Πιο ευφάνταστος σεναριογράφος από την ίδια τη ζωή, δεν υπάρχει. Επί σχεδόν 13 χρόνια μοχθούσαν για τον ίδιο σκοπό. «Δάσκαλος» και «μαθητής» συζητούσαν, σχεδίαζαν, διαφωνούσαν, παθιάζονταν, έπεφταν ο ένας στην αγκαλιά του άλλου για να πανηγυρίσουν τις επιτυχίες τους. Εγιναν φίλοι κολλητοί -ο Δάμων και ο Φιντίας του ευρωπαϊκού μπάσκετ- και, στο τέλος, κουμπάροι. Μαζί κατέκτησαν 23 τίτλους, ανάμεσά τους και την Κούπα του 2009 στο Βερολίνο. Αλλά έφτασε η στιγμή να πολεμήσουν, ο ένας τον άλλον. Πάλι στο Βερολίνο, στον κυριακάτικο (21.00) Τελικό της Euroleague.

Η αναμέτρηση του Ζέλικο Ομπράντοβιτς (Φενέρμπαχτσε) με τον Δημήτρη Ιτούδη (ΤΣΣΚΑ Μόσχας) είναι, ίσως, η πιο ενδιαφέρουσα προπονητική μάχη της τελευταίας δεκαετίας. Ο καθένας μόνος του -τώρα πια- με τις δικές του ιδέες και τα δικά του «πιστεύω» για το μπάσκετ θα προσπαθήσει να αρπάξει το τρόπαιο από τα χέρια του άλλου. Αν ηττηθεί ο «δάσκαλος», θα φύγει από το Φάιναλ Φορ με άδεια χέρια για πέμπτη διαδοχική σεζόν. Δεν του έχει ξανασυμβεί. Αν ηττηθεί ο «μαθητής», πολύ πιθανό να χάσει τη δουλειά του. Είναι από τις ιστορίες που σκαρώνει -πού και πού- ο αθλητισμός για να γίνεται ακόμη πιο συναρπαστικός.

Ο «Ζοτς» γνωρίστηκε με τον «Τσέρνι» (έτσι αποκαλεί τον Ιτούδη στη γλώσσα του, που σημαίνει «µαυροκέφαλος») στο Αμστερνταμ, στις αρχές της δεκαετίας των ’90s, τότε που ο έλληνας τεχνικός δούλευε στο Ζάγκρεμπ. Εκτοτε συναντήθηκαν αρκετές φορές -μάλιστα, λίγο έλειψε να συνεργαστούν-, όμως η… καρμική σχέση τους χρονολογείται από το καλοκαίρι του 1999. Ο Ομπράντοβιτς αναζητούσε βοηθό στον Παναθηναϊκό, στον οποίο είχε μόλις αφιχθεί, και ο Ντούσαν Ιβκοβιτς -ο δικός του «δάσκαλος»- τού πρότεινε τον Δημήτρη, σε μια συνάντηση των τριών ανδρών στη Θεσσαλονίκη.

Σύντομα, οι συζητήσεις τους έγιναν καθημερινές και πολύωρες. Δεν αφορούσαν μόνο το μπάσκετ, ήταν «εφ’ όλης της ύλης». Ενα από τα αγαπημένα τους θέματα, όπως έχουν παραδεχθεί οι ίδιοι, ήταν… οι γυναίκες

Ο Ομπράντοβιτς ενθουσιάστηκε κατ’ αρχάς επειδή ο Ιτούδης -με σπουδές και μεταπτυχιακά στο Ζάγκρεμπ, στη φυσική αγωγή με ειδίκευση το μπάσκετ- μιλούσε απταίστως τα σερβικά. Ο ίδιος ήξερε από τότε, ότι ελληνικά της προκοπής δεν πρόκειται να μάθει. Τα αγγλικά, τα ιταλικά και τα ισπανικά τού αρκούσαν, ως ξένες γλώσσες. Αλλά, στη συνέχεια, κουβέντα στην κουβέντα, εκτίμησε τις γνώσεις και το μυαλό του επίδοξου βοηθού του. Κανείς τους δεν φανταζόταν -τότε- πού θα τους οδηγούσε (ιδίως τον Ιτούδη) αυτή η γνωριμία.

Επειτα από δυο τρία ραντεβού συμφώνησαν να συνεργαστούν. Εμφανίζονταν μαζί παντού, και όλοι ρωτούσαν τον «Ζοτς» αν ο νεαρός (ήταν 29 ετών, τότε) είναι ο βοηθός του. «Οχι, είναι ο συνεργάτης μου», τους απαντούσε ο Σέρβος (που ήταν μόλις μια δεκαετία μεγαλύτερος αλλά το κύρος του, του πρόσθετε χρόνια). Οι συνομιλητές του τον κοίταζαν κάπως περίεργα. Αλλά το εννοούσε. Στην ομάδα, που δούλευε σαν ελβετικό ρολόι, με ξεκάθαρους ρόλους και με τον αυστηρό Ομπράντοβιτς να γίνεται… μελιτζανί όταν διαπίστωνε αυθαίρετες πρωτοβουλίες, μόνο ο Ιτούδης είχε κατακτήσει το προνόμιο να εκφράζει τη γνώμη του.

Το «μεγάλο αφεντικό» είχε πάντα τον τελευταίο λόγο, όμως συχνά συζητούσε με τον συνεργάτη του προτού αποφασίσει. Σύντομα, οι συζητήσεις τους έγιναν καθημερινές και πολύωρες. Δεν αφορούσαν μόνο το μπάσκετ, ήταν «εφ’ όλης της ύλης». Ενα από τα αγαπημένα τους θέματα, όπως έχουν παραδεχθεί οι ίδιοι, ήταν… οι γυναίκες. Μιλούσαν, επίσης, για το σινάφι τους, για ταξίδια -τη μεγάλη αγάπη του «Ζοτς»- ή για τον ρόλο που παίζει η τύχη στη δουλειά τους. Ο Ζέλικο έλεγε πάντα ότι πιστεύει στον Θεό, όμως στο παρκέ δεν περιµένει τίποτε ουρανοκατέβατο. Γι’ αυτό δεν κάνει τον σταυρό του πριν από τους αγώνες, δεν έχει γούρια και δεν φοράει φυλαχτά. «Κάθε άθληµα έχει µια δόση τύχης, όμως τι µπορείς να πετύχεις χωρίς σκληρή δουλειά;».

Οι προπονήσεις γίνονταν ως εξής: Ο Ομπράντοβιτς «άραζε» σε μια καρέκλα, και ο Ιτούδης έκανε τη δουλειά. Σαν να ήταν αυτός, πρώτος προπονητής. Ξαφνικά ακουγόταν το… κλέφτικο σφύριγμα του «μεγάλου», και πάγωναν οι πάντες στο παρκέ. Είχε εντοπίσει κάποιο λάθος. Οταν το λάθος είχε εξηγηθεί και είχε αναλυθεί, ο Ιτούδης γινόταν και πάλι πρώτος προπονητής. Μέχρι το επόμενο σφύριγμα. Συχνά ο «Ζοτς» άκουγε τη διαφορετική γνώμη του συνεργάτη του, και υποχωρούσε. Αλλοτε, πάλι, του έριχνε μια αυστηρή ματιά. Στο στιλ… «κόφτο». Ακόμη και στη διάρκεια των αγώνων, οι καυγάδες τους ήταν ομηρικοί. Αν και «Διόσκουροι», είχαν μεγάλες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζαν το μπάσκετ.

Αλλά η πιο σημαντική αρμοδιότητα του Ιτούδη στο πλάι του Ομπράντοβιτς ήταν να φέρνει στην ομάδα νέες ιδέες, να τις συζητούν και να κρίνουν αν µπορούσαν να βοηθήσουν τους παίκτες. Επίσης, να σερφάρει µε τις ώρες στο ∆ιαδίκτυο (ο σέρβος είναι ηλεκτρονικά αναλφάβητος, αν εξαιρέσεις το κινητό του με το οποίο παίζει αδιάκοπα), να βλέπει αγώνες και να σκιαγραφεί τα προφίλ ομάδων και παικτών. Επειτα μοιραζόταν τα συμπεράσματά του με τον «Ζοτς», διδασκόμενος τα μυστικά του μπάσκετ από τον καλύτερο: τον πρύτανη και πολυνίκη του αθλήματος.

Εκτός από τα μυστικά του μπάσκετ, ο Ιτούδης έμαθε και τα εσώψυχα του Ομπράντοβιτς. Ολα όσα μπορεί να κρύβει στο μυαλό και την καρδιά του. Δεν είναι τυχαίο, που ο σέρβος κόουτς έβαλε τον φίλο του να μιλήσει -για τον ίδιο και την οικογένειά του- µπροστά σε 800 προσκεκληµένους, σε μια εκδήλωση προς τιμήν του, το 2010 στο Βελιγράδι. «Τώρα που το σκέφτομαι, κανείς δεν με ξέρει όσο εσύ», του είχε πει. Επί 12 χρόνια ήταν πραγματικά αχώριστοι, και εκτός γηπέδων. Μόνο στα νυχτοπερπατήματά του δεν τον ακολουθούσε, ο Ιτούδης. Α, και στην πόκα. Τουλάχιστον όχι πάντοτε. Η στενή τους σχέση έγινε και συγγενική, όταν ο «Ζοτς» βάφτισε την κόρη του ∆ηµήτρη, Αλεξάνδρα.

Από τον Παναθηναϊκό, πρώτος αποχώρησε ο Ομπράντοβιτς. Κατά την τελευταία πενταετία της «πράσινης αυτοκρατορίας», έως το 2011, ο σέρβος κόουτς είχε τη διαχείριση της ομάδας εν λευκώ. Είχε λόγο στα πάντα, ακόμη και στη διαχείριση του μπάτζετ. Ο Παύλος και ο Θανάσης… απλώς πλήρωναν. Μέχρι το 2010, ο Παναθηναϊκός εμφάνιζε τον μεγαλύτερο -μακράν- προϋπολογισμό στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, με ποσά άνω των 35 εκατ. ευρώ ετησίως. Ενώ τα έσοδα, με το ζόρι ξεπερνούσαν τα τέσσερα εκατομμύρια. Ωσπου ήρθε η κρίση. Η κρίση έφερε τη διοικητική αλλαγή, και ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος -ο οποίος ανέλαβε το κουμάντο- αποφάσισε να «τρέξει» την ΚΑΕ με το 1/3 των χρημάτων, αφαιρώντας από τον προπονητή τις οικονομικές εξουσίες του. Ο Ομπράντοβιτς έκρινε πως οι νέες συνθήκες δεν ικανοποιούν τις φιλοδοξίες του, κι αποφάσισε να αναζητήσει την τύχη του αλλού.

Οι «κακές γλώσσες» λένε οτι υπήρξε μια μικρή περίοδος ψυχρότητας στη φιλία τους. Αλήθεια ή ψέματα, εξακολουθούσαν να μιλούν με τα καλύτερα λόγια, ο ένας για τον άλλον

Ο Ιτούδης δεν τον ακολούθησε στην έξοδο αμέσως. Παρέμεινε και δέχτηκε να συζητήσει με τον Γιαννακόπουλο το ενδεχόμενο να αναλάβει την ομάδα. Εθεσε τους όρους του, το νέο αφεντικό δεν τους αποδέχτηκε, κι ο… γάμος σχόλασε. Τότε, ο «ιδανικός διάδοχος του Ζοτς» έγινε, για τον Παναθηναϊκό, «αχάριστος διερμηνέας». Μερικούς μήνες αργότερα, σε συνέντευξή του, ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος χαρακτήρισε τον προπονητή «διαλυτικό στοιχείο» και τον κατηγόρησε ότι «επηρέασε τον κόουτς και πολλούς αθλητές να φύγουν, τους έλεγε πως θα χρεοκοπήσουμε και δεν θα τους πληρώσουμε… Για τον Δημήτρη Ιτούδη, η πόρτα μας θα είναι ερμητικά κλειστή. Για πάντα». Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο «αχάριστος διερμηνέας» διεκδικεί το ευρωπαϊκό τρόπαιο, ενώ ο Παναθηναϊκός ακόμη «ψάχνεται», έπειτα από τα αλλεπάλληλα, αποτυχημένα πειράματά του με διάφορους προπονητές.

Εκείνο το καλοκαίρι, του 2012, βρήκε τον Ομπράντοβιτς και τον Ιτούδη πάλι μαζί, ξαπλωμένους δίπλα από την πισίνα πολυτελούς ξενοδοχείου της βόρειας Ελλάδας, να προσπαθούν να μαντέψουν το μέλλον τους. Το μόνο που δεν σκέφτηκαν, ήταν οτι τέσσερα χρόνια αργότερα θα… έτρωγαν τα μουστάκια τους στον Τελικό της Euroleague.

Το 2013 τους βρήκε στην Τουρκία, αλλά χώρια. Ο Ιτούδης ήθελε να ανοίξει τα φτερά του, ως πρώτος προπονητής, και ανέλαβε την Μπάνβιτ. Ο Ομπράντοβιτς βρήκε το επόμενο μεγάλο πορτοφόλι -του Γιλντιρίμ- στη Φενέρ. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι υπήρξε μια μικρή περίοδος ψυχρότητας στη φιλία τους. Αλήθεια ή ψέματα, εξακολουθούσαν να μιλούν με τα καλύτερα λόγια, ο ένας για τον άλλον. Η πρώτη τους κόντρα, τον Νοέμβριο του 2013, έληξε με θρίαμβο του «μαθητή». Η Μπάνβιτ νίκησε 91-76 και συνέχισε αήττητη, ενώ η Φενέρ είχε κάνει ήδη δύο ήττες. Τον Μάρτιο του 2014, ο Ιτούδης νίκησε τον Ομπράντοβιτς και στην Κωνσταντινούπολη (79-78). Οι βραδιές των αγώνων τους κατέληγαν πάντοτε σε ένα ωραίο εστιατόριο.

Τον Ιούνιο του 2014, ο Ιτούδης έγινε ο δεύτερος έλληνας head-coach στη Ρωσία (ο πρώτος ήταν ο Φώτης Κατσικάρης που είχε αναλάβει τη Ντινάμο Αγίας Πετρούπολης). Η ΤΣΣΚΑ είχαν ρωτήσει τον Ομπράντοβιτς για το ποιόν του, κι ο σέρβος τούς είχε απαντήσει «πάρτε τον με κλειστά μάτια». Τον πήραν, χάρη και στην καλοσύνη τής Μπάνβιτ να τον ελευθερώσει, αν και είχαν υπογράψει τριετές συμβόλαιο. Κι αυτός ο Τελικός, απέναντι στον «κολλητό» του, είναι το πιο κρίσιμο τεστ της καριέρας του.

Στη Μόσχα είναι κοινό μυστικό πως ο Ιτούδης θα αντικατασταθεί, αν δεν καθοδηγήσει σωστά τη «ρωσική αρκούδα» που διεκδικεί για έβδομη φορά στην ιστορία της -και πρώτη έπειτα από οκτώ χρόνια (1961, 1963, 1969, 1971, 2006, 2008)- την ευρωπαϊκή κορυφή. Βλέπετε, καμία ευρωπαϊκή ομάδα δεν έχει ξοδέψει περισσότερα χρήματα. Το φετινό μπάτζετ της ΤΣΣΚΑ ανέρχεται σε 37 εκατ. ευρώ. Μιλάμε για τα συνολικά έξοδα της ομάδας. Διότι, για παράδειγμα, η ΤΣΣΚΑ έχει το δικό της Boeing 737… Τα χρήματα που προορίζονται για τις αποδοχές των παικτών και του τεχνικού τιμ είναι -περίπου- τα μισά.

Αλλά και η Φενέρμπαχτσε, με προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ, είναι η δεύτερη πιο ακριβή ομάδα στο φετινό Φάιναλ Φορ – και βρίσκεται στην κορυφαία πεντάδα των πιο πλούσιων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επομένως, ούτε ο Ομπράντοβιτς θα το δει… χαλαρά, αν και πρόκειται για τη μόλις δεύτερη (διαδοχική) παρουσία της στη μεγάλη του μπάσκετ γιορτή.

Είναι δυο ομάδες που «χτίστηκαν» με τεράστιες απαιτήσεις. Και η μοίρα το ‘φερε έτσι: ένας από τους δυο φίλους που αυτά τα τριήμερα τα γιόρταζαν μαζί, να πιει το φαρμάκι από το χέρι του άλλου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News