Η μοναξιά μέσα στο πλήθος. Περιτριγυρισμένος από λαμαρίνες. Νεκρά, πρώτη. Λίγο γκάζι. Δεκαπέντε – είκοσι μέτρα. Ξανά νεκρά, φρένο. Ράδιο, ειδήσεις ημιώρου: «Λαιμομπούκαλο, έξοδος Αττικής Οδού, κάθοδος Κηφισίας, Κόμβος Χαϊδαρίου». Ξέρεις ήδη τους «στίχους». Απαγγέλλεις μαζί με τον εκφωνητή.
Κάθε μέρα, κάθε μέτρο, κάθε ώρα. Κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα. Ψωνίζει ο κόσμος για να φύγει. Μετά την πανδημία, η κίνηση στην Αθήνα έχει περάσει σε άλλη διάσταση. Κάθε πρωί, κάθε μεσημέρι, κάθε απόγευμα. Το λένε οι οδηγοί ταξί: «δεν υπάρχουν πια ώρες που χαλαρώνει η κίνηση»…
Το ζήσαμε και αυτές τις μέρες, καθώς η πρωτεύουσα ετοιμαζόταν για την έξοδο του Πάσχα. Ποιος φταίει; Τα γνωστά. Τα έχουν αναλύσει οι ειδικοί. Η κατάσταση των λεωφορείων, η λατρεία για το ΙΧ, οι τουρίστες, η ανάπτυξη, τα έργα που δεν γίνονται όσο γρήγορα χρειάζεται. Τελικά, τα πολλά αυτοκίνητα για λίγους δρόμους.
Πόσοι δεν αναλογιζόμαστε στο ακινητοποιημένο ΙΧ μας: Υπάρχει κάποιος υπεύθυνος για αυτό που ζω; Με βλέπει κανένας; Η απάντηση έρχεται από την αγαπημένη δεκαετία του 1980. Ολοι είναι δίπλα μας, «βάθεμα και πλάτεμα της Δημοκρατίας», που έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πολλοί υπεύθυνοι, άρα κανένας: η Τροχαία, το Υπουργείο Μεταφορών, οι Δήμοι, η Περιφέρεια Αττικής. Μιλάνε μεταξύ τους; Σπάνια.
Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση πρέπει να αποφασίσει η κυβέρνηση, ο νομοθέτης —πείτε το όπως θέλετε— ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Οτι — όπως συνέβη και με άλλες ανάγκες— στο κυκλοφοριακό πρέπει να επικρατήσει σε βάρος των ισορροπιών η πιεστική ανάγκη να υπάρξει συντονισμός και λογοδοσία. Δηλαδή, κάποιος που θα αναλάβει την ευθύνη. Εύκολο; Καθόλου. Διότι ως χώρα είμαστε «το αίνιγμα του εκδημοκρατισμού».
Κανένας από τους συναρμόδιους δεν θέλει να αναλάβει την ΕΥΘΥΝΗ (ποιος θέλει να τον βρίζουν δυο-τρία εκατομμύρια άνθρωποι κάθε πρωί;) αλλά και κανένας δεν θέλει να χάσει την ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ. Διότι η ευθύνη είναι μπελάς, αλλά, από την άλλη, αν χάσεις την αρμοδιότητα είναι σαν σου ξηλώνουν τη «σαρδέλα» από το πέτο. Χάνεις το πολιτικό πρεστίζ.
Νεκρά, πρώτη. Λίγο γκάζι. Δεκαπέντε – είκοσι μέτρα. Στο δρόμο της επιστροφής. Πέφτει ο ήλιος. Ράδιο, απογευματινή εκπομπή: «Ο Περιφερειάρχης Αττικής είπε στο Φόρουμ των Δελφών ότι οι Δήμοι της περιοχής κάνουν κυκλοφοριακές μελέτες μόνο για τον εαυτό τους με σκοπό να φορτώσουν την κυκλοφορία στον διπλανό τους Δήμο». Τρανταχτά γέλια από τους δύο εκφωνητές: «Αθάνατη Ελλάδα».
Κανένας, λοιπόν, δεν θέλει την ευθύνη; Φαίνεται τελικά πως υπάρχει ένας. Ο Περιφερειάρχης Αττικής, Νίκος Χαρδαλιάς, είπε όντως στους Δελφούς τον περασμένο μήνα ότι ζητάει την ευθύνη της κυκλοφορίας στο Λεκανοπέδιο.
«Εμείς ζητάμε το κεντρικό κράτος να μάς αναθέσει αυτή την ευθύνη. Η περιφέρεια είναι πανέτοιμη να την αναλάβει» δήλωσε. Για να ξεπεραστούν όμως χρονίζουσες αγκυλώσεις («το βάθεμα και το πλάτεμα της Δημοκρατίας» που λέγαμε) πρέπει να υπάρξει κάθετη διαχείριση. Από το κέντρο διαχείρισης κυκλοφορίας μέχρι τον σχεδιασμό και την ευθύνη των έργων. Και βέβαια συνεργασία με τους άλλους φορείς και τους παρόχους συγκοινωνιακού έργου.
Επομένως έχουμε έναν υποψήφιο που θέλει να γίνει ο υπεύθυνος για το κυκλοφοριακό, όπως συμβαίνει σε πολλές μητροπολιτικές περιοχές της Δύσης. Ο Χαρδαλιάς έχει δείξει ότι μπορεί να σηκώσει ευθύνη, η Περιφέρεια Αττικής από την άλλη δεν έχει και την καλύτερη φήμη. Κι αν μετά από τέσσερα χρόνια, έλθει ένας Φούφουτος; Θα ζητήσει πίσω την αρμοδιότητα το κράτος;
Και τι θα πουν οι Υπουργοί; Θα θέλουν να συνεργαστούν; Κάπως έτσι, φτάνουμε στο επιμύθιο. Η πολιτική απαιτεί τολμηρές αποφάσεις που ενέχουν πάντοτε ρίσκο. Οταν το πράγμα φτάνει στο απροχώρητο (όπως στην ακίνητη, ασάλευτη Αθήνα), οι αποφάσεις επιβάλλονται μερικές φορές από τις συνθήκες. Συχνά δε, όταν το πρόβλημα πιέζει, αναζητούνται αξιόπιστα πρόσωπα που μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη. Εχει ξανασυμβεί με την πανδημία.
Νεκρά, πρώτη. Πάλι νεκρά;