Οτι ο Ψυχρός Πόλεμος και το Τείχος του Βερολίνου, με τη διαίρεση της Ευρώπης σε δύο αντίπαλα στρατιωτικά και ιδεολογικά μπλοκ, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για κατασκοπευτικά μυθιστορήματα, υπενθυμίζει ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera, επικαλούμενος ενδεικτικά τον Ιαν Φλέμινγκ και τον Τζον Λε Καρέ. Σύμφωνα με τον ιταλό δημοσιογράφο, ο πόλεμος, που μαίνεται εδώ και σχεδόν επτά εβδομάδες στην Ουκρανία, επαναφέρει στο προσκήνιο εκείνες τις ιστορίες «με τρόπο τρομερά αληθινό». Ομως σε τι ακριβώς αναφέρεται;
Στη σιδηροδρομική γραμμή που θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να καταστεί η πιο επικίνδυνη σε ολόκληρη την Ευρώπη, εάν όχι σε όλον τον κόσμο, καθώς συνδέει τη Μόσχα με το Καλίνινγκραντ και αποτελεί τη μοναδική χερσαία σύνδεση μεταξύ της πρωτεύουσας της Ρωσίας και του στρατηγικής σημασίας θυλάκου της στη Βαλτική, που βρίσκεται ανάμεσα στην Πολωνία και στη Λιθουανία και είναι γεμάτος ρωσικούς πυραύλους αλλά και περικυκλωμένος από το ΝΑΤΟ.
Κάθε πρωί το τρένο που εκτελεί το δρομολόγιο εγκαταλείπει το Καλίνινγκραντ και διασχίζει τη Λιθουανία (δίχως να πραγματοποιεί στάσεις, παρά μόνο στο Βίλνιους, όπου, όμως, κανένας δεν μπορεί ούτε να επιβιβαστεί ούτε να αποβιβαστεί) κατά μήκος των 90 χιλιομέτρων του αποκαλούμενου Διαδρόμου του Σουβάλκι, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία. «Εάν οι Ρώσοι απέκλειαν τον διάδρομο, οι χώρες της Βαλτικής θα χωρίζονταν από την υπόλοιπη Ευρώπη», υπενθυμίζει ο Μάσιμο Νάβα. Στη συνέχεια, ο συρμός διασχίζει τη Λευκορωσία και καταλήγει στη Μόσχα, ενώ το αντίστροφο δρομολόγιο, από τη ρωσική πρωτεύουσα προς Καλίνινγκραντ, πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Τις τελευταίες ημέρες, κοντά στις αποβάθρες του σταθμού του Βίλνιους εμφανίστηκαν πλακάτ και πανό με συνθήματα υπέρ της Ουκρανίας καθώς και ουκρανικές σημαίες. «Το μήνυμα για τους επιβάτες του τρένου είναι “Ρώσοι, φύγετε από την Ουκρανία. Από τα παράθυρα οι επιβάτες μπορούν να δουν φωτογραφίες του πολέμου που τοποθετήθηκαν επίτηδες εκεί, εικόνες ερειπωμένων κτιρίων, κατεστραμμένων γειτονιών, τραυματισμένων αμάχων», γράφει ο Νάβα. Επικαλούμενος σχετικό δημοσίευμα της Le Monde, εξηγεί ότι η διέλευση του τρένου από τη λιθουανική επικράτεια προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες και δεν υπόκειται σε κυρώσεις.
Μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα, ο υφυπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας σημείωσε ότι η Ρωσία διατηρεί το δικαίωμα να μεταφέρει τους πολίτες της από και προς τα όποια εδάφη της. Η δυνατότητα διέλευσης του συρμού που συνδέει το Καλίνινγκραντ με τη Ρωσία μέσω της Λιθουανίας ήταν μία από τις προϋποθέσεις για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ το 2004. Κάθε χρόνο, με την αμαξοστοιχία που εκτελεί το δρομολόγιο Μόσχα-Καλίνινγκραντ-Μόσχα ταξιδεύουν περίπου 400.000 άνθρωποι.
Το Καλίνινγκραντ τροφοδοτείται από τη Μόσχα αεροπορικώς, σιδηροδρομικώς και διά θαλάσσης, αλλά μετά την επιβολή των κυρώσεων η όλη διαδικασία έχει καταστεί πιο πολύπλοκη, γεγονός που προκαλεί ανησυχία όσον αφορά το ενδεχόμενο να αποπειραθεί η Μόσχα να θέσει υπό τον έλεγχο της τον Διάδρομο του Σουβάλκι.
Το τελευταίο διάστημα η Λιθουανία ενέτεινε τους ελέγχους και τα μέτρα ασφαλείας για να αποτρέψει τυχόν επεισόδια ή προκλήσεις και ζήτησε χρήματα από τις Βρυξέλλες για την αναβάθμιση των τεχνολογιών επιτήρησης, εξετάζοντας ακόμη και το ενδεχόμενο την αμαξοστοιχία να συνοδεύει κατά το πέρασμά από τη λιθουανική επικράτεια ένα ελικόπτερο. Κάθε μήνα, περίπου 100 ρωσικά τρένα διέρχονται από τη Λιθουανία και οι επιβάτες ελέγχονται κατά την είσοδό τους στη χώρα όσο και κατά την έξοδο.
Αν και η διαδικασία είναι σχετικά απλή, καθώς το ταξίδι θεωρείται εσωτερική διαδρομή μεταξύ δύο ρωσικών πόλεων, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο αυστηρή. Οι συνοροφύλακες λαμβάνουν εκ των προτέρων τη λίστα με τα στοιχεία επιβατών. Οι εμπορικοί συρμοί μεταφέρουν κυρίως καύσιμα, τρόφιμα και άνθρακα. Οσον αφορά τα τρένα που μετέφεραν στρατεύματα και στρατιωτικό εξοπλισμό, τα δρομολόγιά τους έχουν διακοπεί από το 2016.
Το πρώην Κένιγκσμπεργκ, έπειτα από πολλούς αιώνες που αποτέλεσε κέντρο του γερμανικού πολιτισμού, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βομβαρδίστηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις και καταλήφθηκε από τον Κόκκινο Στρατό, ενώ το 1945 προσαρτήθηκε στην ΕΣΣΔ. «Η πόλη όπου γεννήθηκε ο Καντ ανοικοδομήθηκε σε σοβιετικό στιλ και μετονομάστηκε σε Καλίνινγκραντ προς τιμήν του Μιχαήλ Καλίνιν, προέδρου του Ανώτατου Σοβιέτ και ήρωα της Επανάστασης», μας πληροφορεί ο Μάσιμο Νάβα.
Υπό την προεδρία του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο θύλακος απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία και ως απάντηση στην πορεία των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας προς την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ. Από τότε η Βαλτική έχει καταστεί επικίνδυνη ζώνη, ενώ εάν ενταχθούν τελικά στη Βορειοατλαντική Συμμαχία η Φινλανδία και η Σουηδία, τότε αναπόφευκτα το Καλίνινγκραντ θα μετατραπεί εκ νέου σε καυτό μέτωπο, στο πλαίσιο του νέου Ψυχρού Πολέμου.
Πέρα από το αρχηγείο του ρωσικού στόλου στη Βαλτική, σύμφωνα με δυτικές πηγές, εκεί φιλοξενούνται επίσης υποβρύχια και πυραυλικά συστήματα που μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές και να πλήξουν οποιονδήποτε στόχο στην ευρωπαϊκή επικράτεια μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Το ότι την Τετάρτη 4 Μαΐου στον ρωσικό θύλακο διεξήχθησαν ασκήσεις με προσομοίωση πυρηνικών επιθέσεων, σίγουρα μόνον ανησυχία προκαλεί.