Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης σερ Τζον Κέρτις είναι για τη Βρετανία αυτό που ήταν για την Ελλάδα ο Ηλίας Νικολακόπουλος. Ο Κέρτις δίνει ραντεβού με τους Βρετανούς σε κάθε εκλογική βραδιά από το 1979, όπως έκανε επί χρόνια στην Ελλάδα ο σημαντικός εκλογικός αναλυτής που άφησε τα εγκόσμια σε ηλικία 75 ετών το 2022.
Σε αφιέρωμά τους στον βρετανό «γκουρού» των δημοσκοπήσεων, οι New York Times μιλούν για τον άνθρωπο «με την τρομερή ευφυΐα και το μεταδοτικό χαμόγελο», τον οποίο όλοι εμπιστεύονται όταν ζυγώνουν οι εκλογές. Και δεν αργούν να μπουν στο «ψητό»: στην αναμέτρηση της 4ης Ιουλίου μεταξύ του νυν πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, του κόμματος των Συντηρητικών, με τον ηγέτη των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, που είναι το μεγάλο φαβορί.
Ο Κέρτις έχει ήδη αποφανθεί ότι βλέπει το πολύ 5% πιθανότητα επανεκλογής του Ρίσι Σούνακ. Τονίζει ωστόσο ότι οι εκλογές κρίνονται στις κάλπες. «Οταν η Βρετανία θα ψηφίζει στις γενικές εκλογές της 4ης Ιουλίου, ένα άτομο θα γνωρίζει πιθανότατα το αποτέλεσμα πριν από οποιονδήποτε άλλον» γράφει στους New York Times o Στίβεν Καστλ, ανταποκριτής της εφημερίδας στο Λονδίνο.
Ο 70 ετών σήμερα σερ Τζον Κέρτις θα περάσει την ημέρα των εκλογών με την ομάδα του, τελειοποιώντας τα ευρήματα ενός εθνικού exit poll. Στις 10 το βράδυ (ώρα Αγγλίας) της 4ης Ιουλίου, πριν καταμετρηθούν τα αποτελέσματα, θα κάνει μια μεγάλη, τολμηρή πρόβλεψη που θα ανακοινωθεί στην εθνική τηλεόραση: θα προβλέψει τον νικητή.
Ο βετεράνος δημοσκόπος λέει ότι «το πιο υπέροχο πράγμα για το χρονικό διάστημα μεταξύ 10 και 11.30 το βράδυ είναι ότι κανείς δεν ξέρει! Είναι εκείνη η στιγμή που δεν έχουμε πραγματικά κυβέρνηση».
Παρότι ο Κέρτις έχει δίκιο να λέει ότι κανείς δεν θα γνωρίζει το τελικό αποτέλεσμα μέχρι να έρθουν τα αποτελέσματα από τις 650 εκλογικές περιφέρειες της Βρετανίας, η αμερικανική εφημερίδα τονίζει ότι στις τελευταίες έξι γενικές εκλογές το exit poll της ομάδας του έχει αποδειχθεί εντυπωσιακά ακριβές. Στις πέντε από τις έξι εκλογές το περιθώριο σφάλματος για την πρόβλεψη του Κέρτις ήταν ελάχιστο: πέντε κοινοβουλευτικές έδρες ή και λιγότερες.
Ο βετεράνος δημοσκόπος είναι αμερόληπτος στα σχόλιά του, γεγονός σπάνιο σε μια εποχή μεγάλης πόλωσης. Και γι’ αυτό σύμφωνα με τον Καστλ παραμένει μια αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης για ολόκληρο το πολιτικό φάσμα της Βρετανίας. «Προσπαθώ να μιλάω σε ανθρώπινο επίπεδο, με τρόπους που το ευρύ κοινό θα καταλάβει» δήλωσε αυτές τις μέρες ο πολιτικός επιστήμονας στους New York Times.
Η πρώτη του πολιτική ανάμνηση είναι η εκλογή του Χάρολντ Γουίλσον ως ηγέτη του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος το 1963. Ο ίδιος ήταν εννέα ετών. Η πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση σε βραδιά εκλογών ήταν το 1979, τη νύχτα που η Μάργκαρετ Θάτσερ ανέβηκε στην εξουσία. Οπλισμένος με μια αριθμομηχανή που είχε προγραμματίσει ο ίδιος, παρείχε στατιστική υποστήριξη σε περίπτωση που έπεφτε ο κεντρικός υπολογιστής του BBC.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times, τα exit polls ήταν αυτά που έκαναν ευρέως γνωστό το όνομα του καθηγητή Κέρτις. Η πρώτη του απόπειρα να προβλέψει την ίδια ημέρα το αποτέλεσμα εκλογών ήταν το 1992. Οπως δήλωσε αργότερα στον Guardian, «δεν ήταν μια ευχάριστη εμπειρία». Η πρόβλεψη είχε απόκλιση.
Από το 2001, ωστόσο, ένα νέο μοντέλο που δημιούργησε μαζί με τον Ντέιβιντ Φιρθ, έναν συνάδελφό του καθηγητή, έχει βελτιώσει την ακρίβεια των προβλέψεων, «μερικές φορές προς μεγάλη δυσφορία των πολιτικών» γράφει ο Καστλ.
Το 2017, το exit poll του Kέρτις προέβλεψε σωστά ότι η Τερέζα Μέι, αντί να αυξήσει την πλειοψηφία της στο Κοινοβούλιο, όπως περίμενε η ίδια και πολλοί αναλυτές, την είχε χάσει. Το 2019, σε ό,τι αφορά το προβλεπόμενο εύρος της πλειοψηφίας του Μπόρις Τζόνσον ο δημοσκόπος έπεσε έξω κατά μόλις τρεις έδρες.
Αυτή τη φορά το Συντηρητικό Κόμμα, που κατέχει την εξουσία εδώ και 14 χρόνια, υπολείπεται του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος στις δημοσκοπήσεις κατά περίπου 20 μονάδες εδώ και 18 μήνες.
Ο καθηγητής Κέρτις τοποθετεί τις πιθανότητες των Συντηρητικών να σχηματίσουν την επόμενη κυβέρνηση σε λιγότερο από 5%, στο σημείο δηλαδή που, όπως εξηγεί, «οι στατιστικολόγοι λένε πως είναι πολύ, πολύ απίθανο». Στους New York Times εξηγεί ότι αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι, ακόμη και αν οι Συντηρητικοί ξεπεράσουν τις προσδοκίες, δεν έχουν συμμάχους που θα μπορούσαν να τους κρατήσουν στην εξουσία ως κυβέρνηση μειοψηφίας.
Θα είναι η τελευταία του τηλεοπτική εμφάνιση στις γενικές εκλογές; Αυτό, ανέφερε, είναι κάτι που θα το σκεφτεί μετά την ψηφοφορία. «Αν οι επόμενες εκλογές είναι σε πέντε χρόνια, θα είμαι 75 ετών. Ποιος ξέρει;» πρόσθεσε. Προς το παρόν «η χώρα τον χρειάζεται», σχολιάζουν κλείνοντας οι New York Times.