Επανέρχεται στο προσκήνιο το περιβόητο «Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι», μόνο που αυτή τη φορά το σκάνδαλο εκτυλίσσεται στην Κρουαζέτ, όπου την Τρίτη πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης του 77ου Φεστιβάλ Καννών (14-25 Μαΐου).
Η αμφιλεγόμενη όσο και διάσημη ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι μπορεί να θεωρείται από πολλούς αριστούργημα και από ακόμη περισσότερους μια από τις πιο ερωτικές ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, όμως αποδείχθηκε ένας πραγματικός εφιάλτης για τη Μαρία Σνάιντερ, την πρωταγωνίστριά της. Και αν η περιβόητη σκηνή του βιασμού της νεαρής ηρωίδας από τον εραστή της (Μάρλον Μπράντο) εντυπώθηκε στο συλλογικό φαντασιακό της εποχής εκείνης, η ίδια η ηθοποιός δεν μπόρεσε ποτέ να ξεχάσει όλα όσα βίωσε κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων.
Η ταπείνωση που αισθάνθηκε και η καταπίεση που υπέστη εκείνη την ημέρα βρίσκονται στον πυρήνα της ταινίας «Maria», που σκηνοθέτησε η Ζεσικά Παλούντ και θα προβληθεί την επόμενη εβδομάδα στο τμήμα Cannes Premiere του περίφημου φεστιβάλ κινηματογράφου. Το σενάριο βασίζεται στο βιβλίο «Tu t’Αppelais Maria Schneider», στο οποίο η δημοσιογράφος Βανέσα Σνάιντερ, εξαδέλφη της Μαρίας Σνάιντερ, αποκαλύπτει πώς η περιβόητη σκηνή διέλυσε τον ψυχισμό και τη φήμη της ηθοποιού, η οποία εγκατέλειψε τα εγκόσμια το 2011 σε ηλικία μόλις 58 ετών.
«Το βιβλίο προσεγγίζει τη Μαρία μέσα από το πρίσμα της οικειότητας, από τη σκοπιά της οικογενειακής μαρτυρίας» ανέφερε η σκηνοθέτρια συνομιλώντας με την Αναΐς Τζινόρι, απεσταλμένη της ιταλικής Repubblica στις Κάννες, η οποία είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την ταινία πριν από την επίσημη προβολή της. «Ηθελα να αλλάξω αυτήν την προοπτική και να επικεντρωθώ στη Μαρία. Να βρίσκομαι μέσα στο βλέμμα της και να μην το εγκαταλείπω ποτέ, ταξιδεύοντας μαζί της».
Τη Μαρία Σνάιντερ υποδύεται η Αναμάρια Μπαρτολομέι (ήδη πρωταγωνίστρια μιας άλλης τολμηρής ταινίας, του «L’évènement» της Οντρί Ντιγουάν, που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα το 2021 στη Βενετία). Η ρουμανο-γαλλίδα ηθοποιός είναι επίσης πολύ νέα, 25 ετών, αν και μεγαλύτερη κατά έξι χρόνια από τη Μαρία Σνάιντερ το 1971 (μόλις 19 ετών), όταν συναντήθηκε με τον Μπερτολούτσι (τον υποδύεται ο Ιταλός Τζουζέπε Μάτζο) σε ένα καφέ στο Παρίσι.
Οπως συνοψίζει η ιταλίδα δημοσιογράφος στην ανταπόκρισή της από τις Κάννες, ο ιταλός σκηνοθέτης, ήδη διάσημος τότε χάρη στην επιτυχία του «Κονφορμίστα», επέλεξε τελικά τη Μαρία Σνάιντερ, καταρχάς για την αγνή και εύθραυστη ομορφιά της, αλλά και γιατί δεν την πτόησε το γεγονός πως συμπρωταγωνιστής της θα ήταν ένας θρύλος του Χόλιγουντ (αν και «ξεπεσμένος» εκείνη την περίοδο) ονόματι Μάρλον Μπράντο (τον υποδύεται ο Ματ Ντίλον).
«Η Παλούντ δεν δικάζει τον Μπερτολούτσι, αλλά βλέπει τα πράγματα από τη σκοπιά της Μαρίας – και όσον αφορά τη βία που υπέστη για να γυριστεί η θλιβερά διάσημη “σκηνή με το βούτυρο”, η σκηνή του σοδομισμού της από τον Μπράντο, η οποία δεν υπήρχε στο σενάριο. Ο σκηνοθέτης συνήθιζε να προσθέτει σκηνές, να ενθαρρύνει τον αυτοσχεδιασμό, να αναζητά το “τυχαίο” που τρέφει τον κινηματογράφο. Αλλά εκείνη τη φορά το παράκανε» γράφει η Αναΐς Τζινόρι.
Η Παλούντ γύρισε ξανά την επίμαχη σκηνή, όμως στο πλατό, πέρα από την Μπαρτολομέι και τον Ντίλον, βρίσκονταν επίσης ένας συντονιστής οικειότητας (intimacy coach) και μια ηθοποιός έτοιμη να ντουμπλάρει την πρωταγωνίστρια στην περίπτωση που προέκυπτε κάποιο θέμα. Ωστόσο, όπως επισήμανε η σκηνοθέτρια στην ιταλίδα δημοσιογράφο, αναπαράχθηκε ακριβώς αυτό που συνέβη τότε: μια σωματική κακοποίηση που έλαβε χώρα μπροστά σε όλους, με τα μέλη του συνεργείου να σιωπούν. «Σήμερα, το 2024, φαντάζει αδύνατο. Αλλά έτσι ήταν τα πράγματα εκείνη την εποχή» ανέφερε σχετικά η Παλούντ.
Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, που εγκατέλειψε τα εγκόσμια το 2018 σε ηλικία 77 ετών, λίγο μετά την έκρηξη του #MeToo, αναγνώρισε ότι είχε αιφνιδιάσει την ηθοποιό. «Συμπεριφέρθηκα με φριχτό τρόπο στη Μαρία, γιατί δεν της εξήγησα τι θα συνέβαινε» είχε παραδεχτεί, εξηγώντας πως αυτό που ζητούσε από την πρωταγωνίστριά του ήταν «να αντιδράσει ως νέα γυναίκα, όχι ως ηθοποιός. Ηθελα να νιώθει πραγματικά ταπεινωμένη». Σε κάποια δήλωση μετάνοιας, όμως, ο σκηνοθέτης δεν προέβη, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι «ενίοτε, στις ταινίες, για να πετύχεις μια συγκεκριμένη αντίδραση πρέπει να λειτουργείς ελεύθερα».
Επρόκειτο αναμφίβολα για μια άλλη εποχή, πολύ διαφορετική από τη σημερινή, το πλαίσιο της οποίας επιδίωξε να παρουσιάσει στη «Maria» η Ζεσικά Παλούντ. «Δεν μιλούσε κανείς για τη θέση των γυναικών στον κινηματογράφο, ούτε για τις καταχρηστικές συμπεριφορές που αποσιωπούνταν στο όνομα της τέχνης» ανέφερε η σκηνοθέτρια, η οποία στα 19 της, όσο ήταν η Σνάιντερ στα γυρίσματα του «Τελευταίου Τανγκό», είχε την ευκαιρία να δουλέψει για τον Μπερτολούτσι μετέχοντας στα γυρίσματα των «Ονειροπόλων». «Παρότι θαυμάζω πολύ το έργο του Μπερτολούτσι, έχω διερωτηθεί πολλές φορές πώς μπόρεσε να γυρίσει τη σκηνή με τη Μαρία» σημείωσε.
«Οι κατηγορίες της Σνάιντερ κατά του Μπερτολούτσι, που επαναδιατυπώθηκαν σε συνεντεύξεις, καθώς και σε ένα ντοκιμαντέρ πριν από τον θάνατό της, αποσιωπούνταν επί μακρόν και χλευάζονταν με απεχθή σχόλια για την υποτιθέμενη ψυχολογική και ψυχική ευθραυστότητα της ηθοποιού. Τότε ήταν ακόμη δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς τα λεγόμενα παντοδύναμων καλλιτεχνών και ηθοποιών, αδύνατο να ακουστεί η φωνή όσων αισθάνονταν θύματα, να εξεταστεί εάν συγκεκριμένες επιλογές ήταν πραγματικά συναινετικές» γράφει η Αναΐς Τζινόρι, θυμίζοντας πως ίδια η Μαρία Σνάιντερ είχε πει σε μια συνέντευξη της πως «ήταν ένας κινηματογράφος ανδρών για άνδρες».
«Δεν επιδιώκω να κατηγορήσω ή να κρίνω, αλλά να αναφερθώ στην κληρονομιά και να προσφέρω ένα πορτρέτο εκείνης της κοινωνίας, μέσα από μια νέα οπτική, μέσα από τα μάτια της Μαρίας Σνάιντερ» πρόσθεσε η σκηνοθέτρια.