Η καρδιά της καινοτομίας της Ευρώπης δεν βρίσκεται στην οικονομική πρωτεύουσά της, το Λονδίνο, στο ισχυρό Βερολίνο ή στο μεγαλοπρεπές Παρίσι. Δεν βρίσκεται καν στο κέντρο της ΕΕ, τις Βρυξέλλες. Αλλά βρίσκεται πολύ κοντά, περίπου μισή ώρα απόσταση με το τρένο. Είναι το Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν, στην ομώνυμη μικρή πόλη της Φλάνδρας.
Το KU Leuven αναδείχθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στην πρώτη θέση της ετήσιας κατάταξης των πιο Καινοτόμων Πανεπιστημίων της Ευρώπης που άρχισε να συντάσσει από το 2016 το πρακτορείο Reuters. Η λίστα παρουσιάζει τα 100 πανεπιστήμια που ξεχωρίζουν για την εφεύρεση νέων τεχνολογιών και τη συνεισφορά τους στην προώθηση των επιστημών και στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας.
Ξεχωρίζουν βέβαια τα παραδοσιακά πανεπιστήμια της Βρετανίας και ιδρύματα του ευρωπαϊκού Βορρά αλλά και πολλά πανεπιστήμια του Νότου, περισσότερα της Ισπανίας, λιγότερα της Ιταλίας, δυστυχώς κανένα της Ελλάδας.
Από τη Θεολογία στην καινοτομία!
Αλλά το ίδρυμα όπου γεννιούνται οι περισσότερες και πιο πετυχημένες ευρεσιτεχνίες, μελέτες και εταιρείες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη τεχνολογιών είναι το πανεπιστήμιο της Λουβέν. Μιλάμε για ίδρυμα που δημιούργησε πριν από περίπου 600 χρόνια, ο Πάπας Μαρτίνος Ε! Το πιο καινοτόμο πανεπιστήμιο του 2017 είναι ένα μικρό καθολικό πανεπιστήμιο του 1425!
Τώρα πια εννοείται ότι το ίδρυμα είναι ανοικτό σε φοιτητές κάθε πίστης και βέβαια λειτουργεί ανεξάρτητα από την Εκκλησία. Ή μάλλον, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στην κατοχή του το Reuters, πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες ανεξάρτητες οργανώσεις έρευνας και ανάπτυξης στον κόσμο.
Το δημοσιονομικό έτος 2015, οι δαπάνες του KU Leuven για έρευνα ξεπέρασαν τα 454 εκατ. ευρώ, ενώ αυτή τη στιγμή ο φάκελος με τις πατέντες του ιδρύματος περιλαμβάνει 586 εν ενεργεία οικογένειες, καθεμία από τις οποίες εκπροσωπεί από μία διαφορετική ευρεσιτεχνία σε χώρες τις Ευρώπης.
Από το 1972 που ιδρύθηκε το Κέντρο Ερευνών και Ανάπτυξης του KU Leuven, το πανεπιστήμιο έχει παραγάγει πάνω από 100 εταιρείες. Μία από αυτές, η LMS International, εταιρεία τεχνολογιών λογισμικού, αγοράστηκε από τη Siemens το 2012 για 680 εκατ. ευρώ. Τον Δεκέμβριο του 2016 το πανεπιστήμιο υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με τη Ford για να αρχίσει τις μελέτες στην αντοχή εξαρτημάτων αυτοκινήτου που δημιουργούνται με την τεχνική της τρισδιάστατης εκτύπωσης. Και οι χειρουργοί οφθαλμίατροι που έφεραν εις πέρας την πρώτη πετυχημένη ρομποτική εγχείριση σε ασθενή με απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς προέρχονται από το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Λουβέν.
Η πρώτη δεκάδα
Δεύτερο στην κατάταξη αναδεικνύεται το πανεπιστήμιο που συνδέεται με την ανακάλυψη της πενικιλίνης, την ανάπτυξη της ολογραφίας και την ανακάλυψη των οπτικών ινών, δηλαδή το Ιμπέριαλ του Λονδίνου. Τρίτο είναι ένα ακόμη βρετανικό πανεπιστήμιο με κύρος αιώνων, το Κέιμπριτζ, όπου σπούδασαν 91 επιστήμονες και διανοούμενοι που τιμήθηκαν με Νομπέλ. Και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, τέταρτο στην κατάταξη, έχει προωθήσει την παραγωγή περισσότερων από 800 εταιρειών από το 1990. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν το Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Λωζάνης, το Πανεπιστήμιο του Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης, το Πανεπιστήμιο Πιέρ και Μαρί Κιουρί, το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Ντελφτ, το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Είναι κάπως αναμενόμενο. Οι χώρες που κυριαρχούν στον ευρωπαϊκό κόσμο της πολιτικής και των επιχειρήσεων κυριαρχούν και στην κατάταξη με τα πιο καινοτόμα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Η χώρα με τα περισσότερα ιδρύματα (23) στη λίστα είναι η Γερμανία, ακολουθούν η Βρετανία και η Γαλλία (17). Αλλά πριν βιαστείτε να βγάλετε συμπεράσματα, πρέπει να σημειωθεί ότι αυτές οι χώρες είναι και οι πιο πλούσιες και πυκνοκατοικημένες στη Γηραιά Ηπειρο.
Δηλαδή, όπως επισημαίνει το Reuters, αν το δούμε αναλογικά, η Ιρλανδία, η οποία έχει μόνο τρία ιδρύματα στη λίστα αλλά έναν πληθυσμό περίπου 5 εκατ. κατοίκων, μπορεί να περηφανεύεται για πάνω από 100 καινοτόμα πανεπιστήμια κατά κεφαλήν. Υπό το ίδιο πρίσμα, δεύτερη χώρα είναι η Δανία, ύστερα το Βέλγιο, η Ελβετία και η Ολλανδία.
Οι (ανατολικές) απουσίες από τη λίστα
Παρ’ όλα αυτά, απουσιάζουν πολλά ιδρύματα. Απουσιάζει η Ρωσία, πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, η Ουκρανία, η Ρουμανία.
Αλλά προτού αρχίσουν οι σχολιασμοί περί διακρίσεων δυτικής και ανατολικής Ευρώπης, το βρετανικό πρακτορείο σπεύδει να σημειώσει ότι η κατάταξη αυτή δεν ισοδυναμεί με μία συνολική αξιολόγηση για τη σημασία του καινοτόμου έργου που παράγει κάθε πανεπιστήμιο. «Καθώς η κατάταξη αξιολογεί την καινοτομία σε επίπεδο πανεπιστημίου, πιθανότατα παραβλέπει συγκεκριμένα τμήματα ή προγράμματα», τονίζει. Μπορεί να έχει μείνει εκτός της λίστας ένα πανεπιστήμιο που περιλαμβάνει ένα από τα πιο καινοτόμα εργαστήρια υπολογιστών στον κόσμο.
Ποια είναι τα κριτήρια της κατάταξης
Οι συντάκτες του Reuters κατέγραψαν τις 600 διεθνείς οργανώσεις που έχουν δημοσιεύσει τον μεγαλύτερο αριθμό άρθρων και μελετών σε επιστημονικές επιθεωρήσεις από το 2010 μέχρι το 2015, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων Clarivate Analytics Web of Science Core Collection.
Κατόπιν άρχισαν να φιλτράρουν αυτά τα ιδρύματα με βάση τις πατέντες που έχει κατοχυρώσει το κάθε ίδρυμα κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου και σύμφωνα με στοιχεία από τον Παγκόσμιο Κατάλογο Derwent και τον Κατάλογο Καινοτομιών Derwent. Στην αξιολόγηση συμπεριλήφθηκαν και οι αναφορές που έχουν γίνει σε άρθρα και πατέντες μέχρι και τον Μάρτιο το 2017.
Τότε ξεχώρισαν τα ιδρύματα ή οργανώσεις που είχαν κατοχυρώσει πάνω από 50 πατέντες. Τα περισσότερα εξ αυτών ήταν πανεπιστήμια. Και κάθε πανεπιστήμιο αξιολογήθηκε με βάση το πόσες φορές έχει εγκριθεί αίτηση για πατέντα, πόσες φορές έχει κατοχυρωθεί πατέντα και πόσες φορές έχει γίνει παραπομπή σε πατέντα.