Ανάμεσα στο 600 και το 900 μ.Χ. ο σπουδαίος προκολομβιανός πολιτισμός των Μάγιας άνθιζε στα εδάφη που σήμερα κατέχουν το Μεξικό, η Γουατεμάλα και η Ονδούρα δημιουργώντας εκτός από τα μνημειακά και εξαιρετικά λεπταίσθητα έργα τέχνης.

Μια πτυχή του που μέχρι στιγμής είχε διαφύγει της προσοχής των μελετητών ήταν κάποια μικρά κεραμικά αγγεία όπου έπιναν τα αφεψήματά τους και τα οποία καθώς ο χρήστης έστρεφε την κούπα ξεδίπλωναν με εικόνες διάφορες σκαμπρόζικες ιστορίες που θα μπορούσαν να είναι πρόγονοι των σημερινών κόμικς.

Οπως επισημαίνει στο ΒBC o Σέρεν Βίκμαν από το Πανεπιστήμιο Λέιντεν της Ολλανδίας «επρόκειτο για μια υψηλού επιπέδου τέχνη, την οποία η κοινωνία των Μάγιας εκτιμούσε πολύ, σε αντίθεση με τη δική μας που συχνά την αντιμετωπίζει με συγκατάβαση και κάποτε με σκεπτικισμό ή αποδοκιμασία».

Οι Μάγιας έτρεφαν τέτοια εκτίμηση για τις κούπες αυτές ώστε τις αντάλλασσαν ως δώρα σε υποθέσεις εξαιρετικά σημαντικές όπως η επικύρωση μιας οικονομικής δοσοληψίας, η σύναψη μιας συμμαχίας ή ο διακανονισμός μιας πολύπλοκης πολιτικής υπόθεσης.

Ο Βίκμαν, ο οποίος αποκαλεί αυτές τις σύντομες εικονογραφημένες ιστορίες «τα πρώτα κόμικς της αμερικανικής ηπείρου», υπογραμμίζει ότι είναι τόσο αριστοτεχνικά φτιαγμένες ώστε περικλείουν εκτός από το λόγο και την εικόνα και άλλες αισθήσεις όπως η οσμή.

Για παράδειγμα ο βασικός ήρωας αυτών των κόμικς, ένα ζαβολιάρικο, εριστικό και αναιδές κουνέλι -ένας ιδιότυπος Μπάγκς Μπάνυ των Μάγιας-, περιπαίζει ξεδιάντροπα κάποιο γέρο που τον έχει εκνευρίσει, παροτρύνοντάς τον «να μυρίσει τα ξινά από τη βρώμα και τον ιδρώτα αχαμνά του».

Θα πρέπει άραγε όλα αυτά να μας εκπλήσσουν ή έστω να μας παραξενεύουν; Οχι απαντάει ο Νηλ Κον από το Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια, ο οποίος υπογραμμίζει πως η εικονιστική αφήγηση στους διάφορους πολιτισμούς πρέπει να θεωρείται τόσο βασική όσο και η καθημερινή ομιλία ή οι χειρονομίες.

Ο κάθε λαός, σημειώνει, χρησιμοποιεί τους δικούς του κώδικες αλλά οι ιστορίες έχουν πάντα να κάνουν με τις μικρές ή μεγάλες υποθέσεις που απασχολούν τους ανθρώπους.

Για παράδειγμα τα αμερικάνικα κόμικς ακολουθούν άλλους κανόνες από τα γιαπωνέζικα μάνγκα. Οπως άλλωστε και τα σχέδια που ζωγραφίζουν στην άμμο οι Αβορίγινες της Αυστραλίας καθώς την ίδια στιγμή διηγούνται μια ιστορία, διαφέρουν παρασάγγες από τα δύο προηγούμενα.

«Πρόκειται για μια διαφορετική εικονιστική “γραμματική”. Ομως αυτό που έχει σημασία είναι ότι η αίσθηση την οποία δίνουν στον αποδέκτη παραμένει η ίδια» επισημαίνει.

«Ο θυμός στα κόμικς των Μάγια παριστάνεται φερ΄ ειπείν με τη φωτιά, κάτι που δεν διαφέρει και πολύ από την οπτική άλλων κοινωνιών διαχρονικά και τον τρόπο που οι σύγχρονοι άνθρωποι προσπαθούν να οπτικοποιήσουν αυτό το συναίσθημα».

Οπως και να ΄χει πάντως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτές οι σπάνιας τέχνης κωμικές ή αθυρόστομες ιστορίες με εικόνες χρησιμοποιούνταν από κραταιούς βασιλιάδες και ηγεμόνες για να επισφραγίσουν τα λόγια τους.

 

 

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News