Εξακολουθεί να λαμβάνει ολοένα μεγαλύτερες διαστάσεις το Qatargate, το σκάνδαλο που ξέσπασε τον προηγούμενο μήνα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κλονίζοντας συθέμελα τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Στο πλαίσιο της εκτεταμένης έρευνας των βελγικών Αρχών, στην παρούσα φάση «όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», όπως αναφέρει το Politico σε εκτενές ρεπορτάζ του.
Στο στόχαστρο (δίχως, όμως, να ερευνάται) της βελγικής εισαγγελίας βρίσκεται τώρα η Μαρί Αρενά. Η βελγίδα (σοσιαλίστρια) ευρωβουλευτής, η οποία προεδρεύει της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποδέχτηκε ένα ταξίδι στο Κατάρ – αλλά στη συνέχεια αμέλησε να δηλώσει ορθώς, όπως όφειλε, ότι τα έξοδά της (αεροπορικά, εισιτήρια, διαμονή, κ.λπ.) καλύφθηκαν από την κυβέρνηση του ζάπλουτου εμιράτου. Η Αρενά παραδέχτηκε το διοικητικό της παράπτωμα, αλλά επέρριψε την ευθύνη στη γραμματέα της, υποστηρίζοντας ότι δεν συμπλήρωσε σωστά τα σχετικά έγγραφα.
Η ευρωβουλευτής ενδέχεται τώρα να αντιμετωπίσει κυρώσεις –από καταβολή προστίμου ύψους έως και 10.140 ευρώ μέχρι απαγόρευση εκπροσώπησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για έναν χρόνο– εάν διαπιστωθεί ότι παραβίασε τον κώδικα δεοντολογίας του, «αλλά τέτοιες κυρώσεις σπάνια επιβάλλονται», αναφέρει το Politico.
Το παράπτωμα της Μαρί Αρενά είναι αμελητέο σε σχέση με τις κατηγορίες που βαραίνουν τους κύριους πρωταγωνιστές του Qatargate (Αντόνιο Παντσέρι, Φραντσέσκο Τζόρτζι και σία), οι οποίοι φέρεται ότι έλαβαν τεράστια χρηματικά ποσά και πάσης φύσεως δώρα από τις κυβερνήσεις του Κατάρ και του Μαρόκου, ούτως ώστε να εξυπηρετούν το δυνατόν καλύτερα τα συμφέροντα των δύο χωρών.
Οπότε, γιατί οι βελγικές Αρχές έχουν στραμμένη την προσοχή τους στη βελγίδα ευρωβουλευτή, δεδομένου ότι το λάθος της ήταν συγκριτικά μικρό; Διότι «η επιτροπή για τα ανθρώπινα δικαιώματα της οποίας ηγείται, βρίσκεται τώρα στο κέντρο της καταιγίδας», απαντά το Politico.
«Γνωστή ως “DROI” στην ΕΕ, συντομογραφία της γαλλικής φράσης “droits de l’homme”, η επιτροπή αυτή ρίχνει φως στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χώρες εκτός ΕΕ, προσελκύοντας διεθνή προσοχή, γεγονός που την καθιστά ιδανικό στόχο για λόμπινγκ. Το ερώτημα που αντιμετωπίζουν τώρα η Aρένα και οι συνάδελφοί της είναι αν αυτή η “κολεκτίβα” των ευρωβουλευτών έχει μετατραπεί σε επιτροπή-ζόμπι, στην οποία έχουν διεισδύσει ξένες δυνάμεις που τη χρησιμοποιούν για να ξεπλύνουν τις δικές τους παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», αναφέρεται στο δημοσίευμα.
Μάλιστα, έπειτα από εκτενή έρευνα των δημοσιογράφων του, το Politico παρουσιάζει για πρώτη φορά πόσο στενοί ήταν οι δεσμοί του Κατάρ με τη συγκεκριμένη επιτροπή, αποκαλύπτοντας, πρώτον, μια ειδική συμφωνία που είχε συνάψει το Κατάρ με τον Αντόνιο Παντσέρι, πρώην πρόεδρο της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και φερόμενο ως εγκέφαλο της συμμορίας, δεύτερον, πώς οι βασικοί ύποπτοι συνεργάζονταν με μέλη της επιτροπής παρασκηνιακά, και τρίτον, ανησυχίες όσον αφορά ορισμένες κάθε άλλο παρά ισορροπημένες και αμερόληπτες ακροάσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το Politico υπενθυμίζει πως όσοι κατηγορούνται ήδη από τις βελγικές Αρχές για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, δηλαδή οι Αντόνιο Παντσέρι, Φραντσέσκο Τζόρτζι, Εύα Καϊλή και Νικολό Φίγκα-Ταλαμάνκα, είχαν στενές σχέσεις με τη συγκεκριμένη Επιτροπή.
Πρόσφατα, οι βέλγοι εισαγγελείς κατέθεσαν αίτημα για άρση της βουλευτικής ασυλίας του Αντρέα Κοτσολίνο, βουλευτή της ομάδας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο, αλλά και μέλους της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πάντως, ο ίδιος αρνείται κάθε εμπλοκή, δηλώνοντας πως επιθυμεί και ο ίδιος την άρση της ασυλίας του, ούτως ώστε να αποκατασταθεί η υπόληψή του.
Παρότι οι λεπτομέρειες όσον αφορά τις κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί στους πρωταγωνιστές του σκανδάλου δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί, τα ερωτήματα που περιστρέφονται γύρω από τα εν λόγω πρόσωπα αλλά και την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου «πλήττουν την αξιοπιστία της ΕΕ και την πολιτική της νομιμοποίηση».
Η νυν πρόεδρος της Επιτροπής, Μαρί Αρενά, δεν θεωρείται ύποπτη στο πλαίσιο της έρευνας των βελγικών Aρχών. Αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε αδικοπραγία και υποστηρίζει πως η επιτροπή της είναι ένα καθ’ όλα νόμιμο θεσμικό όργανο, που επιτελεί σημαντικό έργο. Μετά την έναρξη των ερευνών, η βελγίδα ευρωβουλευτής αποφάσισε, μάλιστα, να παραιτηθεί προσωρινά από τη θέση της, ωστόσο ορισμένοι από τους συναδέλφους της φαίνεται πως εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι.
Ιδιαίτερη μεταχείριση
Η γερμανίδα ευρωβουλευτής Χάνα Νόιμαν, εκτός από εκπρόσωπος των Πρασίνων στην Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, είναι επίσης επικεφαλής μιας ξεχωριστής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας για τις σχέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με την αραβική χερσόνησο. Μιλώντας στο Politico, σημείωσε πως ένιωθε ιδιαίτερα αμήχανα και άβολα να παρακολουθεί μάρτυρες στην επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων να έχουν το ελεύθερο να επιτίθενται σε πολιτικούς αντιπάλους του Κατάρ, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ή η Σαουδική Αραβία.
«Μερικές φορές ήταν δύσκολο για μένα να βλέπω να επιτρέπεται στο Κατάρ να εκφράζει εκτενώς τις απόψεις του», είπε η Χάνα Νόιμαν. Αντίπαλοι της Ντόχα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία «δέχονταν σκληρή επίθεση από ΜΚΟ, μερικές εκ των οποίων είχαν ασαφή χρηματοδότηση, χωρίς να μπορούν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους στις συνεδριάσεις», προσέθεσε. «Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: όλοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι καλό το ότι τα αντιμετωπίζουμε, αλλά ο τρόπος που συνέβαινε αυτό στην Επιτροπή μερικές φορές δεν ήταν ισορροπημένος», εξήγησε.
Σύμφωνα με τη γερμανίδα ευρωβουλευτή, μια συνάντηση που έλαβε χώρα το απόγευμα της 10ης Μαΐου 2022 υπήρξε ιδιαίτερα αξιοσημείωτη. Η Μαρί Αρενά προήδρευε συνεδρίασης της Επιτροπής με στόχο την «ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα της εξωτερικής παρέμβασης από τις χώρες του Κόλπου». Βασικός ομιλητής ήταν o επικεφαλής ΜΚΟ Droit au Droit, Nικόλα Τζοβανίνι. Παρουσιάζοντας μια έκθεση 237 σελίδων που συντάχθηκε από την οργάνωσή του, δίχως όμως να αποκαλύψει ποιος τη χρηματοδότησε, «ισχυρίστηκε πως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρησιμοποιούσαν σκοτεινές πρακτικές λόμπινγκ για να κάνουν τις Βρυξέλλες να χορεύουν στον δικό τους ρυθμό», αναφέρει το Politico.
Το ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ανταγωνιστής του Κατάρ είναι γνωστό. Η επίμαχη ακρόαση της 10ης Μαΐου πραγματοποιήθηκε έξι μήνες πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA στο Κατάρ. Θα μπορούσε, λοιπόν, να αποτελέσει μια ευκαιρία για τους ευρωβουλευτές να συζητήσουν τις προσπάθειες της Ντόχα να δώσει μια θετική τροπή στο ποδοσφαιρικό τουρνουά, μετά από χρόνια κατακραυγής για την κακομεταχείριση των μεταναστών-εργατών στο εμιράτο. Αντιθέτως, όμως, οι ομιλητές εστίασαν την προσοχή τους κυρίως στις δραστηριότητες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αλλά και της Σαουδικής Αραβίας, η οποία επίσης ανταγωνίζεται το Κατάρ.
Η συμμετοχή του Τζοβανίνι στη συγκεκριμένη ακρόαση της επιτροπής χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο των ερευνών για το Qatargate, όχι μόνο εξαιτίας όλων όσα είπε για τους εχθρούς του Κατάρ, αλλά και επειδή την ίδια περίοδο, πέρα από επικεφαλής της ΜΚΟ Droit au Droit, ήταν επίσης υπεύθυνος δημοσίων υποθέσεων της No Peace Without Justice, μιας μεγαλύτερης ΜΚΟ προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που είχε στενούς δεσμούς, όπως αποκαλύφθηκε, με την κυβέρνηση του Κατάρ και ως εκ τούτου ερευνάται από τη βελγική εισαγγελία.
«Δεν έχουμε τίποτα να κρύψουμε», είπε ο Τζοβανίνι, καθώς παρουσίαζε την έκθεσή του στους ευρωβουλευτές εκείνη την ημέρα. «Σίγουρα δεν υπάρχουν άνθρωποι που κινούν τα νήματα πίσω από την οργάνωσή μας». Ωστόσο, δεν αποκάλυψε τον ρόλο του στη No Peace Without Justice. Προς το παρόν, ο Νικόλα Τζοβανίνι δεν θεωρείται ύποπτος. Αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι αφεντικό του στη ΜΚΟ No Peace Without Justice ήταν ο Νικολό Φίγκα-Ταλαμάνκα, ο ένας από τους τέσσερις πρωταγωνιστές του σκανδάλου, που βρίσκονται ήδη στη φυλακή. Ο Φίγκα-Ταλαμάνκα, σύμφωνα με το Politico, «είχε διαδραματίσει ρόλο στην ακρόαση της 10ης Μαΐου, συντονίζοντας την οργάνωσή της», με τον ιστότοπο να επικαλείται δύο μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Επίσης, τη 10η Μαΐου, η Αρενά είχε προσκαλέσει εκπροσώπους και της ΜΚΟ Fight Impunity, την οποία είχε ιδρύσει ο Αντόνιο Παντσέρι, προκειμένου να παρουσιάσουν την ετήσια έκθεσή τους, με το Politico να παρατηρεί ότι αμφότερες οι ΜΚΟ, του Παντσέρι και του Τζοβανίνι, είχαν την ίδια διεύθυνση στις Βρυξέλλες.
Επίσης, κατά το διήμερο πριν τη συνεδρίαση η Μαρί Αρενά βρέθηκε στην Ντόχα, με την κυβέρνηση του Κατάρ να καλύπτει τα έξοδα του ταξιδιού, για να λάβει μέρος σε συνάντηση εργασίας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, που είχε διοργανώσει η αντίστοιχη αρμόδια εθνική επιτροπή του Κατάρ και στην οποία παρευρέθηκε και ο Φίγκα-Ταλαμάνκα, με τα έξοδά του επίσης καλυμμένα από την κυβέρνηση του εμιράτου.
Η μυστική συμφωνία
Σύμφωνα, πάντως, με το Politico, η φιλική σχέση της επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το Κατάρ δεν άρχισε τον περασμένο Μάιο, αλλά ανάγεται στη διετία 2017-2019, όταν πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο Αντόνιο Παντσέρι, ο οποίος συνήψε μια ειδική συμφωνία με την κυβέρνηση της Ντόχα.
Το 2018, ο Αντόνιο Παντσέρι μετέβη στο Κατάρ με τον τότε κοινοβουλευτικό βοηθό του Φραντσέσκο Τζόρτζι, και προχώρησαν σε μια ειδική συμφωνία με την κρατικά ελεγχόμενη επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του εμιράτου. Η ύπαρξη αυτού του «μνημονίου συνεργασίας» επιβεβαιώνεται, μάλιστα, από αναρτήσεις της κυβέρνησης του Κατάρ στο Instagram και δημοσιεύματα τοπικών μέσων ενημέρωσης, με τον Παντσέρι να φέρεται να δηλώνει ότι «θα μπορούσε να ειπωθεί ότι προχωρήσαμε σε μια διμερή συμφωνία που εξυπηρετεί αμφότερες τις πλευρές».
Επιστρέφοντας στις Βρυξέλλες, ο Παντσέρι δεν παρέλειψε να ενημερώσει τους συναδέλφους του στην επιτροπή για τη συμφωνία. Κάποιο έγγραφο με τους όρους της συμφωνίας δεν υπάρχει διαθέσιμο, ωστόσο, το γεγονός ότι η εν λόγω συμφωνία συνάφθηκε το επιβεβαίωσε η ίδια η Μαρί Αρενά, μιλώντας στο Politico. Δήλωσε επίσης πως όταν διαδέχθηκε τον Παντσέρι στην προεδρία της επιτροπής, το 2009, επέλεξε να μην την ανανεώσει. Προσέθεσε, δε, ότι «δεν ήταν μια δέσμευση που αναλήφθηκε στο όνομα της επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά μια διμερής συμφωνία μεταξύ του Παντσέρι και του Κατάρ. Δεν έχω υπογράψει κανένα μνημόνιο από τότε που ανέλαβα».
Στο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Politico επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η συμφωνία του Παντσέρι με την επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κατάρ παραβίασε νόμους ή κοινοβουλευτικούς κανόνες. Ενας δικηγόρος του ιταλού πρώην ευρωβουλευτή αρνήθηκε να σχολιάσει το συγκεκριμένο ζήτημα, δηλώνοντας, μάλιστα, ότι «προς το παρόν, ο πελάτης μου περιγράφεται ως χειρότερος όλων, ενώ είναι κρατούμενος και ευάλωτος. Είναι ανίκανος να αντιδράσει σε 10 άρθρα που δημοσιεύονται καθημερινά κατά τη διάρκεια της κράτησής του. Η δικαιοσύνη θα αποδοθεί στα δικαστήρια, όχι στον Τύπο».
Ωστόσο, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το Politico, φαίνεται πως οι Καταρινοί ωφελήθηκαν από τη συμφωνία αυτή, καθώς η επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έδωσε βήμα τρεις φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια στον τότε επικεφαλής της αντίστοιχης επιτροπής του Κατάρ, Αλί μπιν Σαμίχ Αλ Μάρι, νυν υπουργό Εργασίας του εμιράτου.