Τα ζώα πάντα χρησιμοποιούνταν από τον άνθρωπο. Οσα πιο υπάκουα είναι, τόσο πιο ιδιαίτεροι ρόλοι τους ανατίθενται. Από τα ταχυδρομικά περιστέρια, μέχρι κατασκόπους οπλικών και αμυντικών συστημάτων, υδρόβια και πλάσματα της γης και του αέρα, έχουν μακρά εκπαιδευτική ιστορία και πολλές επιτυχίες! Ομως η χρήση τους ως «αισθητήρες κίνησης», θα ήταν πολύ πρωτότυπη, εικάζουν πολλοί με αφορμή το κατασκοπευτικό θρίλερ της φάλαινας που συνελήφθη στην Νορβηγία ως ρώσος κατάσκοπος.
Το μόνο που έκανε το θηλαστικό τελικά ήταν εντύπωση, καθώς πρώτον ήταν ήρεμο και δεύτερον φορούσε στον λαιμό έναν ιμάντα, πάνω στον οποίο ήταν προσαρτημένη μία κάμερα. Σε ρεπορτάζ που κάνει το BBC εξηγεί όμως ότι οι υποψίες δεν ήταν τελικά και τόσο αβάσιμες.
Ζωντανά συστήματα συναγερμού
Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα, έρχονται από τον Οργανισμό Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Αμυνας των ΗΠΑ (Darpa). Εκεί, δοκιμάζουν την ανάπτυξη των μυστικών υπηρεσιών πληροφοριών, χρησιμοποιώντας μία ευρεία «γκάμα» θαλάσσιων ζώων, από μεγάλα ψάρια μέχρι μικρούς και ταπεινούς μονοκύτταρους οργανισμούς, ως υποθαλάσσια συστήματα προειδοποίησης.
Πώς; Τα πλάσματα της θάλασσας αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε τι μηχανικό που κινείται στη θάλασσα και διαταράσσει την ησυχία τους, είτε αυτό είναι πλοίο, είτε φουσκωτό, είτε υποβρύχιο. Το πιο συχνό φαινόμενο αντίδρασης είναι η βιοφωταύγεια. Δηλαδή μικροοργανισμοί που αρχίζουν να παράγουν φως και να λάμπουν όταν διαταραχθεί το περιβάλλον τους. Και ακριβώς σε αυτό το σημείο επικεντρώνεται μία από τις βασικές έρευνες του Darpa.
«Αν για παράδειγμα στην επιφάνεια του ωκεανού υπάρχουν οργανισμοί όπως τα πυρρόφυτα (noctiluca), που είναι και οι βασικοί κομιστές της βιολογικής λυχνίας και ένα υποθαλάσσιο όχημα περάσει κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, λάμπουν τόσο πολύ επειδή ενοχλήθηκαν, που γίνονται ορατά με γυμνό μάτι από κάποιον που βρίσκεται έξω από το νερό», εξηγεί στο BBC ο δρ Λόρι Αντορνάτο, υπεύθυνος του προγράμματος Ζώντων Θαλάσσιων Αισθητήρων.
Το φως αυτό παράγεται ως αντίδραση στη διατάραξη του υγρού τους περιβάλλοντος από εξωτερικούς παράγοντες και συνοδεύεται από εκπομπή νευροτοξινών. Πόσο ισχυρό είναι το φως τους; Κάθε πυρρόφυτο μπορεί να απελευθερώσει περίπου 1.010 φωτόνια ανά δευτερόλεπτο, περίπου δηλαδή το ισοδύναμο ενός γλόμπου 100 Watt!
Οι επιστημονικές ομάδες αναζητούν ανάμεσα σε διάφορα είδη θαλάσσιων ζώων διαφορετικές συμπεριφορές, που σχετίζονται πάντα με αντιδράσεις σε «μηχανικούς εισβολής». Για παράδειγμα, o γιγαντιαίος ροφός – Γολιάθ, που μπορεί να φτάσει τα 2,5 μέτρα σε μήκος, κάνει ένα θόρυβο σαν έκρηξη, όταν αντιληφθεί ότι τον πλησιάζουν δύτες, και επίσης εκδηλώνει περιέργεια όταν ένα αντικείμενο πλησιάζει προς το μέρος του.
Το λαβράκι από την πλευρά του, πηγαίνει στο βυθό της θάλασσας όταν ακούει δυνατό θόρυβο. Και δυνατός θόρυβος για το ψάρι αυτό είναι ο θόρυβος μηχανής, είτε από πλοίο, είτε από υποβρύχιο.
Και οι τρεις περιπτώσεις θα χρησιμοποιηθούν από τους επιστήμονες, προκειμένου να αποφευχθούν υποθαλάσσιες εισβολές στις ΗΠΑ. Αυτό που έχουν να κάνουν οι ειδικοί είναι να δημιουργήσουν ειδικούς μηχανισμούς αυτόματης 24ωρης παρατήρησης για το φως που εκπέμπουν τα πυρρόφυτα και για τον ιδιαίτερο ήχο που παράγουν οι ροφοί, ώστε να λαμβάνουν ηλεκτρονικές ειδοποιήσεις σε περίπτωση εισβολής.
Στο ίδιο πλαίσιο, μελετούν και τη συμπεριφορά της γαρίδας. Τα καρκινοειδή, που ζουν σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου και σε ρηχά νερά, χτυπούν ασταμάτητα τις δαγκάνες τους. Ο ήχος που παράγουν αντανακλάται στα αντικείμενα που τις περιβάλλουν και επιστρέφει σε αυτές, όπως γίνεται με τα ραντάρ. Καταγράφοντας τους ήχους από το φυσικό σόναρ της γαρίδας, οι επιστήμονες μπορούν να πάρουν στοιχεία για αντικείμενα που κινούνται κοντά στις ακτές.
Αυτά είναι τέσσερα παραδείγματα με τα οποία μπορεί η φύση να γίνει μέρος των «ανθρώπινων δεδομένων» για παραβίαση από εισβολείς. Και ίσως οι φυσικές τους ιδιότητες, βοηθήσουν ακόμη περισσότερο την ανθρώπινη εξέλιξη, αλλά και τη μελλοντική κατασκοπεία.