«Καταπληκτικό! Εδώ έχουμε μία απόλυτη νίκη!», αναφώνησε ο σοβιετικός χημικός Μπόρις Σμπάρσκι την 1η Αυγούστου του 1924. Εκείνη την ημέρα, άνοιξε τις πόρτες του για πρώτη φορά το Μαυσωλείο στην Κόκκινη Πλατεία και πλήθος κόσμου συνέρρευσε για να δει από κοντά τον ταριχευμένο ηγέτη που έμοιαζε σαν να κοιμάται.

Από τότε πέρασαν 92 χρόνια και ο Βλαντίμιρ Λένιν εξακολουθεί να «κοιμάται» σε άριστη κατάσταση μέσα στη γυάλινη σαρκοφάγο του, με το κοκκινωπό γένι, το καλοχτενισμένο μουστάκι και τα χέρια του ακουμπισμένα ήρεμα στο πλάι. Φοράει πάντα ένα αυστηρό μαύρο κοστούμι. Τα παιδιά καμιά φορά τρομάζουν στη θέα του ακίνητου σώματος και οι μεγάλοι λένε μεταξύ τους «να δεις που είναι κέρινος».

Ομως δεν είναι κέρινος. Είναι ταριχευμένος, και η επιστημονική ομάδα ταρίχευσης του ρωσικού, σήμερα, κράτους, ισχυρίζεται ότι το σώμα του Βλαντίμιρ Λένιν μπορεί να παραμείνει στην ίδια άριστη κατάσταση για εκατοντάδες χρόνια, αν παρακολουθείται συστηματικά, αν δέχεται την κατάλληλη φροντίδα συντήρησης και αν επανα-ταριχεύεται τακτικά. Επί σοβιετικού καθεστώτος ο στόχος ήταν αυτός και γι’ αυτόν τον λόγο είχε συγκροτηθεί το περίφημο Εργαστήριο του Λένιν, αποτελούμενο από περίπου 200 επιστήμονες, ειδικευμένους στην ταρίχευση. Εννοείται πως το εργαστήριο αυτό ήταν χρηματοδοτούμενο από το κράτος και οι εργαζόμενοι σε αυτό είχαν εξέχουσα θέση στη σοβιετική κοινωνία.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Το ρωσικό κράτος χρηματοδοτεί το Εργαστήριο του Λένιν μόνο τα δύο τελευταία χρόνια – αμέσως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης είχε κοπεί η χορηγία και το εργαστήριο συντηρούνταν αποκλειστικά από δωρεές που συνέλεγε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Επίσης το προσωπικό σήμερα είναι πάρα πολύ λιγότερο.

Επιπλέον φέτος, για πρώτη φορά η ρωσική κυβέρνηση, ανακοίνωσε επισήμως το κόστος συντήρησης του ταριχευμένου σώματος του Βλαντίμιρ Λένιν για το 2016. Το ετήσιο κόστος για να συντηρηθεί η σωρός του πρώτου ηγέτη της ΕΣΣΔ ανέρχεται στα 13 εκατομμύρια ρούβλια, ήτοι 172.951 ευρώ.

Πώς άρχισαν όμως όλα αυτά; Οταν ο Βλαντίμιρ Λένιν πέθανε τον Ιανουάριο του 1924 ένας φημισμένος παθολόγος, ονόματι Αλεξέι Αμπρικόσοφ έκανε την καθιερωμένη νεκροψία, και ανάμεσα σε άλλα, έκοψε τις κεντρικές αρτηρίες. Αργότερα ο εν λόγω γιατρός είπε ότι αν γνώριζε πως επρόκειτο να γίνει ταρίχευση δεν θα έκοβε τις αρτηρίες διότι θα μπορούσαν μέσω αυτών να διοχετευθούν χημικά ταρίχευσης στους ιστούς.

Τέλος πάντων μετά τη νεκροψία το σώμα ταριχεύθηκε προσωρινά για να τεθεί σε δημόσιο προσκύνημα μέχρι να γίνει η ταφή στην Κόκκινη Πλατεία.

Ο εφιάλτης της ταρίχευσης

Ο Βλαντίμιρ Λένιν, κειτόταν ταριχευμένος για τέσσερεις μέρες σε ανοιχτό φέρετρο που εκτίθετο στο Μέγαρο της Ενωσης. Τον προσκύνησαν 50.000 σοβιετικοί πολίτες. Εξω το κρύο ήταν τσουχτερό. Μέσα στο Μέγαρο η θερμοκρασία έφτανε μόλις τους 7 βαθμούς Κελσίου. Μετά το πέρας των τεσσάρων ημερών, το σώμα μεταφέρθηκε σε ένα προσωρινό ξύλινο μαυσωλείο στην Κόκκινη Πλατεία, διότι η ροή των επισκεπτών ήταν ασταμάτητη και επιπλέον είχαν αρχίσει να καταφθάνουν και διεθνείς αποστολές άλλων κρατών για τον ύστατο αποχαιρετισμό στον πρώτο σοβιετικό ηγέτη. Το σώμα εκεί διατηρούνταν κρύο και δεν είχε αρχίσει να σήπεται.

Μετά το πέρας 56 ημερών από τον θάνατο του Βλαντίμιρ Λένιν, οι σοβιετικοί αξιωματικοί αποφάσισαν να συντηρήσουν το σώμα. Η αρχική ιδέα ήταν να το παγώσουν. Μάλιστα ο τότε Υπουργός Διεθνούς Εμπορίου Λεονίντ Κράσιν, εγγυήθηκε άδεια αγοράς εξειδικευμένου εξοπλισμού γι’ αυτόν τον σκοπό από τη Γερμανία. Τις πρώτες μέρες του Μαρτίου όμως, και ενώ η εκδοχή της βαθιάς κατάψυξης ήταν η κρατούσα, εμφανίστηκαν δύο διάσημοι σοβιετικοί χημικοί, οι Βλαντίμιρ Βορόμπιοφ και Μπόρις Σμπάρσκι, οι οποίοι πρότειναν τη μέθοδο της ταρίχευσης. Η πρόταση των χημικών περιελάμβανε τη χρήση μειγμάτων τα οποία θα εμπόδιζαν την αποσύνθεση, το στέγνωμα, την αλλαγή χρώματος και σχήματος στο σώμα. Ο Σμπάρσκι μάλιστα προειδοποίησε ότι η κατάψυξη δεν ήταν ασφαλής λύση, καθώς η αποσύνθεση να συνεχιζόταν ακόμα και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Ο Βορόμπιοφ από την άλλη ήταν επιφυλακτικός. Δεν είχε την εύνοια των Μπολσεβίκων και φοβόταν ότι αν το πείραμα αποτύγχανε θα είχε να αντιμετωπίσει σκληρά αντίποινα. Ωστόσο ήταν από τους καλύτερους επιστήμονες σε αυτόν τον τομέα με πολύ επιτυχημένη προϋπηρεσία στις ταριχεύσεις και έτσι τελικά παρέμεινε στο πρόγραμα.

Περί τα τέλη Μαρτίου, κατόπιν πολλών κρατικών διαβουλεύσεων και ιατρικών εξετάσεων στο σώμα του σοβιετικού ηγέτη αποφασίστηκε τελικά η ταρίχευση. Ούτως ή άλλως δεν υπήρχε χρόνος. Ο καιρός ζέσταινε και η περαιτέρω καθυστέρηση θα είχε ως αποτέλεσμα ανεπανόρθωτες βλάβες. Ηδη πάνω στο δέρμα είχαν αρχίσει να εμφανίζονται μαύρες κηλίδες και τα βλέφαρα παραμορφώνονταν. Η επιστημονική ομάδα συγκροτήθηκε άμεσα, λοιπόν, και ασχολήθηκε νυχθημερόν τόσο με τη λεύκανση του δέρματος όσο και με τη σύνθεση του κατάλληλου χημικού μείγματος, για την επιτυχή ταρίχευση. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν την 1η Απριλίου του 1924. Το αποτέλεσμα ήταν απολύτως επιτυχημένο.

Το πείραμα σημείωσε ρεκόρ επιτυχίας

Από τότε μέχρι σήμερα κάθε λίγες μέρες οι ειδικοί του Εργαστηρίου του Λένιν επισκέπτονται το Μαυσωλείο για να εξετάσουν εάν το σώμα διατηρείται σε σωστή θερμοκρασία και φωτισμό. Επίσης κάθε 18 μήνες γίνεται επαναταρίχευση, σε ειδικό χώρο στα υπόγεια του Μαυσωλείου. Εκεί οι επιστήμονες καθαρίζουν τον ηγέτη, τον εμβαπτίζουν στα υγρά ταρίχευσης και του κάνουν ενέσεις με ειδικά χημικά.

Με αυτόν τον τρόπο οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να διατηρήσουν τον σκελετό, τους μυς, το δέρμα και άλλους ιστούς του σώματος. Επίσης φροντίζουν ώστε να λειτουργούν οι αρθρώσεις, εξετάζουν την κατάσταση του δέρματος και ενίοτε αντικαθιστούν κατεστραμμένους ιστούς με συνθετικά υλικά. Στο σώμα δεν δοκιμάζουν νέα υλικά και μεθόδους. Πρώτα πειραματίζονται με όλα τα καινούργια σε ταριχευμένα σώματα χωρίς αναγνωρισμένη ταυτότητα, τα οποία διατηρούν στο Εργαστήριο του Λένιν και μετά, αφού βεβαιωθούν για το αποτέλεσμα, τότε εφαρμόζουν την κάθε επιστημονική καινοτομία στον ηγέτη.

Και φυσικά, όλα τα εσωτερικά όργανα τους σώματος έχουν αφαιρεθεί. Ο δε εγκέφαλος εξετάστηκε εξονυχιστικά από το Σοβιετικό Ινστιτούτο Εγκεφάλου, το οποίο δημιουργήθηκε λίγο μετά τον θάνατο του ηγέτη για τη μελέτη των «εξαιρετικών ικανοτήτων» του. Ορισμένα τμήματα, μάλιστα, του εγκεφάλου, φυλάσσονται μέχρι σήμερα στο ινστιτούτο, το οποίο πλέον αποτελεί τμήμα του Νευρολογικού Κέντρου της Ρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών.

Πάντως η επιτυχημένη τεχνική ταρίχευσης και συντήρησης που εφαρμόζεται από το 1924 στον Λένιν, έφερε στο Εργαστήριο του Μαυσωλείου και άλλους «πελάτες». Σε αυτούς συγκαταλέγονται ο Πρόεδρος του Βιετνάμ Χο Τσι Μινχ, ο βούλγαρος ηγέτης Γκεόρκγι Δημητρόφ, οι βορειο-κορεάτες ηγέτες Κιμ Ιλ-σονγκ και Κιν Τζονγκ-ιλ και φυσικά ο Ιωσήφ Στάλιν του οποίου μάλιστα το ταριχευμένο σώμα εκτίθετο δίπλα σε αυτό του Λένιν από το 1953 έως το 1961.

Οταν πρόκειται για τέτοιες αναθέσεις, η όλη διαδικασία γίνεται με άκρα μυστικότητα. Οι επιστήμονες ταξιδεύουν από τη Μόσχα στη χώρα του προς ταρίχευσιν ηγέτη, εκεί εξηγούν στους ντόπιους επιστήμονες όλες τις λεπτομέρειες της τεχνικής και μετά φεύγουν δίχως να τους πάρει είδηση κανείς.

Τους επιστήμονες του Μαυσωλείου σήμερα δεν τους βλέπει κανείς. Δεν δίνουν συνεντεύξεις, δεν εμφανίζονται στην τηλεόραση, δεν κάνουν δηλώσεις και δεν φωτογραφίζονται. Η τελευταία φορά που τα έκαναν όλα αυτά ήταν στη δεκαετία του 1990 όταν είχαν ανοίξει και τις πύλες του Εργαστηρίου για το γύρισμα ενός ντοκιμαντέρ. Η νέα διεύθυνση όμως δεν επιτρέπει καμία δημοσιογραφική προβολή, από καχυποψία, σύμφωνα με την εφημερίδα The Moscow Times, απέναντι στους δημοσιογράφους, ότι θα γελοιοποιήσουν και ότι θα παρουσιάσουν σαν αξιοπερίεργη φαιδρότητα, μια πολύ σοβαρή επιστημονική δουλειά.

Και ποιο είναι το μέλλον αυτής της δουλειάς; Το Μαυσωλείο, όπως δείχνουν τα πράγματα θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Οι Ρώσοι δεν αρέσκονται ιδιαιτέρως στην ιδέα να θαφτεί τελικά ο πρώτος σοβιετικός ηγέτης. Υπάρχει όμως κάτι που απειλεί τη συνέχιση των εργασιών στο Εργαστήριο του Λένιν κι αυτό έχει να κάνει με τους επιστήμονες. Τα χρόνια περνούν και οι κορυφαίοι χημικοί και γιατροί γερνούν, δίχως να βρίσκουν νεότερους αντικαταστάτες. Η δουλειά αυτή στη σύγχρονη Ρωσία δεν έχει το παλιό κύρος και είναι μάλλον ντεμοντέ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News