Τους τελευταίους αιώνες, για την ακρίβεια από τα μέσα του 18ου, που σημειώθηκαν οι πιο συνεπείς μελέτες στα ζώα της Αφρικής, οι επιστήμονες πίστευαν πως υπάρχει ένα και μόνο είδος καμηλοπάρδαλης. Mια νέα γενετική ανάλυση, σαφώς πιο ολοκληρωμένη, έδειξε πως στην πραγματικότητα τα μακρύλαιμα θηλαστικά χωρίζονται σε τέσσερα διαφορετικά είδη –παρά τις εξωτερικές τους ομοιότητες- σύμφωνα με δημοσίευμα των Times.
«Οι γενετικές διαφορές μεταξύ τους είναι τόσο μεγάλες, που ουσιαστικά θα πρέπει να περιγράψουμε εκ νέου τέσσερα άγνωστα μέχρι σήμερα είδη», σύμφωνα με τον γενετικό επιστήμονα Αξελ Γιάνκε από το Κέντρο Βιοποικιλότητας και Κλιματικής Ερευνας του Σέκενμπεργκ της Φρανκφούρτης. Ο ίδιος, για να κάνει κατανοητή τη σημασία της ανακάλυψης, τονίζει πως η απόκλιση μεταξύ των ειδών είναι ίδια, ή και μεγαλύτερη, με εκείνη ανάμεσα στις καφέ και τις πολικές αρκούδες.
Ο καθηγητής Γιάνκε, μαζί με τον Τζούλιαν Φένεσι από το Ιδρυμα Διατήρησης της Καμηλοπάρδαλης (GCF) στη Ναμίμπια και άλλους συναδέλφους τους, πραγματοποίησαν γενετικούς ελέγχους σε σχεδόν 200 καμηλοπαρδάλεις από όλη την Αφρική. Η ανάλυση έδειξε τέσσερα διακριτά είδη, που φαίνεται να μη ζευγαρώνουν μεταξύ τους στη φύση, κατά τα πρώτα ευρήματα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Βιολογίας Current Biology. Οι διαφορές στην όψη μικρές – ο ονομαστικός διαχωρισμός των ειδών έγινε με βάση αυτές και την περιοχή που συναντώνται συχνότερα στην Αφρική. Μέχρι σήμερα, λοιπόν, οι επιστήμονες πίστευαν πως οι καμηλοπαρδάλεις ανήκουν σε ένα είδος, το Giraffa Camelopardalis.
Τώρα προέκυψαν τέσσερα: Η καμηλοπάρδαλη της νότιας Αφρικής, η καμηλοπάρδαλη Μασάι, η «δικτυωτή» και εκείνη της βόρειας Αφρικής. «Πλέον όλοι οι ζωολογικοί κήποι θα πρέπει να αλλάξουν τις ονομασίες των ζώων που φιλοξενούν», ανέφερε ο καθηγητής Γιάνκε. Μερικές σκούρες γραμμές και λίγες κηλίδες στις καμηλοπαρδάλεις Μασάι αποτελούν… σημεία αναγνώρισης, ενώ σε εκείνες από τα βόρεια της ηπείρου οι ερευνητές εντόπισαν πέντε μικρά εξογκώματα, σαν μικροσκοπικά κέρατα.
Τα τέσσερα είδη φαίνεται να διαχωρίστηκαν γενετικά σχετικά πρόσφατα, περίπου 1,5 εκατ. χρόνια πριν, σύμφωνα με τον καθηγητή Γιάνκε. Ο διαχωρισμός χιμπατζή και ανθρώπου, για παράδειγμα, σημειώθηκε περί τα 6 ή 7 εκατομμύρια χρόνια πριν – αν όχι 13 εκατομμύρια χρόνια, όπως υποστηρίζουν κάποιες μελέτες.
Δεν είναι σαφές γιατί οι ερευνητές χρειάστηκαν τόσα χρόνια για να εντοπίσουν τα υποείδη της καμηλοπάρδαλης. Ισως το βάρος των μελετών για άλλα αφρικανικά ζώα, όπως οι ελέφαντες, τα λιοντάρια ή ρινόκεροι, καθυστέρησε το εύρημα.
Ποια όμως η σημασία του διαχωρισμού; Μα η αποτελεσματική προστασία των ειδών. Τα τελευταία 30 χρόνια ο αριθμός των καμηλοπαρδάλεων της Αφρικής έχει φτάσει από τις 150.000 τις μόλις 90.000. Αν αυτά τα 90.000 θηλαστικά χωρίζονται αυτομάτως σε τέσσερα είδη, ο κίνδυνος εξάλειψής τους αυξάνεται σημαντικά. Υπάρχει άμεση ανάγκη για την προστασία τους, κατά την εκτίμηση του καθηγητή Γιάνκε.
Το είδος που έχει πληγεί περισσότερο είναι η δικτυωτή καμηλοπάρδαλη (Giraffa camelopardalis reticulate) στην Κένυα, την Αιθιοπία και τη Σομαλία. Λόγω των εμφύλιων συγκρούσεων και της λαθροθηρίας, ο πληθυσμός της έχει μειωθεί από τις 27.000, τη δεκαετία του 1990, στις 3.000 σήμερα.