Ο Βιτάλι Τακτάσοφ ήταν ένας 31χρονος εργάτης σε οικοδομές. Μαζί με εκατοντάδες άλλους επίστρατους, έφτασε στο στρατόπεδο Τοκμάκ, στη νοτιοανατολική Ουκρανία στις 30 Νοεμβρίου 2022. Οταν επιστρατεύτηκε, άφησε πίσω του τη σύζυγό του και το δίχρονο γιο τους στη Μόσχα. Πέντε ημέρες αργότερα, της έγραψε το πρώτο γράμμα: «Αγαπημένη μου. Αγαπάω εσένα και τον Ρουσίκ πάρα πολύ και δεν αντέχω να περιμένω να σας δω. Θέλω ακόμη δύο παιδιά. Να τα μεγαλώσουμε και να τα εκπαιδεύσουμε. Να παίξουμε με τα εγγόνια μας. Να γεράσω μαζί σου. Σε παρακαλώ, μην με ξεχάσεις».
Τον επόμενο μήνα, ως τις αρχές του Ιανουαρίου, έγραφε παρόμοια γράμματα σχεδόν κάθε μέρα, σε ένα μικρό μπλε σημειωματάριο. Ολα μαζί σχημάτισαν ένα ημερολόγιο μετώπου…
Σε 33 σελίδες, ο Τακτάσοφ αποκαλύπτει μια άγνωστη πλευρά της «ειδικής επιχείρησης» του Πούτιν, μια σκοτεινή πλευρά που κανείς στο Κρεμλίνο δεν θα ήθελα να μαθευτεί. Αποκαλύπτει λεπτομέρειες για την έλλειψη οργάνωσης στο ρωσικό στρατό και την αδιαφορία των διοικούντων του. Γράφει ότι σκέφτεται να αυτοκτονήσει και να σκοτώσει τους συντρόφους του και ότι θέλει να σπάσει ο ίδιος το πόδι του για να επιστρέψει στο σπίτι του. Κυρίως, όμως, γράφει ότι δεν θέλει να σκοτώσει κανέναν.
Ο μεγαλύτερος φόβος του έγινε πραγματικότητα: «Δεν είδε ποτέ ξανά την οικογένειά του. Πριν από λίγες μέρες, μαχητές μιας προωθημένης ομάδας του ουκρανικού στρατού βρήκαν το μικρό μπλε σημειωματάριο στην τσέπη ενός νεκρού ρώσου στρατιώτη. Εδωσαν το σημειωματάριο στους Sunday Times κι εκείνοι με τη σειρά τους βρήκαν τους ανθρώπους που αναφέρονταν σε αυτό: Μια νεαρή οικογένεια που το μέλλον της διαλύθηκε από τον πόλεμο του Πούτιν».
Ο Τακτάσοφ και η σύζυγός του, η Εκατερίνα, την οποία ο ίδιος αποκαλούσε Κάτια ή Κατιόνοκ (γατάκι), καλωσόρισαν στον κόσμο το γιο τους, Ρουσλάν, πριν από δυόμιση χρόνια. Το 2018 το ζευγάρι είχε παντρευτεί και οι φωτογραφίες του γάμου τους είναι ακόμη στα social media της Εκατερίνα: Χαμογελαστοί, νέοι, αισιόδοξοι κι ευτυχισμένοι…
Εμεναν σε ένα ήσυχο προάστιο λίγο έξω από το κέντρο της Μόσχας και ο Τακτάσοφ εργαζόταν στις κατασκευές. Ο γιος τους ήταν το επίκεντρο της ζωής τους, όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες τους στα social media που δημοσιεύουν οι Times.
Ολα αυτά θα έπαιρναν τέλος στις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν ο Πούτιν ξεκίνησε την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Επτά μήνες αργότερα, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, 70.000 ρώσοι στρατιώτες είχαν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στις μάχες. Ο Ζελένσκι ήταν στη θέση του και η επίθεση για την κατάληψη του Κιέβου είχε αποτύχει παταγωδώς.
Η Ρωσία χρειαζόταν περισσότερους άντρες για να ταΐσει την κρεατομηχανή. Τον Σεπτέμβριο ο Πούτιν ανακοίνωσε τη στρατολόγηση 300.000 εφέδρων. Ανάμεσά τους ήταν και ο Τακτάσοφ, ο οποίος δεν είχε πρότερη στρατιωτική εκπαίδευση ή εμπειρία. Τον έστειλαν, όπως γράφει στο ημερολόγιό του, νότια, σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό όπου κανείς δεν του έδειξε καν πού να κοιμηθεί. Του έδωσαν, όπως γράφει, τρια ζευγάρια χοντρές κάλτσες, εσώρουχα, μπλουζάκια, μια δεύτερη στολή, δύο μπουφάν και ένα καπέλο.
«Μένουμε δίπλα σε μια ομάδα Τσετσένων, ακούμε πυροβολισμούς τη νύχτα. Drones πετάνε και βλέπουμε βολές πυροβολικού. Μου λείπετε», έγραφε τη δεύτερη μέρα του στο μέτωπο.
Την επόμενη μέρα τού είπαν ότι ο ίδιος και οι σύντροφοί του είναι μέρος της 58ης ταξιαρχίας και θα πήγαιναν στο μέτωπο. «Για μένα δεν είναι δουλειά, αλλά εξορία», έγραψε στο ημερολόγιο που δημοσίευσαν οι Times. Αρχικά, ο ίδιος και η μονάδα του έσκαβαν χαρακώματα. Τους είπαν ότι θα πάνε σπίτι τους για τα Χριστούγεννα. Σύντομα οι ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Αντί για πίσω, τους έστειλαν βαθύτερα στο μέτωπο.
«Δεν θέλω να σκοτώσω κανέναν. Ολες οι θρησκείες λένε να μην σκοτώνουμε. Ελπίζω να μην σκοτώσω και να μην σκοτωθώ», έγραφε.
Στις 4 Δεκεμβρίου ήρθαν τα νέα που φοβόταν περισσότερο: Η μονάδα του θα πήγαινε στην πρώτη γραμμή. «Πρέπει να επιβιώσω για να γυρίσω κοντά σας», έγραψε.
Βρέθηκε στη Ζαπορίζια, με το 70ο σύνταγμα. Η διμοιρία του στρατοπέδευσε σε ένα σπίτι, έσκαψαν χαρακώματα και περίμεναν. Εκείνο το διάστημα έγραφε ότι οι διοικούντες ήταν αδιάφοροι και εγκληματικοί. Μετά από ένα μήνα στο μέτωπο, τα γράμματα του Τακτάσοφ γίνονται πιο απελπισμένα. Ηθελε να αυτοκτονήσει και να σκοτώσει τους πάντες γύρω του. «Κρατιέμαι μόνο για χάρη σας αγαπημένοι μου»…
Μετά σκέφτηκε να βάλει το πόδι του κάτω από έναν κορμό δέντρου, να το σπάσει, «θα έρθω κοντά σας και δεν θα γυρίσω ποτέ εδώ», έγραφε στην οικογένειά του. Δεν το έκανε ποτέ και δεν τους ξαναείδε ποτέ .
Στις 6 Ιανουαρίου σταμάτησε ξαφνικά να γράφει. Ισως βελτιώθηκε το σήμα και μιλούσε μαζί τους τηλεφωνικά. Ισως απλώς κουράστηκε. Τους επόμενους επτά μήνες πολέμησε στην πρώτη γραμμή σε μια μάχη στην οποία σκοτώθηκαν χιλιάδες. Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, μια μονάδα Ουκρανών προέλασαν στα χωράφια έξω από τη Ζαπορίζια, προς τις ρωσικές θέσεις. Σε ένα εγκαταλειμμένο φυλάκιο βρήκαν τα νεκρά σώματα των στρατιωτών που οι σύντροφοί τους είχαν αφήσει πίσω υποχωρώντας.
Στην τσέπη ενός, βρήκαν το ημερολόγιο. Τον έθαψαν.
Οταν οι Sunday Times επικοινώνησαν με την οικογένειά του, επιβεβαιώθηκαν οι ημερομηνίες και τα πρόσωπα. Τελευταία φορά που είχαν επικοινωνήσει μαζί του ήταν στις 22 Ιουνίου. Δεν τηλεφώνησε ποτέ ξανά. Και δεν ήξεραν τι του συνέβη, όπως συμβαίνει συχνά στην περίπτωση των ρώσων στρατιωτών. Στα αρχεία του στρατού ο Τακτάσοφ αναφέρεται ακόμη ως ζωντανός, είπαν στην εφημερίδα.
Συχνά οι οικογένειες των ρώσων αγνοουμένων επικοινωνούν με τις ουκρανικές αρχές για να μάθουν την τύχη των αγαπημένων τους. Κι εκείνοι τους βοηθούν. Είναι ένα παράδοξο αυτού του πολέμου. Αλλά, όχι το μόνο.