Ο 38χρονος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι ο πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας και ένας από τους πιο αυταρχικούς ισχυρούς άνδρες στον κόσμο. Επίσημα εκτελεί χρέη πρωθυπουργού του ζάπλουτου βασιλείου, στην πραγματικότητα όμως είναι ο ντε φάκτο ηγέτης της χώρας, καθώς ο βασιλιάς πατέρας του, ένας 88χρονος με εύθραυστη υγεία, έχει να εμφανιστεί δημοσίως εδώ και μια τετραετία.
Γνωστός και ως MBS, από τα αρχικά του ονόματός του, ο σαουδάραβας πρίγκιπας είναι πρωτεργάτης πολλών οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην πατρίδα του τα τελευταία χρόνια. Αλλά είναι επίσης ο υποκινητής της δολοφονίας του σαουδάραβα δημοσιογράφου και αντιφρονούντα Τζαμάλ Κασόγκι, ο οποίος τον Οκτώβριο του 2018 σφάχτηκε και διαμελίστηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη από σαουδάραβες πράκτορες κατ’ εντολήν του MBS (ο ίδιος αρνείται ότι διέταξε τη δολοφονία, αλλά έχει αναλάβει την ευθύνη για τον θάνατό του).
Παρά τις όποιες προθέσεις και μεθόδους του, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει και πολλούς φίλους ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και ο Τζόνι Ντεπ, ο διάσημος, όχι μόνο για το ταλέντο του στην υποκριτική, αμερικανός ηθοποιός. Την εξαιρετική, από πολλές απόψεις, φιλία μεταξύ των δύο ανδρών παρουσιάζει και εξιστορεί λεπτομερώς στο Vanity Fair ο βρετανός ερευνητής δημοσιογράφος και συγγραφέας Μπράντλεϊ Χόουπ.
Οπως του ανέφερε ένας φίλος του Ντεπ, ο ηθοποιός και ο πρίγκιπας «ανέπτυξαν έναν αυθεντικό δεσμό. Εχουν σοκαριστεί πολλοί άνθρωποι που τον γνωρίζουν, αλλά αυτό συνέβη». Η ιστορία της φιλίας τους παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτή καθαυτή, αλλά αποτελεί και ένα άκρως αποκαλυπτικό παράδειγμα ως προς τον τρόπο που λειτουργεί η σαουδαραβική ισχύς, η οποία πλέον έχει επεκταθεί ανά την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Το ειδύλλιο ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2022, όταν ο Ντεπ γύριζε την ταινία «Ζαν ντι Μπαρί – Η Ερωμένη του Βασιλιά» στη Γαλλία. Μεταξύ των χρηματοδοτών της συγκαταλεγόταν και το Red Sea Film Fund, το ταμείο παραγωγής ταινιών της Σαουδικής Αραβίας, που δημιουργήθηκε με στόχο την ανάπτυξη της κινηματογραφικής βιομηχανίας και των σχετικών δραστηριοτήτων στη χώρα. Αποτελεί, με τη σειρά του, μέρος του μεταρρυθμιστικού προγράμματος Vision 2030, του διαδόχου πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, το οποίο καταστρώθηκε με στόχο να αναδειχθεί η Σαουδική Αραβία στη διεθνή σκηνή ως τουριστικός, εμπορικός και αθλητικός πόλος.
Ειδικά όσον αφορά τον αθλητισμό, το βασίλειο διεκδικεί τη διοργάνωση του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2034 και έχει ανακοινώσει τη σύναψη μιας «πολυετούς στρατηγικής συνεργασίας» του Ταμείου Δημοσίων Επενδύσεων (PIF) με το ATP, το διοικητικό όργανο του ανδρικού τένις.
Τα τελευταία χρόνια το Ταμείο επένδυσε σημαντικά ποσά και σε άλλα δημοφιλή αθλήματα, ιδρύοντας το πρωτάθλημα LIV Golf, εξαγοράζοντας τη Newcastle United F.C. και υπογράφοντας χρυσά συμβόλαια με κορυφαίους αστέρες του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, όπως ο Ρονάλντο και ο Νεϊμάρ, για την ανάπτυξη και την ανάδειξη του σαουδαραβικού πρωταθλήματος. Το Red Sea Film Fund και το Red Sea Film Festival, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στην Τζέντα από το 2019, είναι τα αντίστοιχα αυτών των προσπαθειών στη βιομηχανία του κινηματογράφου.
Αρχικά, όπως αναφέρει ο Μπράντλεϊ Χόουπ στο Vanity Fair, ο Ντεπ δεν ήθελε να έχει καμία σχέση με το σαουδαραβικό ταμείο, λόγω μιας υπόθεσης που αφορούσε έναν άλλο σαουδάραβα πρίγκιπα φίλο του, τον Αμπντουλαζίζ μπιν Φαχντ, γιο του πρώην βασιλιά Φαχντ και ξάδελφο του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ο Αμπντουλαζίζ είχε καταστεί διάσημος ως ένας ζάπλουτος κοσμοπολίτης με ροπή προς την κραιπάλη και πάσης φύσεως διασκεδάσεις. Μια μέρα, ωστόσο, εξαφανίστηκε ξαφνικά, όταν ο ΜΒS διέταξε μια σειρά συλλήψεων για διαφθορά, με 300 από τους πλουσιότερους άνδρες της Σαουδικής Αραβίας, μεταξύ των οποίων και πολλά μέλη της βασιλικής οικογένειας, να καταλήγουν στη φυλακή.
Επιδιώκοντας να καλοπιάσει τον Ντεπ, ο πρίγκιπας Μπαντρ μπιν Φαρχάν αλ Σαούντ, υπουργός Πολιτισμού της Σαουδικής Αραβίας, επίσης εξάδελφος του MBS και φορέας του Red Sea Film Fund, του υποσχέθηκε να του επιτρέψει να διαβάσει τα έγγραφα της δίκης, καθώς και να συναντήσει τον φίλο του πρίγκιπα Αμπντουλαζίζ.
Κάπως έτσι ο Τζόνι Ντεπ πείστηκε να δώσει το παρών στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ερυθράς Θάλασσας το 2022, ενώ στη συνέχεια περιόδευσε σε όλη τη χώρα και στο τέλος συνάντησε και τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, με τη συμπάθεια μεταξύ τους να είναι σχεδόν κεραυνοβόλα.
«Την προηγούμενη χρονιά ο Ντεπ πέρασε περισσότερες από επτά εβδομάδες στη Σαουδική Αραβία, μένοντας σε βασιλικά ανάκτορα και στρατόπεδα, διασχίζοντας τη χώρα με γιοτ και ελικόπτερο, ακόμη και μεταβαίνοντας στο Λονδίνο και επιστρέφοντας πίσω με το προσωπικό Boeing 747 του MBS – ένα σύντομο ταξίδι προκειμένου να συμμετάσχει σε συναυλία προς τιμήν του [ροκ κιθαρίστα] Τζεφ Μπεκ στο Royal Albert Hall. Εκείνο το διάστημα ο Ντεπ και ο MBS έγιναν πραγματικοί φίλοι» σημειώνει ο Εντουαρντ Χόουπ. Πώς, όμως, ταίριαξαν τόσο πολύ; «Αμφότεροι γνωρίζουν τι σημαίνει να γίνεσαι ξαφνικά από γκόλντεν μπόι, παρίας» απαντά ο βρετανός δημοσιογράφος.
«Η φήμη του Ντεπ δέχτηκε βαρύ πλήγμα όταν η πρώην σύζυγός του Αμπερ Χερντ τον κατηγόρησε για κακοποίηση. Σε δύο δικαστικές υποθέσεις υψηλού προφίλ ο Ντεπ αμφισβήτησε αυτούς τους ισχυρισμούς, τους οποίους εξαρχής αρνιόταν. Καθώς ο Ντεπ και η Χερντ μάλωναν στο δικαστήριο, ένας ποταμός μη κολακευτικών προσωπικών δεδομένων σάρωσε τον Τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το άσχημο θέαμα και ο πόλεμος των τρολ που πυροδότησε έβλαψαν τη φήμη του Ντεπ σε ορισμένους κύκλους. Για τον MBS, πάλι, ήταν η φρικτή δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι […] το 2018 που προκάλεσε ανατριχίλα σε όλον τον κόσμο, αμαυρώνοντας αμετάκλητα την προσεκτικά καλλιεργημένη εικόνα του πρίγκιπα διαδόχου ως λαμπρού νεαρού μεταρρυθμιστή».
Αυτά, όμως, ανήκουν πλέον στο παρελθόν και ο Ντεπ είναι πεπεισμένος ότι στη Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε εξέλιξη «πολιτιστική επανάσταση». Ειδικά όσον αφορά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι, όταν ο ηθοποιός έθιξε το θέμα «ο MBS είπε ότι το επιτελείο του είχε διαταχθεί να συλλάβει τον Κασόγκι για ποινικά αδικήματα, εάν παρουσιαζόταν η ευκαιρία, αλλά η οδηγία παρερμηνεύτηκε από υφισταμένους με υπερβάλλοντα ζήλο, που πίστευαν ότι ο πρίγκιπας θα ήταν χαρούμενος αν ο Κασόγκι φιμωνόταν οριστικά. Σε συμφωνία με τις δημόσιες δηλώσεις του, ο MBS είπε στον Ντεπ ότι δεν διέταξε τη δολοφονία, αναλαμβάνοντας, ωστόσο, την ευθύνη».
Αυτή η δήλωση του MBS ήταν αρκετή για να πειστεί ο Ντεπ, ο οποίος πλέον είναι πανέτοιμος να κάνει και μπίζνες με τους Σαουδάραβες: το Red Sea Film Foundation πρόκειται να χρηματοδοτήσει την ταινία «Modi», για τη ζωή και το έργο του ιταλού ζωγράφου Αμεντέο Μοντιλιάνι. Σκηνοθέτης και παραγωγός της είναι ο αμερικανός ηθοποιός ενώ στο καστ περιλαμβάνεται και ο Αλ Πατσίνο. Επιπλέον, ο 60χρονος σταρ του Χόλιγουντ φέρεται να διαπραγματεύεται ένα παχυλό συμβόλαιο για την προώθηση του σαουδαραβικού κινηματογράφου ανά τον κόσμο.
Δεν υποκύπτουν, όμως, όλοι στα όποια θέλγητρα του Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Ο Μάρτιν Σκορσέζε, για παράδειγμα, αρνήθηκε πέρυσι να παραστεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ερυθράς Θάλασσας, πιθανώς λόγω των κατηγοριών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά της Σαουδικής Αραβίας.
Υπό την ηγεσία του MBS, η χώρα προέβη στην εφαρμογή εκτεταμένων κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, περιλαμβανομένων της παραχώρησης στις γυναίκες του δικαιώματος να οδηγούν και της κατάργησης των νόμων περί ανδρικής κηδεμονίας, που επέτρεπαν στους συζύγους και στους άνδρες συγγενείς να ελέγχουν πολλές πτυχές της ζωής των γυναικών. Οι άνδρες και οι γυναίκες εξακολουθούν να ντύνονται σεμνά, αλλά οι κανόνες έχουν χαλαρώσει και η κάποτε φοβερή και τρομερή θρησκευτική αστυνομία έχει αναδιαρθρωθεί προς το επιεικέστερο.
Ο διαχωρισμός των φύλων σε δημόσιους χώρους έχει επίσης χαλαρώσει, με άνδρες και γυναίκες να μπορούν να παρακολουθούν από κοινού ταινίες και να πηγαίνουν σε συναυλίες, ακόμη και σε μουσικά φεστιβάλ, κάτι που ήταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγα χρόνια. Ωστόσο, οι ομόφυλες σχέσεις τιμωρούνται με θάνατο ή μαστίγωμα, αν και οι ποινικές διώξεις είναι σπάνιες.
Οι Αρχές απαγορεύουν κάθε μορφή υποστήριξης μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, κατάσχοντας ακόμη και παιδικά παιχνίδια και ρούχα με τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Επιπλέον, οι μονάρχες της Σαουδικής Αραβίας εξακολουθούν να φυλακίζουν και να φιμώνουν αντιφρονούντες και πολιτικούς αντιπάλους, ασκώντας ουσιαστικά απόλυτη εξουσία.