Ο πόλεμος ανάμεσα στην Ουκρανία και στη Ρωσία, η υπερθέρμανση του πλανήτη και η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων που «επιβαρύνει ιδιαίτερα τις χώρες σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, στην Αφρική, αλλά και σε μέρη της Ασίας και της Αμερικής» είναι τα πιο φλέγοντα ζητήματα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Συγχρόνως, το χάσμα μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ από τη μία πλευρά και της Ρωσίας από την άλλη, αλλά και μεταξύ της Αμερικής και της Κίνας, διευρύνονται.
Ωστόσο «δεν είναι αυτό το τέλος της παγκοσμιοποίησης», διαβεβαιώνει ο Τζέφρι Σακς. «Η παγκόσμια διασύνδεση της ανθρωπότητας μέσω του εμπορίου, των ιδεών, της τεχνολογίας και της κίνησης των ανθρώπων στην πραγματικότητα εντείνεται, δεν τερματίζεται», υποστηρίζει ο κορυφαίος αμερικανός οικονομολόγος, καθηγητής στο Columbia και παγκόσμια αυθεντία σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης.
«Ο πρωινός καφές μου δεν θα καλλιεργηθεί ποτέ στο Σέντραλ Παρκ. Θα συνεχίσει να καλλιεργείται στην Κένυα, στη Ρουάντα, στην Ουγκάντα, στην Αιθιοπία, στη Γουατεμάλα, στην Κολομβία, στο Βιετνάμ και αλλού. Αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα. Και στο μέλλον, μια σημαντική ποσότητα εξειδικευμένης εργασίας θα είναι “εργασία από οπουδήποτε”, από την Αφρική, την Ασία, την Αμερική, για ευρωπαϊκές εταιρείες, για παράδειγμα. Και ο τουρισμός θα παραμείνει σίγουρα ένα από τα μεγαλύτερα και πιο αγαπημένα πεδία της παγκόσμιας οικονομίας. Η υγειονομική περίθαλψη και η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα παγκοσμιοποιούνται επίσης όλο και περισσότερο», εξήγησε ο Τζέφρι Σακς, συνομιλώντας με τη Ροζάρια Αμάτο της La Repubblica.
Ο μοναδικός δυνατός συμβιβασμός
Οσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, «βρισκόμαστε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση, πρώτα από όλα αυτός ο πόλεμος πρέπει να τελειώσει και μπορεί να τελειώσει μόνο με συμβιβασμό» και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα αποχωρήσουν οι Ρώσοι από την Ουκρανία αλλά και πως η Ουκρανία θα συμφωνήσει να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τον Σακς, αυτός είναι «ο μοναδικός δυνατός συμβιβασμός». Και ενώ οι πολιτικοί των ΗΠΑ δεν δείχνουν πρόθυμοι (τουλάχιστον επί του παρόντος) να τον αποδεχτούν, «οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να κάνουν αυτή την πρόταση δική τους. Επιμένοντας να ικανοποιηθούν και οι δύο πλευρές, δεν θα υπάρξει καμία νίκη για κανέναν», προειδοποιεί.
Το ότι από την 24η Φεβρουαρίου έως σήμερα έχει αλλάξει η άποψή μας για την πραγματικότητα και για τον τρόπο με τον οποίο οι λαοί και τα κράτη σχετίζονται μεταξύ τους, ο πρόεδρος του Δικτύου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ το αναγνωρίζει. Θεωρεί, ωστόσο, πως «τα αίτια της παγκοσμιοποίησης δεν έχουν εκλείψει. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι κάποιες χώρες χρειάζονται πόρους που είναι διαθέσιμοι σε άλλες χώρες. Η ιδέα ότι τώρα οδεύουμε προς τον τερματισμό των σχέσεων με τον υπόλοιπο κόσμο είναι μια πολύ επικίνδυνη ιδέα, συνεπάγεται τεράστιο κόστος και τεράστιους κινδύνους. Εάν βλέπουμε τον υπόλοιπο κόσμο μόνο ως πιθανή πηγή κινδύνου, είμαστε πιο εκτεθειμένοι στο ρίσκο συρράξεων», ανέφερε ο Σακς.
Αναμφίβολα η παγκοσμιοποίηση έχει κάποια μειονεκτήματα, αλλά προσφέρει κυρίως πλεονεκτήματα. «Μια αναπτυσσόμενη χώρα που κυβερνάται καλά, με πρόσβαση στις κύριες αγορές και στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μπορεί να αναπτυχθεί τάχιστα. Η άνοδος της Κίνας (1,4 δισ. άνθρωποι) από το 1980 καθορίστηκε από την παγκοσμιοποίηση. Η Κίνα άρχισε τις μεταρρυθμίσεις της το 1980 με πολύ υψηλή φτώχεια. Μέχρι το 2020 η ακραία φτώχεια είχε τερματιστεί. Η Ινδία, η Υποσαχάρια Αφρική και άλλες αναπτυσσόμενες περιοχές έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν γρήγορα χρησιμοποιώντας το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομία και τη ροή της τεχνολογίας και των ειδικευμένων εργαζόμενων. Επιπλέον, εάν σταματήσουμε να είμαστε διασυνδεδεμένοι, πώς θα μπορέσουμε να λύσουμε τα ζητήματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή; Πρέπει να συνεργαστούμε, πρέπει να ξεπεράσουμε τις προστριβές», επισήμανε. «Για αυτό δεν είμαι υπέρ της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ που βλέπει τις σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο με τη μορφή συμμαχιών, της δυτικής συμμαχίας και όλων των άλλων. Πρόκειται για μια πολύ αμερικανική άποψη, δεν μου αρέσει, νομίζω ότι είναι επικίνδυνη και παραπλανητική», συμπλήρωσε ο Σακς.
ΗΠΑ και Ευρώπη
Το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν έχει μια δική της, αυτόνομη, πολιτική ασφαλείας, σημαίνει ότι σε περιόδους κρίσεως, όπως η τρέχουσα, μόνον οι ΗΠΑ μπορούν να υψώνουν τη φωνή τους. «Αλλά οι προτεραιότητες των ΗΠΑ δεν αποτελούν προτεραιότητες της Ευρώπης. Η Ευρώπη δεν έχει κανένα συμφέρον να ανταγωνίζεται την Κίνα και η ιδέα ότι το ΝΑΤΟ μπορεί να επεκταθεί στην Ανατολή είναι μια χείριστη ιδέα».
Σχετικά με το μέλλον και ειδικά με το μέλλον της παγκοσμιοποίησης, «το καλύτερο σενάριο είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να κάνουμε την παγκοσμιοποίηση να λειτουργήσει και να ενισχύσουμε την πολυμέρεια και το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών. Ο πόλεμος μπορεί να είναι μια προειδοποίηση για τους κινδύνους γεωπολιτικών εντάσεων. Το χειρότερο ενδεχόμενο είναι αδιανόητο: κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ πυρηνικών υπερδυνάμεων. Προφανώς πρέπει να το αποφύγουμε πάση θυσία», κατέληξε ο Τζέφρι Σακς.