Οσοι βρέθηκαν το μεσημέρι της Δευτέρας 22 Φεβρουαρίου για τέσσερις ώρες στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), βίωσαν μια εμπειρία πολλαπλών και διαφορετικών σε υφή συναισθημάτων. Ηταν η πρώτη φορά που ομάδα δημοσιογράφων μπήκε μέσα στα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η πρώτη φορά που αποκτήσαμε βιωματική σχέση με τον χώρο ως παρατηρητές, ως επισκέπτες και φαντασιακά ήδη ως χρήστες των θαυμάτων γνώσης και πολιτισμού που μπορούν υπό συνθήκες να συντελεστούν στα κτίρια αυτά που υπογράφει ο σπουδαίος Ρέντζο Πιάνο.

Η έκπληξη και ο θαυμασμός ήταν σταθερά στοιχεία αυτής της ξενάγησης που κατέληξε μέσα στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου πραγματοποιήθηκε η 61η συνεδρίαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Ελληνικού Δημοσίου με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Βγαίνοντας στο Πάρκο λίγο μετά τις έξι το απόγευμα, ο εντυπωσιασμός της ξενάγησης είχε καταλαγιάσει. Και το ερώτημα που με απασχολούσε ήταν: πως θα συντονίσουν τις ενέργειές τους όλα τα μέλη που καλούνται να απαρτίσουν το ΚΠΙΣΝ; Τα χρονοδιαγράμματα είναι αυστηρά και σαφή: Οι εργολάβοι παραδίδουν το έργο στο Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στις 31 Μαρτίου 2016. Θα ακολουθήσει μια περίοδος διάρκειας περίπου δύο μηνών για την παράδοση του έργου στο ελληνικό δημόσιο και συγκεκριμένα στο υπουργείο Οικονομικών που θα είναι ο ιδιοκτήτης του και ο φορέας επόπτευσης της ΚΠΙΣΝ Α.Ε.. Στη συνέχεια θα χρειαστεί ένα διάστημα έξι μηνών για την μετεγκατάσταση των οργανισμών και την δοκιμαστική λειτουργία τους μέχρι να παραδοθεί πλέον το έργο στους πραγματικούς του ιδιοκτήτες και χρήστες: τους πολίτες.

Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχοντας ως βασικό του άξονα τη διαφάνεια πραγματοποίησε τη Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου την συνεδρίαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής παρουσία των δημοσιογράφων αλλά και σε livestreaming  μέσα από τον χώρο της Εναλλακτικής Σκηνής. Και εκεί αναδείχθηκε η πρόοδος που έχει επιτευχθεί και τα θολά σημεία που παραμένει να διαλευκανθούν.

Ο πρωταθλητισμός της δωρεάς

Το Ιδρυμα ολοκλήρωσε το έργο εντός του χρονοδιαγράμματος, με τη δωρεά να ανέρχεται στα 596 εκατομμύρια ευρώ, αντί του αρχικού ποσού των 566 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς μεταξύ άλλων προστέθηκαν νέες εργασίες στο χώρο καθώς και η δωρεά δέκα εκατομμυρίων ευρώ σε Εθνική Λυρική Σκηνή και Εθνική Βιβλιοθήκη.

Συνολικά έχουν δοθεί πέντε επιπλέον δωρεές από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος προς το ΚΠΙΣΝ: Από πέντε εκατομμύρια σε Εθνική Λυρική Σκηνή και Εθνική Βιβλιοθήκη για την μετεγκατάσταση και την εκπαίδευση του προσωπικού. Δωρεά για τη δημιουργία του νέου Κέντρου Επισκεπτών που λειτουργεί ήδη μέσα στο Πάρκο και για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων. Δωρεά για το πρόγραμμα «Ταξίδι στο κέντρο Πολιτισμού» που έχει παρουσιαστεί σε 13 περιοχές της Αττικής και σε 84 δημόσιες βιβλιοθήκες. Δωρεά για τις δράσεις πολιτισμού, άθλησης και περιβαλλοντικής συνείδησης τον περασμένο Ιούνιο (40.000 άτομα επισκέφτηκαν τον χώρο).

Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος Ανδρέας Δρακόπουλος σε ζωντανή σύνδεση με τα γραφεία του Ιδρύματος στη Νέα Υόρκη, αναφέρθηκε στη σημασία των συνεργειών χωρίς στεγανά ή όρια. «Σας θυμίζω το 2004. Η Ελλάδα πήρε το Euro στο ποδόσφαιρο με γερμανό προπονητή» είπε χαρακτηριστικά, για να εστιάσει στη συνέχεια στη μοναδική στο είδος της συνέργεια δημοσίου και ιδιωτικού που έχει συντελεστεί για τους σκοπούς του ΚΠΙΣΝ. Για να πει –απαντώντας ίσως εμμέσως στις προσδοκίες πολλών για την επόμενη μέρα- ότι «εφόσον τρέξει σωστά το ΚΠΙΣΝ, εμείς θα είμαστε από δίπλα». Μια απάντηση στην αγωνία αρκετών για το τι θα γίνει όταν το Ιδρυμα αποσυρθεί και περάσει αυτό το μοναδικής αξίας Κέντρο στα χέρια του ελληνικού δημοσίου.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε όμως η μελέτη επιδράσεων του ΚΠΙΣΝ που παρουσίασε η Ελλη Ανδριοπούλου του ΙΣΝ και εκπόνησε η The Boston Consulting Group. Με την ολοκλήρωση του έργου και την έναρξη λειτουργίας του, το ΚΠΙΣΝ αναμένεται να προσφέρει 140 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ, να δημιουργήσει 2.300 θέσεις πλήρους απασχόλησης και να συνεισφέρει 19 εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια φορολογικά έσοδα. Τα μεγέθη αυτά βασίζονται στην οικονομική δραστηριότητα από τη λειτουργία του ΚΠΙΣΝ, στην επιπλέον δαπάνη των επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ, καθώς και στα πολλαπλασιαστικά οφέλη των ανωτέρω στην ευρύτερη οικονομία.

Η μελέτη υπογραμμίζει πως τα 19 εκατομμύρια ευρώ ετήσιων φορολογικών εσόδων από τη λειτουργία του ΚΠΙΣΝ θα υπερκαλύψουν τις ανάγκες της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία συμπεριλαμβάνει τις επιπρόσθετες ανάγκες χρηματοδότησης της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης για τη λειτουργία τους στο ΚΠΙΣΝ. Σημειώνεται επίσης πως ήδη κατά την περίοδο της κατασκευής το έργο δημιούργησε περισσότερες από 13.000 θέσεις εργασίας και προσέφερε 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν.

Από την πλευρά της ΚΠΙΣΝ Α.Ε. που έχει συσταθεί και η οποία θα περάσει στο ελληνικό δημόσιο μαζί με το έργο, ο νέος διοικητικός διευθυντής Δημήτρης Πρωτοψάλτου, δήλωσε πως προχωρά η προετοιμασία για το επόμενο καθοριστικό βήμα, με διάφορους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη και με την οργάνωση της εσωτερικής λειτουργίας.

Η έτοιμη από καιρό Εθνική Λυρική Σκηνή

Εχοντας λίγο πριν περπατήσει μέσα στην κεντρική σκηνή Σταύρος Νιάρχος που είναι διαμορφωμένη με τέτοιο τρόπο ώστε νιώθεις ότι όπου και αν κάθεσαι αν απλώσεις το χέρι θα αγγίξεις τη σκηνή, στη συνεδρίαση διαπιστώσαμε πως η Λυρική είναι έτοιμη για την επόμενη μέρα. Οπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος Αθανάσιος Θεοδωρόπουλος προχωρά η έγκριση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας από το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Εσωτερικών. Επίσης, η Λυρική έλαβε έκτακτη επιχορήγηση ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ από το υπουργείο Πολιτισμού.

Ενημέρωσε επίσης πως με βάση το πενταετές επιχειρησιακό σχέδιο (business plan/2015-2010) προχωρά η στελέχωση κενών θέσεων, ενώ νωρίτερα ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του υπουργού Πολιτισμού Παναγιώτης Δούρος είχε ενημερώσει πως προχωρά και η κάλυψη των κενών θέσεων στην ορχήστρα. Από την πλευρά του ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Λυρικής Μύρων Μιχαηλίδης ενημέρωσε πως ήδη κλιμάκια εργαζόμενων επισκέπτονται το νέο κτίριο, ενώ τον Απρίλιο θα γίνουν δοκιμές για την ακουστική του χώρου από την ορχήστρα, τη χορωδία και τους μονωδούς! Τέλος προχωρά κανονικά η απορρόφηση της δωρεάς των πέντε εκατομμυρίων ευρώ.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη επιταχύνει

Σε τροχιά εξελίξεων με στόχο τη μετεγκατάσταση της στο ΚΠΙΣΝ μπήκε η Εθνική Βιβλιοθήκη. Ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου Σταύρος Ζουμπουλάκης τόνισε πως ουσιαστικά η Εθνική Βιβλιοθήκη επανιδρύεται μέσω αυτής τη διαδικασίας. Πρόσθεσε πως έχει ολοκληρωθεί η επεξεργασία νόμου για τις πρόσθετες υπηρεσίες που θα έχει τη δυνατότητα να προσφέρει, όπως για παράδειγμα να λειτουργεί και ως δημόσια βιβλιοθήκη με δυνατότητα δανεισμού. Σύμφωνα με το νέο νόμο, προσχέδιο του οποίου κατατέθηκε στο υπουργείο Παιδείας για περαιτέρω επεξεργασία καθώς και στους εργαζόμενους του φορέα, η Βιβλιοθήκη θα παραμείνει Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Τόνισε επίσης πως έγιναν 36 προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ και με όρους που έθεσε αυστηρά η ίδια η Εθνική Βιβλιοθήκη όσον αφορά στα προσόντα, ενώ το προσεχές δεκαήμερο αναμένεται να προσέλθουν στις θέσεις τους και να γίνουν οι σχετικές δημοσιεύσεις σε ΦΕΚ.

Επίσης, τον τελευταίο μήνα έχουν καθαριστεί 68.500 βιβλία που δεν είχαν καθαριστεί εδώ και 15 χρόνια. Θα ακολουθήσει η ραδιοσήμανσή τους και εγκιβωτισμός τους προκειμένου να μεταφερθούν στη συνέχεια στο κτίριο με τον επιβλητικό πύργο βιβλίων, τα εργαστήρια, τα ανά ηλικία και ανάγκη ορισμένα αναγνωστήρια. Επίσης για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια η Εθνική Βιβλιοθήκη αγοράζει νέα βιβλία! Η πρώτη επίσκεψη στο εσωτερικό του κτιρίου δημιούργησε την έντονη αίσθηση πως η Εθνική Βιβλιοθήκη θα είναι ουσιαστικά ένας χώρος κατοίκησης από τους επισκέπτες.

Κάτι το αόριστο και απροσδιόριστο

Αυτή η ροή ειδήσεων ως προς την εξέλιξη του έργου, σταματά κάπου εδώ. Ακολούθησε η αόριστη τοποθέτηση της εκπροσώπου του υπουργείου Οικονομικών για την επιτυχία της συνέργειας και τις καλές προθέσεις, την προστασία του δημοσίου συμφέροντος χωρίς όμως να είναι σε θέση να μας ενημερώσει για τα ακριβή ποσά που θα χρειαστούν για τον προϋπολογισμό της ΑΕ και της μετά Ιδρύματος εποχής του ΚΠΙΣΝ. «Ελπίζουμε πως το πρώτο εξάμηνο του 2017 θα αποδοθεί το έργο στο κοινό», κατέληξε μετά τη σύντομη τοποθέτησή της.

Εντυπωσιασμένος από το έργο και την ξενάγηση εμφανίστηκε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Περιβάλλοντος. Οταν εκλήθη όμως να ενημερώσει για τις όποιες εξελίξεις σχετικά με τον τρόπο σύνδεσης του ΚΠΙΣΝ με μέσα μεταφοράς, περιορίστηκε να πει θα γίνει σχετική εισήγηση στο νέο ΔΣ της Αττικό Μετρό από το υπουργείο Υποδομών, το οποίο εντός των ημερών πρόκειται να συγκροτηθεί σε σώμα. Αναφέρθηκε επίσης γενικά στο νέο ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας-Αττικής που έχει βασική επιλογή τη σύνδεση των δύο πόλων του μητροπολιτικού κέντρου, του Αμαρουσίου και του Φαλήρου.

Κανένα νέο ή εξέλιξη για τη δέσμευση που έχει αναλάβει το ελληνικό δημόσιο για τη πρόσβαση του κοινού και τη σύνδεσή του με τα μέσα σταθερής τροχιάς.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News