Οι ποιητές ίσως βούτηξαν –κάποτε, μια στιγμή– στη φαντεζί θάλασσα των φτερών της για να δροσίσουν τον οίστρο τους, όμως οι φιλοπερίεργοι φυσικοί και φυσιογνώστες ξεροστάλιασαν για τα καλά στο υπαίθριο παρατηρητήριο ή στο εργαστήριο απορροφημένοι από το αίνιγμα ή το «θαύμα» της πτητικής ικανότητάς της.
Οι θετικοί επιστήμονες δεν μπορούσαν να παραβλέψουν ένα δομικό παράδοξο στο σώμα της πεταλούδας, το οποίο θεωρητικώς την καθιστά ανίκανη να εκμεταλλευτεί τα αεροδυναμικά φαινόμενα: την εξόφθαλμη δυσαναλογία κορμού και φτερών. (Οι μακριές κεραίες της δεν είχαν καμία σχέση με το θέμα που τους απασχολούσε, την απογείωσή της.)
Επί χρόνια οι ερευνητές προσπαθούσαν να καταλάβουν πώς αυτά τα τόσο ντελικάτα έντομα έχουν την ικανότητα να πετούν φέροντας τόσο μεγάλα φτερά στο σώμα τους. Μάλλον το ζήτημα λύθηκε πια, καθώς μία καινούργια μελέτη αποδεικνύει ότι το «θαύμα» της απογείωσης οφείλεται στην κρούση των φτερών τους, και στο πρόσθιο και στο οπίσθιο μέρος τους, η οποία δημιουργεί τις κατάλληλες για πρόωση και απογείωση συνθήκες.
Σουηδοί επιστήμονες κατανόησαν την όλη διαδικασία με τη βοήθεια σήραγγας αέρα και καμερών υψηλής ταχύτητας: «Τα φτερά συμπεριφέρονται με έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο» λέει ο δρ Περ Χένινγκσον του Πανεπιστημίου Λοντ. «Τα δύο άκρα των φτερών χτυπούν μεταξύ τους και δημιουργούν πέριξ του σώματος έναν θύλακα αέρα που συντελεί στην απογείωση». Πρόκειται για το «χειροκρότημα» που απογειώνει το έντομο!
Εκτός από τη βιντεοσκόπηση της πτήσης της πεταλούδας σε αργή κίνηση, οι Σουηδοί κατασκεύασαν και ζεύγη μηχανικών φτερών τα οποία, κατόπιν δοκιμών, επιβεβαίωσαν τα συμπεράσματά τους. Απεδείχθη ότι το ένα ζεύγος που προσομοίαζε με τα φτερά του εντόμου βελτίωσε την πτητική απόδοσή του κατά 28% (ποσοστό τεράστιο) έπειτα από το ιδιότυπο «χειροκρότημα» των φτερών του.
Και οι θεοί ανάγκα
Οι επιστήμονες αποδίδουν, δε, την ανάπτυξη αυτής της πλεονεκτικής ιδιότητας στην εξελικτική διαδικασία: οι πεταλούδες «εφηύραν» το «χειροκρότημα» των φτερών τους ώστε να αποφύγουν να γίνουν τροφή άλλων πτηνών ή και ζώων. «Επρεπε να απογειώνονται ταχύτερα, αφού ήταν θέμα ζωής και θανάτου»…
Αλλα έντομα έχουν επιτύχει να απομακρύνουν τους θηρευτές τους επειδή κάποια στιγμή ανέπτυξαν δυσώδες σώμα ή ισχυρότερα φτερά. Η ενσωμάτωση της πτητικής διαδικασίας της πεταλούδας στο γνωστικό πεδίο μας μπορεί να επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις σε διαφόρους τομείς, ισχυρίζονται οι Σουηδοί – και δεν έχουν άδικο, αν σκεφθεί κανείς ότι ήδη ορισμένα drones επιτυγχάνουμν πρόωση με «χειροκρότημα» των πτερυγίων τους…