Ο ιός Ζίκα δεν είναι καινούργιος. Τα πρώτα ίχνη του έκαναν την εμφάνισή τους πριν από δεκαετίες στην Αφρική. Τότε ουδείς υπέθεσε πως θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία. Αυτό είναι το καινούργιο στοιχείο για τον ιό.

Αυτή τη στιγμή σε ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο καταγράφεται ραγδαία εξάπλωσή του και θεωρείται δεδομένο ότι πολύ σύντομα ελάχιστα μέρη στην αμερικανική ήπειρο θα έχουν μείνει ανέπαφα. Επί του παρόντος, έχει προσβάλει περισσότερο από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στη Βραζιλία και εντός του 2016 θα χτυπήσει την… πόρτα των ΗΠΑ. Την Τρίτη ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είπε ότι ο ιός θα εξαπλωθεί σε όλη την Αμερική εκτός από τη Χιλή και τον Καναδά. Την Τετάρτη εντοπίστηκε κρούσμα στη Δανία. Την Πέμπτη ο ΠΟΥ παραδέχτηκε ότι ο ιός έχει πλέον εντοπιστεί σε τουλάχιστον 20 χώρες και εξαπλώνεται με «εκρηκτικούς» ρυθμούς, συγκάλεσε δε έκτακτη διάσκεψη για την αντιμετώπισή του. Στο ίδιο μήκος κύματος και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στην Ελλάδα που εξέδωσε σχετικές οδηγίες (βλ. παρακάτω).

Η δυσκολία στην περίπτωση του Ζίκα είναι ότι τα συμπτώματα δεν είναι ακραία – είναι ακόμα και ανύπαρκτα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 80% των ανθρώπων που μολύνονται από τον ιό Ζίκα δεν εκδηλώνουν ποτέ συμπτώματα. Αλλά και εκείνοι που ασθενούν αναφέρουν κατά κανόνα ήπιες ενοχλήσεις όπως είναι ο πυρετός, τα δερματικά εξανθήματα, οι πόνοι στις αρθρώσεις και στους μυς και η επιπεφυκίτιδα (κοκκίνισμα και φαγούρα στα μάτια). Oμως, η μεγαλύτερη ανησυχία της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας επικεντρώνεται στις επιπτώσεις του επικίνδυνου ιού στα έμβρυα, στην περίπτωση που η εγκυμονούσα μητέρα μολυνθεί από το κουνούπι Τίγρη. Στη Βραζιλία έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 4.000 κρούσματα μικροκεφαλίας (το μωρό γεννιέται με αφύσικα μικρό κεφάλι, γεγονός που οδηγεί σε αναπτυξιακά και νοητικά προβλήματα), τα οποία φαίνεται να συσχετίζονται με τον ιό Ζίκα.

Οπως αναφέρει ο ιστότοπος Vox σε ένα άκρως εμβριθές και κατατοπιστικό άρθρο, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο για να σταματήσει η εξάπλωση του ιού και ίσως χρειαστούν χρόνια για να αναπτυχθεί ένας τέτοιος αμυντικός μηχανισμός. Ως εκ τούτου, οι γιατροί και οι επιδημιολόγοι συνιστούν συγκεκριμένα «βήματα» που μπορούν να αποτρέψουν, στο μέτρο του δυνατού, τη… συνάντησή μας με τον ιό.

Οι ΗΠΑ μόλις πρόσφατα ενέταξαν τον ιό Ζίκα στην κατηγορία των «εθνικών νοσημάτων» όπως είναι η ελονοσία και ο Εμπολα. Αυτό μπορεί να επιτρέψει να υπάρξει καλύτερη επιτήρηση και παρακολούθηση στην εξέλιξη και τη μεταφορά του ιού από χώρα σε χώρα μέσω των τουριστών. Από εκεί και πέρα θα πρέπει να γίνει άμεση καταγραφή των ασθενών που έχουν ταξιδεύσει πρόσφατα στη Νότια και Κεντρική Αμερική, καθώς και την Καραϊβική. Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει: σε πολλά στάδια, τα συμπτώματα του ιού μοιάζουν με αρκετά άλλων ιών.

Ενα σημαντικό βήμα, σημειώνουν οι ειδικοί, είναι να ενημερωθεί ο κόσμος στη Βραζιλία για τον ιό και για τους τρόπους μετάδοσής του. Το αυτό οφείλουν να κάνουν και οι υπόλοιπες χώρες που… υποδέχονται δευτερογενώς τον ιό. Ο Ζίκα δεν μεταφέρεται από όλα τα κουνούπια, αλλά από συγκεκριμένα του γένους Aedes aegypti τα οποία μεταφέρουν τον ιό με το τσίμπημα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τον γνωστό κουνούπι-τίγρης της Ασίας που επίσης είναι φορέας του συγκεκριμένου ιού. Αυτού τα κουνούπια τα βρίσκει κανείς σε όλη την έκταση της Αμερικής. Θάλλει και αναπτύσσεται σε μικρές λίμνες, αλλά κινείται με ευκολία εντός των σπιτιών. Ηδη, σε περιοχές που υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης του ιού οι Αρχές έχουν ζητήσει από τους κατοίκους να κλείνουν τα παράθυρα των σπιτιών τους και να καθαρίζουν τις αυλές τους. Επί του παρόντος δεν έχει διευκρινιστεί αν ο ιός μεταδίδεται και με τη σεξουαλική πράξη.

Στα μέσα του 20^ου αιώνα είχε αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα εξόντωσης των συγκεκριμένων κουνουπιών, καθώς ήταν φανερό πως ήταν φορείς πολλών ιών. Ωστόσο, το πρόγραμμα (κάλυπτε όλο το Δυτικό Ημισφαίριο) εγκαταλείφθηκε, με αποτέλεσμα τα κουνούπια να πολλαπλασιαστούν και να αναπτυχθούν σε όλη την Αμερική.

Το συγκεκριμένο είδος είναι αρκετά ευπροσάρμοστο σε συνθήκες περιβάλλοντος εντός των σπιτιών. Επειδή, δε, οι συνθήκες υγιεινής σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν είναι και οι καλύτερες δυνατές, αυτό «βοηθάει» τη ραγδαία ανάπτυξη των κουνουπιών. Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι περίπου 22,7 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κοντά στα «επίμαχα» κουνούπια, άρα, δυνητικά, μπορούν να προσβληθούν από τον ιό. Ωστόσο, μέχρι το καλοκαίρι αναμένεται να βρίσκονται σε κίνδυνο περίπου 200 εκατομμύρια κάτοικοι της αμερικανικής ηπείρου.

 

Κι επειδή ο κόσμος είναι πλέον μικρός, η μετάδοση μπαίνει εύκολα να περάσει από την Αμερική σε άλλες ηπείρους. Σε πρώτη φάση, γίνεται ειδική ενημέρωση στις εγκύους να μην ταξιδεύουν σε περιοχές που κρίνονται επικίνδυνες. Αυτές είναι οι: Μπαρμπάντος, Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Δομινικανή Δημοκρατία, Εκουαδόρ, Ελ Σαλβαδόρ, Γαλλική Γουϊάνα, Γουαδελούπη, Γουατεμάλα, Γουϊάνα, Αϊτή, Ονδούρα, Μαρτινίκα, Μεξικό, Παναμάς, Παραγουάη, Πουέρτο Ρίκο, Αγιος Μαρτίνος, Σουρινάμ, Βενεζουέλα και Παρθένοι Νήσοι. Σύντομα, όμως, αναμένεται να προστεθούν και άλλες χώρες στη σχετική λίστα. Ηδη σύμφωνα με τη Figaro έχουν εντοπιστεί 24 κρούσματα του ιού στην Ευρώπη από ταξιδιώτες. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι κρούσματα εντοπίστηκαν μέσα στο 2015 σε 11 πολιτείες και στην Ουάσινγκτον, αλλά δεν είχαν άλλα συμπτώματα.

Οι ερευνητές ακόμη δεν γνωρίζουν πολλά για τον ιό. Ούτε πώς μεταδίδεται, ούτε αν όντως επιδρά σε τέτοιο βαθμό στις γεννήσεις παιδιών και σε άλλου είδους νευρολογικές παθήσεις. Στην παρούσα φάση βρίσκονται, εν μέρει, στο σκοτάδι και αναζητούν το απαραίτητο εμβόλιο. Ωστόσο, δεν φαίνεται να βρίσκονται κοντά στην ανάπτυξή του. Και το μόνο που μπορούν είναι να οργανώνουν συντονισμένες επιχειρήσεις ψεκασμών. Στη Βραζιλία ανησυχούν ότι τώρα με το Καρναβάλι και την υγρασία τέτοιες επιδημίες μπορεί να γνωρίσουν μεγαλύτερη έξαρση. Και το καλοκαίρι οπότε το Ρίο ντε Τζανέιρο φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είναι καθόλου μακριά…

Στην Ελλάδα το ΚΕΕΛΠΝΟ εξέδωσε την Πέμπτη ταξιδιωτική οδηγία προφύλαξης από τον ιό. Διαβάστε εδώ την ανακοίνωση με τις οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News