Η δολοφονία επτά εργαζομένων της World Central Kitchen (WCK) στη Γάζα -από ισραηλινό πλήγμα, που σημειώθηκε από «σοβαρό λάθος»- ανέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο το συχνά επικίνδυνο έργο αυτής της φιλανθρωπικής οργάνωσης τροφίμων σε όλο τον κόσμο.
Εδώ και 14 χρόνια, η μη κερδοσκοπική οργάνωση που ιδρύθηκε από τον ισπανό σεφ Χοσέ Αντρές, παρέχει εκατομμύρια γεύματα σε μέρη που έχουν καταστραφεί από φυσικές καταστροφές και βίαιες συγκρούσεις, ανέφερε το BBC.
Από τον Οκτώβριο, ξεκίνησε να προμηθεύει με τρόφιμα τους αμάχους στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά και στο Ισραήλ και τον Λίβανο.
Μετά όμως το τραγικό γεγονός της Δευτέρας, ανέστειλε το έργο της, προκαλώντας φόβους ότι θα διακοπεί η πολύτιμη βοήθειά της στους Παλαιστινίους.
Η ΜΚΟ έχει επίσης χάσει επτά εργαζομένους στην Ουκρανία.
Ποιος είναι ο ρόλος της WCK στη Γάζα;
Η WCK δραστηριοποιείται στη Γάζα -καθώς και στο Ισραήλ και τον Λίβανο- από το ξέσπασμα του πολέμου στις αρχές Οκτωβρίου.
Μέχρι τις 29 Μαρτίου, η οργάνωση είχε αποστείλει περισσότερα από 1.700 φορτηγά με τρόφιμα και εξοπλισμό μαγειρικής μέσω του περάσματος της Ράφα από την Αίγυπτο και είχε στήσει 68 «κοινοτικές κουζίνες».
Επιπλέον, παρέδωσε 230.000 γεύματα από την Ιορδανία, τόσο χερσαία όσο και μέσω αερομεταφορών, και έστειλε 435.000 γεύματα μέσω θαλάσσης.
Δύο ακόμη πλοία, φορτωμένα με 1,2 εκατομμύρια γεύματα είχαν φτάσει από την Κύπρο στη βόρεια Γάζα, την Κυριακή.
Ο Μικ Μαλρόι, ο αμερικανός πρώην αναπληρωτής υπουργός Αμυνας για τη Μέση Ανατολή, δήλωσε στο BBC ότι οι κίνδυνοι για την οργάνωση στη Γάζα είναι «εξίσου υψηλοί ή υψηλότεροι» από ό,τι σε άλλες περιοχές συγκρούσεων, κυρίως λόγω της «συμπυκνωμένης» φύσης της εμπόλεμης ζώνης.
«Θα πρέπει να διεξαχθεί έρευνα για να διαπιστωθεί γιατί ένα σαφώς επισημασμένο όχημα, του οποίου η κίνηση ήταν συντονισμένη, χτυπήθηκε κατά τη διάρκεια της ημέρας από κάτι που φαίνεται να είναι όπλο ακριβείας», είπε. «Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβεί».
Τι θα γίνει τώρα με τη βοήθεια στη Γάζα;
Η ανακοίνωση ότι η WCK και μια άλλη φιλανθρωπική οργάνωση, η αμερικανική Near East Refugee Aid, ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους, προκάλεσε άμεσες ανησυχίες για ολοκληρωτική διακοπή της βοήθειας προς τη Γάζα.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα -ο κύριος χρηματοδότης της WCK στη Γάζα- διέκοψαν επίσης τη διαδρομή της βοήθειας προς τον παλαιστινιακό θύλακα.
«Τα παιδιά πεθαίνουν από την πείνα», δήλωσε στο BBC η Ζιλιέτ Τουμά, διευθύντρια επικοινωνίας της Υπηρεσίας Αρωγής και Εργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες (UNRWA). «Κάθε οργάνωση που παρέχει βοήθεια στους ανθρώπους στη Γάζα είναι σημαντική. Οποιαδήποτε διαταραχή, θα έχει σοβαρές συνέπειες σε έναν πληθυσμό που ήδη περνάει αρκετά.
Η Μόνα Τζεμπρίλ, παλαιστίνια ερευνήτρια στο Κέιμπριτζ, η οποία έζησε στη Γάζα για περισσότερα από 22 χρόνια, δήλωσε ότι ο αντίκτυπος της αεροπορικής επιδρομής είναι «κάτι πολύ περισσότερο από απλώς καταστροφικός».
«Μιλάμε για έναν πληθυσμό που ουσιαστικά βρίσκεται στα πρόθυρα λιμού. Ο πληθυσμός αφήνεται να πεθάνει… Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο».
Πώς απέκτησε τόση δημοσιότητα η WCK;
Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους η WCK απέκτησε τόσο μεγάλη σημασία στη Γάζα, σημειώνει το BBC: η ικανότητά της να διανέμει τρόφιμα και τα προβλήματα με την UNRWA, την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους παλαιστινίους πρόσφυγες.
Ενώ μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της Γάζας εξαρτώνται από την ανθρωπιστική βοήθεια εδώ και δεκαετίες, η WCK απέκτησε γρήγορα εξέχουσα θέση κυρίως ως αποτέλεσμα του ανοίγματος του θαλάσσιου διαδρόμου και του δικτύου διανομής της.
Παράλληλα, η UNRWA, η μεγαλύτερη υπηρεσία του ΟΗΕ που δραστηριοποιείται στη Γάζα, έχει παρασυρθεί σε μια διπλωματική καταιγίδα, παρεμποδίζοντας τις δραστηριότητές της.
Το Ισραήλ κατηγόρησε ορισμένους από τους υπαλλήλους της ότι συμμετείχαν στην τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και εντόπισε σήραγγα της Χαμάς κάτω από την τοπική έδρα της.
Οι ΗΠΑ και άλλες 15 χώρες ανακοίνωσαν ότι θα διακόψουν προσωρινά τη χρηματοδότηση της UNRWA κατά τη διάρκεια της έρευνας. Η Σουηδία και ο Καναδάς ξεκίνησαν πάλι πρόσφατα τη χρηματοδότησή της.
Η WCK βοήθησε να καλυφθεί το κενό που άφησε η UNRWA, δήλωσε ο Χαλίντ Ελγκίντι, διευθυντής του προγράμματος για την Παλαιστίνη και τις παλαιστινο-ισραηλινές υποθέσεις στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Δεν υπάρχει πραγματικό υποκατάστατο της UNRWA αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Ελγκίντι στο BBC. «Τώρα, δεν υπάρχει σχεδόν κανείς για να διανείμει τη μικρή ποσότητα βοήθειας που πραγματικά φτάνει στη Γάζα», πρόσθεσε.
Ποιος είναι ο Χοσέ Αντρές, ιδρυτής της WCK;
Γεννημένος στην Ισπανία, ο Αντρές μετακόμισε στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 21 ετών, όπου όπως είπε, έφτασε με 50 δολάρια στις τσέπες του. Λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, μετακόμισε στην Ουάσινγκτον και ανέβηκε γρήγορα στις τάξεις της γαστρονομικής σκηνής της πόλης.
Από τότε, έχει ανοίξει σχεδόν 40 εστιατόρια και έχει γίνει συγγραφέας μπεστ σέλερ, τηλεοπτικός παρουσιαστής και, το 2019, υποψήφιος για το Νομπέλ Ειρήνης.
Ο Αντρές είναι παγκοσμίως γνωστός για το έργο του με την WCK, την οποίο ίδρυσε το 2010 μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Αϊτή, που στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους.
Σε συνέντευξή του στο BBC τον Ιανουάριο, ο Αντρές αφηγήθηκε ότι στην Αϊτή «είδαμε την καταστροφή σε μια ήδη πολύ φτωχή χώρα.
»Και είπα, ας πάω όχι τόσο για να βοηθήσω, ας πάω για να αρχίσω να μαθαίνω», είπε. «Και σιγά-σιγά άρχισα να μαθαίνω ότι δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο από τη θέληση να το κάνεις».
Μέχρι σήμερα, η WCK έχει σερβίρει περισσότερα από 350 εκατομμύρια γεύματα, συνεργαζόμενη με επιτόπιες ομάδες και δίκτυα τοπικών εστιατορίων, φορτηγά με τρόφιμα και κουζίνες εκτάκτου ανάγκης.
Η WCK έχει παράσχει βοήθεια σε περιπτώσεις καταστροφών στην Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία.
Στο Πουέρτο Ρίκο, για παράδειγμα, άρχισε γρήγορα να διανέμει τρόφιμα μετά τον τυφώνα Μαρία του 2017.
Το 2023, οι ομάδες της επιχειρούσαν μέσα σε λίγες ώρες μετά τον σεισμό των 6,8 βαθμών που έπληξε το Μαρόκο, παραδίδοντας τελικά 2,1 εκατομμύρια γεύματα.
Ίσως η πιο σημαντική αποστολή της, ωστόσο, ήταν στην Ουκρανία, όπου η ομάδα έχει διανείμει περισσότερα από 260 εκατομμύρια γεύματα από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.
Δύο ρωσικά πυραυλικά πλήγματα σε κοινοτικά κέντρα το 2022 και το 2023 σκότωσαν έξι μέλη της, ενώ ένας άλλος εθελοντής σκοτώθηκε όταν η πολυκατοικία του δέχθηκε επίθεση.