Τριακόσιοι έντεκα εκατομμύρια τόνοι πλαστικού τον χρόνο εκ των οποίων από 4,9 έως και 12,7 εκατομμύρια καταλήγουν στις θάλασσες και τους ωκεανούς. Τα νούμερα είναι αμείλικτα. Οι άνθρωποι όχι μόνο παράγουν αλλά και εγκαταλείπουν τεράστιες ποσότητες πλαστικών υλών. Και, λαμβάνοντας υπόψη τις εκτιμήσεις των ερευνητών της Sea Education Association, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα όσον αφορά την απόθεση απορριμμάτων σε παράκτιες ζώνες αλλά και την υιοθέτηση αποδοτικότερων μεθόδων ανακύκλωσης, έως το 2025 η συνολική ποσότητα πλαστικού στις θάλασσες όλου του κόσμου ενδέχεται να έχει δεκαπλασιαστεί.

Eχοντας αυτό στο μυαλό τους, επιστήμονες από διάφορα ερευνητικά κέντρα της Ιαπωνίας με επικεφαλής ερευνητές από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο του Κιότο μόλις απομόνωσαν ένα είδος βακτηρίου -Ideonella sakaiensis- που «καταβροχθίζει» το πλαστικό και το χρησιμοποιεί ως πηγή συντήρησης και ανάπτυξης μέσω της χημικής αντίδρασης δύο μόνο ενζύμων. Μάλιστα, το εν λόγω βακτήριο –αναφέρεται στα συμπεράσματα της έρευνας– έχει ιδιαίτερη προτίμηση στο PET ή αλλιώς τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, την πιο διαδεδομένη πλαστική ύλη στον πλανήτη. Κάθε χρόνο παράγονται περίπου 50 εκατομμύρια τόνοι PET που χρησιμοποιούνται κυρίως για την παραγωγή πλαστικών μπουκαλιών και δοχείων για τρόφιμα αλλά και για την κατασκευή ετικετών, περιβλημάτων για μπαταρίες, σωλήνων και πλαστικών μεμβρανών. Από χημικής άποψης, πρόκειται για μια πλαστική ύλη που είναι εξαιρετικά ανθεκτική στη διαδικασία της βιοδιάσπασης, της αποσύνθεσης, δηλαδή, από μικροοργανισμούς. Eως τώρα θεωρούταν πως μόνο δύο τύποι μανιταριών μπορούσαν να αποσυνθέσουν, μερικώς, το PET. Αλλά πλέον υπάρχει και η Ideonella sakaiensis.

Φαίνεται πως το βακτήριο που ανακαλύφτηκε έπειτα από την ανάλυση 250 δειγμάτων που ελήφθησαν από ένα κέντρο ανακύκλωσης μπουκαλιών κατασκευασμένων από PET διαθέτει εξαιρετικές ικανότητες. Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές από την Ιαπωνία εντόπισαν δύο ένζυμα που διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην υδρόλυση (διαδικασία –χημική αντίδραση – διάσπασης υπό την επίδραση του νερού) του PET. Το ένα ονομάζεται PΕΤase και εκκρίνεται από το βακτήριο όταν αυτό έρχεται σε επαφή με πλαστικές επιφάνειες. Το άλλο -MHET υδρολάση- είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση των αλυσίδων του PET σε μικρότερες και λιγότερο «αβλαβείς», χημικές ενώσεις – αιθυλενική γλυκόλη και τερεφθαλικό οξύ. Η όλη διαδικασία είναι χρονοβόρα –προσδιορίζουν οι ερευνητές– καθώς για την ολική διάσπαση μιας μικρής πλαστικής ταινίας από PET απαιτούνται έξι εβδομάδες σε θερμοκρασία 30 βαθμών.

Ωστόσο, «η ανακάλυψη θα μπορούσε να επιδράσει σημαντικά στην ανακύκλωση πλαστικών υλών, όπως και στις μελέτες σχετικά με τις αρχές της εξέλιξης των ενζύμων», επισημαίνει στον πρόλογο που συνοδεύει τη μελέτη ο διακεκριμένος γερμανός χημικός Ούβε Μπορνσάιερ. Οι έρευνες θα συνεχιστούν με τους επιστήμονες να επιθυμούν να διαπιστώσουν εάν είναι δυνατό να αξιοποιήσουν τις ιδιότητες του βακτηρίου για την απομόνωση του τερεφθαλικού οξέος με στόχο την εκ νέου χρήση του για την παραγωγή καινούργιων πλαστικών υλών και την, κατά συνέπεια, μείωση της χρήσης πετρελαίου.

Και, φυσικά, να κατανοήσουν πλήρως και σε βάθος τη διαδικασία αποσύνθεσης του πλαστικού για τη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Eρευνα που πραγματοποίησαν τον Δεκέμβριο του 2013 οι ερευνητές του Φινλανδικού Ινστιτούτου Περιβαλλοντολογίας, για παράδειγμα, αποκάλυψε πως οι εκατομμύρια τόνοι πλαστικού που καταλήγουν στις θάλασσες αποτελούν σημαντική απειλή για την υποθαλάσσια ζωή: αφότου διασπαστούν σε μικρομετρικά σωματίδια, οι πλαστικές ύλες απορροφούνται εύκολα από το πλαγκτόν, επηρεάζοντας κατά συνέπεια ολόκληρο το οικοσύστημα.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News