Με ένα εκτενές επιτόπιο ρεπορτάζ που υπογράφει ο ανταποκριτής τους Μάρτον Ντουνάι, οι Financial Times περνούν από «κόσκινο» τη γειτονική μας Αλβανία, η οποία έχει ενταχθεί από τον περασμένο Ιούλιο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ενα βασικό πρόβλημα για την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό, αλλά και σύμφωνα με όσα λένε οι ίδιοι οι αλβανοί πολίτες, είναι η προκλητική δράση της αλβανικής μαφίας των ναρκωτικών. Η οποία τα τελευταία χρόνια έχτισε βίλες με μαύρο χρήμα στα παράλια της χώρας και έστησε ακόμη και κάμερες στους δρόμους, για να παρακολουθεί της κινήσεις της αστυνομίας!
Οι μέθοδοι αυτές θυμίζουν το παιχνίδι κυριαρχίας των ναρκοβαρόνων της Λατινικής Αμερικής, με κρατικές αρχές και κυβερνήσεις όπως αυτές που παρακολουθήσαμε μέσω της πολυσυζητημένης σειράς του Netflix «Νarcos». Είναι όμως στ’ αλήθεια τόσο σοβαρά τα πράγματα στη γείτονα;
Ο αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα θεωρείται ένας από τους πιο φιλοδυτικούς ηγέτες των Βαλκανίων. Πρώην μπασκετμπολίστας και ζωγράφος, εξελέξη πρωθυπουργός 2013 υποσχόμενος να κυνηγήσει αμείλικτα τις εγκληματικές συμμορίες. Είχε πίσω του μια πετυχημένη θητεία ως δήμαρχος των Τιράνων, κατά την οποία συνέβαλε στη μεταμόρφωση της πρωτεύουσας, βάφοντας με ζωηρά χρώματα τις γκρίζες πολυκατοικίες της κομμουνιστικής εποχής.
Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τη βασική του υπόσχεση να καταπολεμήσει τα εγκληματικά δίκτυα που σχετίζονται κυρίως με το εμπόριο ναρκωτικών και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, οι τελευταίες εξελίξεις τον έχουν φέρει σε δύσκολη θέση. Διότι, μεταξύ πολλών άλλων, οι ναρκοβαρόνοι της Αλβανίας έχουν αποθρασυνθεί σε τέτοιο βαθμό που έστησαν δίκτυο καμερών το οποίο ήλεγχαν οι ίδιοι μέσω δικών τους κέντρων παρακολούθησης με οθόνες, σε 24ωρες βάρδιες. Οχι μόνο στους δρόμους, αλλά και στις φυτείες των ναρκωτικών.
Αυτές τις ημέρες, λοιπόν, ο Ράμα καλείται να εξηγήσει στους αλβανούς πολίτες και στους διεθνείς παρατηρητές τρία, κυρίως, πράγματα. Πρώτον, ερωτάται αν μία από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του βοήθησε στο ξέπλυμα χρήματος από τους βαρόνους ναρκωτικών. Δεύτερον, να απαντήσει πώς πρώην συνεργάτες του στην κυβέρνηση βρέθηκαν μπλεγμένοι σε έρευνες για διακίνηση ναρκωτικών. Τρίτον, να διευκρινίσει ποια ήταν η σχέση του με ένα πρώην ανώτατο στέλεχος του αμερικανικού FBI.
Δεν είναι και λίγα. Και καθώς όλα αυτά προκαλούν προβλήματα εμπιστοσύνης στη σχέση του με τους αλβανούς πολίτες, οι δημοτικές εκλογές, που θα γίνουν τον Μάιο, θα αποτελέσουν ένα σημαντικό τεστ για την κυριαρχία του Ράμα στην αλβανική πολιτική σκηνή. Ας τα πάρουμε με τη σειρά.
Ο άλλοτε σταρ των διεθνών μέσων ενημέρωσης βρίσκεται αυτές τις ημέρες στο μικροσκόπιο. Σε ό,τι αφορά τη δράση των ναρκοβαρόνων, πέρα από το δίκτυο με τις κάμερες, ερωτήματα προκάλεσε και το νομοσχέδιο της κυβέρνησης Ράμα που προσφέρει φορολογική αμνηστία για τον επαναπατρισμό αδήλωτων κερδών από το εξωτερικό ύψους έως και 2 εκατ. ευρώ.
Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η πρωτοβουλία αυτή, η οποία δεν έχει εγκριθεί ακόμη από τη Βουλή, θα έδινε την ευκαιρία στα εγκληματικά δίκτυα να νομιμοποιήσουν μαύρο χρήμα. Παρότι η κυβέρνηση του Ράμα ανέφερε ότι ο νόμος θα ισχύει μόνο για τα νόμιμα εισοδήματα, η ΕΕ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και έχει ήδη εκφράσει την αντίθεσή της.
Το δεύτερο κεφάλαιο που επιβαρύνει τον Ράμα είναι ότι ανώτερα μέλη των προηγούμενων κυβερνήσεών του έχουν εμπλακεί σε υποθέσεις ναρκωτικών. Για παράδειγμα, ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Σαϊμίρ Ταχίρι εκτίει από το 2022 ποινή φυλάκισης για κατάχρηση εξουσίας και δεσμούς με κύκλωμα διακίνησης.
Οι υπέρμαχοι του Ράμα αντιτείνουν ότι οι προηγούμενοι αρχηγοί κυβερνήσεων δεν θα επέτρεπαν ποτέ τη φυλάκιση δικών τους αξιωματούχων. Ωστόσο, τα σκάνδαλα εξοργίζουν τους απλούς πολίτες, πολλοί από τους οποίους, σύμφωνα με τους FT, «πιστεύουν ότι η κυβέρνηση συνεργάζεται με διακινητές ναρκωτικών».
Οι διακινητές φαίνεται ότι διευρύνουν τις δραστηριότητές τους. «Οι αλβανικές συμμορίες έχουν επεκταθεί πέρα από τις παράνομες φυτείες κάνναβης: στη διακίνηση κοκαΐνης και ηρωίνης απευθείας από τη Λατινική Αμερική και την Ασία. Εκατομμύρια ευρώ “έπεσαν” τα τελευταία χρόνια στην Αλβανία, τα οποία συνδέονται με την ανάπτυξη πολυτελών ακινήτων κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου» γράφει η βρετανική εφημερίδα.
Και ενώ ο κόσμος του εγκλήματος κολυμπάει στο μαύρο χρήμα –όπως μαρτυρούν τα πολυτελή συγκροτήματα κατοικιών στα Τίρανα και στα παράλια– ο λαμπερός τρόπος ζωής των γκάνγκστερ σε μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον καθημερινό αγώνα των απλών πολιτών. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι πολλοί επιλέγουν να μεταναστεύσουν. Το ένα τρίτο των πολιτών της χώρας ζει σήμερα στο εξωτερικό.
Το τρίτο κεφάλαιο που σκιάζει τη φήμη του Ράμα στο εξωτερικό σχετίζεται με τις επαφές που φέρεται να είχε με τον Τσαρλς Μαγκόνιγκαλ, πρώην ανώτατο στέλεχος της διεύθυνσης αντικατασκοπείας του FBI. Στην Αλβανία, η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ράμα ότι αξιοποίησε τη σχέση του με τον Μαγκόνιγκαλ για να διώξει τους πολιτικούς αντιπάλους του μέσω των αμερικανικών Αρχών.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απήγγειλε κατηγορίες στον Μαγκόνιγκαλ τον Ιανουάριο για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων και εμπλοκή σε ξέπλυμα χρήματος για λογαριασμό του ρώσου ολιγάρχη Ολεγκ Ντεριπάσκα. Παράλληλα, ένα ξεχωριστό κατηγορητήριο επικεντρώνεται στις φερόμενες επαφές του Μαγκόνιγκαλ με τον Ράμα και το κυβερνητικό του σύστημα.
Ο Μαγκόνιγκαλ κατηγορείται ότι έλαβε τουλάχιστον 225.000 δολάρια από αλβανό αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών και στη συνέχεια παρέδωσε πληροφορίες από το γραφείο του Ράμα στις αρχές των ΗΠΑ. Οι πληροφορίες αυτές οδήγησαν σε έρευνα για ένα λόμπι με έδρα τις ΗΠΑ, το οποίο εργάζεται για την αλβανική αντιπολίτευση.
Ο αρχηγός της αλβανικής αντιπολίτευσης και πρώην πρόεδρος, ο γνωστός μας και μη εξαιρετέος Σαλί Μπερίσα, είπε στους Financial Times ότι και ο ίδιος βρέθηκε στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ το 2021, λόγω των επαφών που φέρεται να είχε ο Ράμα με τον πρώην αμερικανό πράκτορα του FBI Τσαρλς Μαγκόνιγκαλ. Ο Ράμα το αρνείται, τονίζοντας ότι στο πλαίσιο της υπόθεσης Μαγκόνιγκαλ δεν υπήρξαν κατηγορίες εναντίον του.
Ο Ράμα είναι, λοιπόν, υπόλογος έναντι των αλβανών πολιτών για τη δράση της μαφίας των ναρκωτικών και ταυτόχρονα ο ηγέτης μιας χώρας την οποία οι ΗΠΑ αποκαλούν «στέρεο σύμμαχο του ΝΑΤΟ» και οι Ευρωπαίοι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Επίσης, διατηρεί φιλικές σχέσεις με τον Ερντογάν (ήταν παρών στον γάμο της κόρης του) και επαφές με τον Τζορτζ Σόρος, ο οποίος τον κάλεσε –και εκείνος παρέστη– στον τρίτο του γάμο. Ενδιαφέρον ψηφιδωτό…