να φτάσει σε κάθε είδους κοινού. Σημειώνουμε ότι στους πρώτους πέντε μήνες του 2016 επισκέφτηκαν το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο 21.822 επισκέπτες.

IMG_6058-1
Δύο φοιτητές μπροστά σε χρυσά ποτήρια μετάληψης και χρυσές επενδύσεις Ευαγγελίου από τη συλλογή μικροτεχνίας του μουσείου

Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή για την εικόνα με την Ανάληψη του Προφήτη Ηλία που είχε κλαπεί το 1976 και τεμαχιστεί σε εννέα κομμάτια (είναι η εικόνα που βλέπετε στην κορυφή του κειμένου, αλλά και κάτω). Διαβάζουμε χαρακτηριστικά: «Η εικόνα χωρίζεται σε τρεις ζώνες. Στην κεντρική σκηνή εικονίζεται η Ανάληψη του προφήτη Ηλία στους ουρανούς με χρυσό φλεγόμενο άρμα που το σέρνουν τέσσερα άλογα, και λίγο πιο κάτω ο προφήτης Ηλίας που ρίχνει τον μανδύα του στον μαθητή του Ελισσαίο, χρίζοντάς τον συνεχιστή του, σύμφωνα και με την εκκλησιαστική παράδοση. Αριστερά, εικονίζεται το επεισόδιο σύμφωνα με το οποίο ο Ελισσαίος διέσχισε με θαυμαστό τρόπο τον ποταμό Ιορδάνη χωρίς να βραχεί. Στο βάθος διακρίνεται πόλη που ταυτίζεται με την Ιερουσαλήμ. Η κεντρική αυτή σκηνή αντιγράφει χαλκογραφία του Φλαμανδού χαράκτη Jan Wierix (1549-περ.1620).

IMG_6060-1
Ο αρχαιολόγος Πάνος Βοσνίδης μπροστά στην περίφημη κλεμμένη και διαμελισμένη εικόνα με την Ανάληψη του Προφήτη Ηλία

Η χρήση φλαμανδικών χαρακτικών για την απόδοση εικονογραφικών θεμάτων είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην περιοχή των Ιονίων νήσων από το β΄ μισό του 17ου αιώνα και εξής. Στη δεξιά πλευρά εικονίζεται γονατιστός και με τα χέρια σε στάση δέησης ο παραγγελιοδότης, αφιερωτής της εικόνας, ο Κρητικός ιερομόναχος Σωφρόνιος Φασκόμηλος, όπως μας πληροφορεί σχετική επιγραφή. Ο Σωφρόνιος ήταν εφημέριος του Ναού του Προφήτη Ηλία στην Ανω Κορακιάνα και πιθανότατα πρόσφυγας του Κρητικού Πολέμου —η οικογένειά του μαρτυρείται το 1644 στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο. Την εικόνα υπογράφει ο κρητικός ζωγράφος Θεόδωρος Πουλάκης (περί 1620-1692), ένας από τους σπουδαιότερους και πιο παραγωγικούς ζωγράφους του 17ου αιώνα. Ο Θεόδωρος Πουλάκης γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης γύρω στο 1620. Εζησε για αρκετά χρόνια στη Βενετία, αλλά και στην Κέρκυρα και σε άλλα νησιά του Ιονίου. Χρησιμοποιεί συχνά γνωστές χαλκογραφίες Φλαμανδών ζωγράφων ως πρότυπα στα έργα του, όπως και στην εικόνα του Προφήτη Ηλία. Η εικόνα προέρχεται από τoν ναό του Προφήτη Ηλία στην Ανω Κορακιάνα της Κέρκυρας. Η εικόνα εκλάπη το 1976, τεμαχίστηκε σε 9 κομμάτια, ώστε να μεταφερθεί ευκολότερα σε σάκκο μεταφοράς και να πωληθεί από τους αρχαιοκάπηλους, οι οποίοι όμως συνελήφθησαν, λίγα χρόνια αργότερα. Το έργο, που υπέστη σημαντικές φθορές, μεταφέρθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο, συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε πρώτα το 1984 και προσφάτως το 2008-2009 από συντηρητές του Μουσείου».

Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο έχει αποκτήσει και το δικό του app – κατάλληλο για κάθε είδους smartphone- που κατεβάζοντάς το ο χρήστης διευκολύνεται στην πρόσβαση και στην περιήγηση. Μέχρι στιγμής έχουν τοποθετηθεί περισσότερα από  δέκα  QR codes, ενώ σύντομα θα έχουν μπει και στα 300 εκθέματα που υπάρχουν ήδη στην ψηφιακή πλατφόρμα. «Μέσω του Εργου Ψηφιακής Σύγκλισης το μουσείο μας έφτιαξε την ψηφιακή πλατφόρμα. Τώρα που υπάρχει δωρεάν wifi μπορεί ο επισκέπτης να την χρησιμοποιήσει σε real time. Eίχαμε την υποδομή, μας έλειπε το μέσο. Τώρα χάρη στη χορηγία του ομίλου ΟΤΕ το αποκτήσαμε», εξηγεί ο κ. Βοσνίδης.

IMG_6034-3
Ο αρχαιολόγος Πάνος Βοσνίδης μπροστά σε ένα έργο που λείπει καθώς συμμετέχει στη μεγάλη έκθεση στο Ερμιτάζ. Εχει αφήσει όμως πίσω το ψηφιακό αποτύπωμά του

«Η τεχνολογία σου δίνει περισσότερες πληροφορίες. Αντί να έχουμε λάβαρα με κείμενα-σεντόνια ή να γράφουμε με λεξιλόγιο δύσχρηστο, βάζουμε την ψηφιακή πληροφορία μαζί με εποπτικό υλικό που μπορεί να δώσει ένα σωρό άλλα θέματα και πηγές για αναζήτηση πληροφοριών», υπογραμμίζει.

Ομως, χάρη στον συνδυασμό «πλατφόρμας και μέσου» οι επισκέπτες του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, μπορούν να «δουν» και τα εκθέματα που λείπουν καθώς συμμετέχουν στην έκθεση «Το Βυζάντιο μέσα στους αιώνες» που παρουσιάζεται στο Μουσείο Ερμιτάζ στο πλαίσιο του Ετους Ελλάδας-Ρωσίας 2016. «Μπορεί να λείπουν όμως έχουν αφήσει εδώ το “ψηφιακό αποτύπωμά” τους» λέει ο κ. Βοσνίδης και μας οδηγεί σε μια από τις κενές θήκες όπου μπορεί κανείς να διαβάσει το QR Code. Σύντομα στη θέση των έργων που λείπουν, θα μπουν εκτυπώσεις πιστά αντίγραφα των έργων.

Η δωρεά του ομίλου ΟΤΕ προσφέρει δωρεάν σύνθεση στο Διαδίκτυο για τρία χρόνια, σύμφωνα με την σύμβαση. Δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει συνεργασία με το μουσείο: είχε προσφέρει ξανά δωρεάν ανοιχτό wifi κατά τη διάρκεια της έκθεσης «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πριν από τον El Greco» τον Δεκέμβριο του 2014. Στο πλαίσιο της νέας δωρεάς έγινε η μελέτη, ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη υποδομών ασύρματου δικτύου, η προμήθεια του αναγκαίου εξοπλισμού, η λειτουργία και συντήρηση των δικτύων που παραμένουν και μετά τη λήξη της δωρεάς στη διάθεση του μουσείου.


Ι
nfo:
Εντός του 2016, δωρεάν wifi θα προσφέρεται σταδιακά και στους επισκέπτες των εξής μνημείων: Ακρόπολη Αθηνών, Αρχαιολογικός χώρος Κνωσού, Αρχαιολογικός χώρος Δελφών, Αρχαιολογικός χώρος Σουνίου, Βασιλικοί Τάφοι Αιγών (Βεργίνα), Αρχαιολογικός χώρος Ακρωτηρίου Θήρας και Αρχαιολογικός χώρος Δήλου.
Το 2017 θα έχουν δωρεάν ασύρματο Διαδίκτυο τα: Εθνικό και Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαία Ολυμπία, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Ακρόπολη Λίνδου, Αρχαία Επίδαυρος, Ακρόπολη Μυκηνών, Σπιναλόγκα, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Αρχαία Δωδώνη και Αρχαία Κόρινθος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...