Απόγευμα Κυριακής, έξω πολύ κρύο που θερίζει το κορμί και το διαπερνά παγώνοντας τις φλέβες. Αποφασίζω να βγω κόντρα στη παγωνιά, να περπατήσω στους δρόμους της πόλης, να πάρω αέρα, να παρατηρήσω όλα εκείνα που ίσως, δεν παρατηρώ, όταν οι μέρες είναι ηλιόλουστες και ζεστές. Φοράω μπουφάν, σκούφο, αθλητικά για γρήγορο και ανάλαφρο βάδισμα και εξορμώ. Κρατώ και ένα μήλο για να το απολαύσω στη διαδρομή μου.

Η πόλη είναι ερημωμένη, λίγοι αυτοί που κυκλοφορούν και όσοι το κάνουν, το κάνουν συνήθως με μια προετοιμασία, μια αίσθηση ασφάλειας που τους τη δίνει η άνεση του αμαξιού. Κάποιες φιγούρες στα πέντε μέτρα μπροστά μου έχουν ένα αργόσυρτο βάδισμα. Ενας νεαρός γύρω στα εικοσιπέντε κρατά τον σκύλο του και τον περπατά στον δικό του βηματισμό, ένα δροσερό κορίτσι, ούτε δεκαέξι, μιλά δυνατά στο κινητό και γελά δίνοντας την εντύπωση ότι το κρύο δεν είναι κρύο, και ότι η ζωή είναι εδώ για να σε μάθει όσα διψάς να ανακαλύψεις και να ερωτευτείς. Χαμογελώ και συνεχίζω.

Πιο κάτω σε μια μικρή πλατεία, κάτω από ένα δένδρο, ένας άστεγος προσπαθεί να ζεσταθεί, με κάτι αποφόρια σκισμένα και βρώμικα, το πρόσωπο του δεν το βλέπω, είναι κρυμμένο πίσω από τα χέρια του, τα οποία φαίνεται να λειτουργούν σαν ένα πασχίζον θερμοδυναμικό σύστημα που παράγει ενέργεια. Δεν είναι ο μόνος, σκέφτομαι, πόσοι άλλοι δεν ζουν τη δική τους συμφορά τυλιγμένη σ’ ένα δένδρο, όπως έγραψε ο Καρούζος. Κοντοστέκομαι, δεν του μιλώ, απλά τον κοιτάζω, δεν θέλει να με δει, δεν κάνει καμιά απολύτως προσπάθεια να ζητήσει τον οίκτο μου. Συνεχίζει να τρίβει τα δυο του χέρια για να ζεσταθεί, κρύβοντας το πρόσωπο του. Είναι και αυτό μια άμυνα, σκέφτομαι, μπροστά στην αναλγησία της κοινωνίας, στην έλλειψη πρόνοιας για όλους εκείνους που βρίσκονται έξω στους δρόμους, άστεγους, πρόσφυγες, ναρκομανείς, ανθρώπους που έμειναν στον άσσο από τη μια στιγμή στην άλλη. Του αφήνω το μήλο που κρατούσα στα χέρια μου και απομακρύνομαι.

Πριν μια μέρα διάβαζα ότι έχουν κινητοποιηθεί οι δήμοι για την προστασία των αστέγων με την διαθεσιμότητα χώρων για να ζεσταθούν και να είναι ασφαλείς αυτές τις μέρες, που η χώρα είναι σε καθεστώς πάγου. Το ζητούμενο όμως δεν είναι η προστασία τους για περιορισμένο χρόνο αλλά η μέριμνα για την αποκατάστασή τους σε βάθος χρόνου. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και οι λύσεις που δίνονται είναι προσωρινές και για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης.

Οταν η χώρα μας στερείται συντονισμένης προσπάθειας και στρατηγικής για την αντιμετώπιση αυτού του φλέγοντος για την κοινωνία μας ζητήματος, πολλοί συνάνθρωποί μας θα εξακολουθούν να βρίσκονται απροστάτευτοι και εκτεθειμένοι σε κάθε κίνδυνο. Το κρύο ίσως είναι ένας από αυτούς, όπως και η έκθεση σε κάθε είδους μικρόβια, ακαθαρσίες που προκαλούν μολυσματικές ασθένειες και οδηγούν σε μια αναξιοπρεπή και δύσκολη επιβίωση. Το αγαθό της υγείας αλώνεται, το δικαίωμα της στέγης γκρεμίζεται, το δικαίωμα για μια αξιοπρεπή και ελεύθερη ζωή γίνεται μια ιστορία αποκλεισμού και ματαίωσης αυτών των ανθρώπων.

Το μυαλό μου τρέχει πίσω, μήνες πριν σ ένα δημοσίευμα για τρεις έλληνες αρχιτέκτονες που συμμετείχαν σ ένα διαγωνισμό με θέμα «Πώς μπορεί η Αρχιτεκτονική να απευθυνθεί στους άστεγους» του Αμερικάνικου Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και του Κέντρου για την αρχιτεκτονική και το ντιζάιν, με στόχο την ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της αρχιτεκτονικής. Το όραμα ήταν να σχεδιαστούν κατοικίες μεταβατικού χαρακτήρα για αστέγους μέχρι να εφαρμοστούν λύσεις για μόνιμη κατοικία. Αναρωτιέμαι αν έχει εκπονηθεί κάτι τέτοιο και από έναν επίσημο ελληνικό κρατικό φορέα και έχει τεθεί προς ανακοίνωση και υλοποίηση. Προφανώς και όχι, τουλάχιστον δεν έχει πέσει κάτι τέτοιο στην αντίληψη μου.

Λύσεις υπάρχουν, όραμα και διάθεση απουσιάζουν. Φυσικά η κρίση δεν είναι πρόσχημα, είναι μια πραγματικότητα, ωστόσο το πρόβλημα των αστέγων πάντα υπήρχε στην ελληνική κοινωνία και σε πολλές άλλες στον κόσμο. Τώρα, ίσως έχει φτάσει στην οξύτατη μορφή του. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική είναι και ανθρωπιστική και έχει πολλές όψεις δυσάρεστες στον παρατηρητή τους. Πως θα αντιμετωπιστεί, αν θα αντιμετωπιστεί αυτό μετατρέπεται σε  ένα αίνιγμα για το αμήχανο ελληνικό κράτος πρόνοιας για την προστασία των πολιτών.

Χωρίς να το καταλάβω βυθισμένη στις σκέψεις μου, ήδη άνοιξα την πόρτα του σπιτιού μου. My heart is an apple… παίζει μέσα στο μυαλό μου το γνωστό τραγούδι.

*Η Κατερίνα Σαλαβούρα είναι εκπαιδευτικός.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News