Στις ημέρες μας το να τεμπελιάζεις κάπου κάπου στον καναπέ κάνει καλό | Shutterstock
Θέματα

To λέει και η επιστήμη: ζήτω οι μικρές απολαύσεις!

Σε άλλους αρέσει να διαβάζουν λογοτεχνία, άλλοι, πάλι, προτιμούν τα... πατατάκια. Δεν έχει σημασία. Ερευνητές βρήκαν ότι οι συνήθειες που προκαλούν ευχαρίστηση, έστω και για λίγο, μπορεί να είναι εξίσου ικανοποιητικές με τα μακροπρόθεσμα επιτεύγματα. Ειδικά τώρα με τα lockdown και τα άλλα ψυχοβγαλτικά
Κική Τριανταφύλλη

Η ζωή είναι συνήθως όμορφη, αλλά ας το παραδεχτούμε ανοιχτά: προς το παρόν, δεν έχει καμιά χάρη. Η πανδημία καραδοκεί. H οικονομία πάει χάλια. Μεγάλους αγώνες ποδοσφαίρου δεν βλέπουμε. Και πρέπει να φοράμε μάσκα παντού.

Αλλά υπάρχουν και καλά νέα: Εάν ψάχνετε την ευτυχία, έστω λίγη ευχαρίστηση και προσωρινή ανακούφιση εν μέσω αυτής της παγκόσμιας μελαγχολίας, μπορείτε απλώς να ξαπλώσετε στον καναπέ και να φάτε πατατάκια τσιπς σκέτα, βουτηγμένα σε ντιπ ή περιχυμένα με κέτσαπ από το μπουκάλι… Η επιστήμη λέει ότι είναι μια χαρά. Στην πραγματικότητα, μπορεί να σας κάνει και καλό, γράφει ο Τζέισον Γκέι στην Wall Street Journal.

Οχι, δεν είναι πλάκα. Φέτος το καλοκαίρι, ερευνητές που συνεργάζονται με το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και το Πανεπιστήμιο Radboud στην Ολλανδία, δημοσίευσαν μια μελέτη η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι βραχυπρόθεσμες, «ηδονιστικές» απολαύσεις οδηγούν σε τουλάχιστον τόση ευτυχία όση και τα μακροπρόθεσμα επιτεύγματα.

«Ηρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε», δήλωσε η Καταρίνα Μπέρνεκερ, ερευνήτρια στην ψυχολογία κινήτρων και συγγραφέας, μαζί με την Ντανιέλα Μπέκερ, της δημοσίευσης με τίτλο «Beyond Self-Control: Mechanisms of Hedonic Goal Pursuit and Its Relevance for Well-Being». Και τόνισε ότι «ο αυτοέλεγχος είναι σημαντικός, αλλά η έρευνα για την αυτορρύθμιση πρέπει να δίνει εξίσου προσοχή στον ηδονισμό ή τη βραχυπρόθεσμη ευχαρίστηση».

Για σκεφτείτε το: αυτό που υποστηρίζει η δρ Μπέρνεκερ είναι τόσο σπουδαίο όσο η Θεωρία της Σχετικότητας, ή τουλάχιστον όσο η ρομποτική σκούπα, ξέρετε, αυτή που εσύ κάθεσαι στον καναπέ και ποστάρεις στα social media, ενώ εκείνη στριφογυρίζει στο πάτωμα εξαφανίζοντας κάθε κόκκο σκόνης.

Εδώ και αιώνες, μας λένε να ζούμε βάζοντας αδιάκοπα στόχους για σοβαρά επιτεύγματα. Εχουμε πάρει την εντολή να μαθαίνουμε χρήσιμα πράγματα όπως οι ξένες γλώσσες, το ψάρεμα, η μικρογλυπτική. Κάναμε βαρετές πεζοπορίες. Διαβάσαμε χοντρά βιβλία με έξυπνα μεγάλα λόγια. Πήραμε μέρος σε συζητήσεις για το κέιλ και την  κινόα… Ή μήπως όχι; Το θέμα, όμως, είναι ότι μια ταινία του Βέγγου μπορεί να σε διασκεδάσει πολύ περισσότερο από όλα αυτά. Τόσο απλά.

Η γερμανίδα ψυχολόγος συμφωνεί: «Πρέπει να αρχίσουμε να εκτιμούμε τις μικρές απολαύσεις ως σημαντικό κομμάτι της καθημερινής ζωής μας, επειδή συμβάλλουν στην ευημερία μας», δήλωσε στην WSJ η δρ Μπέρνεκερ.

Φυσικά, δεν υποστηρίζει τη νωθρότητα. Οι ερευνητές δεν κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να περάσουμε το υπόλοιπο του βίου μας παρακολουθώντας στο YouΤube το Τρίο Στούτζες, και να ξεκαρδιζόμαστε στα γέλια με τους τρεις κωμικούς, τις φάπες και τις γκάφες τους, που πέφτουν η μία μετά την άλλη, με ταχύτητα ιλιγγιώδη.

Είναι κάτι που δεν μπορεί να το κάνει, ειδικά κάποιος που όταν μένει ξαπλωμένος στον καναπέ, βλέποντας τη μία κωμωδία μετά την άλλη, μπορεί να πάθει κρίση πανικού επειδή παράτησε το τζόκινγκ. (Οι συγγραφείς του επιστημονικού άρθρου το αποκαλούν αυτό «παρεμβατικές σκέψεις»). Οπως, εξάλλου, γνωρίζει όποιος έχει φάει μονομιάς μια σακούλα με καραμέλες βουτύρου, το πάρα πολύ δεν είναι πάντα καλό… Το «μέτρον άριστον», όμως, του Κλεόβουλου του Ρόδιου (ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαιότητας) δεν έπαψε ποτέ να είναι σοφό.

«Σίγουρα υπάρχει ένα σημείο στο οποίο οι βραχυπρόθεσμες απολαύσεις, όταν τις επιδιώκεις πολύ συχνά ή σε μεγάλη ποσότητα, μπορούν να μπουν στο δρόμο των μακροπρόθεσμων στόχων σου», επισημαίνει η Καταρίνα Μπέρνεκερ. «Η πρόκληση είναι να βρούμε μια ισορροπία μεταξύ τού να κάνουμε πράγματα που προσφέρουν στιγμιαία ευχαρίστηση και πράγματα που παρέχουν ευχαρίστηση μακροπρόθεσμα».

Κι έδωσε ένα παράδειγμα: «Οι άνθρωποι τρώνε με ευχαρίστηση κέικ σοκολάτας, αλλά όταν το τρώνε καθημερινά, γίνεται όλο και λιγότερο ευχάριστο».

Τι γίνεται, λοιπόν, αν κάπου κάπου τρως τσιπς ξαπλωμένος στον καναπέ; «Θα απαντούσα ότι, ναι, είναι απόλυτα ΟΚ να το κάνετε αυτό», είπε η Μπέρνεκερ στον Τζέισον Γκέι: «Βασικά, σύμφωνα με τα ευρήματά μας, θα προχωρούσα ακόμη περισσότερο και θα έλεγα ότι είναι σημαντικό για την ευεξία και την ψυχική σας υγεία να απολαμβάνετε μικρές χαρές. Αλλά όταν κάνετε κάτι τέτοιο πολύ συχνά, μπορεί να αποβεί κακό για την υγεία σας στο μέλλον».

Αξίζει, λοιπόν, να τα σκέπτεται και να τα υπολογίζει κανείς όλα αυτά, ειδικά κάτι στιγμές όπως οι τωρινές, που πολλοί από εμάς βασανίζονται από ενοχές εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο περνάμε τις μονότονες μέρες μας. Οι καιροί είναι δύσκολοι. Ας προσπαθήσουμε να είμαστε πιο συγχωρητικοί με τον εαυτό μας. Ας αναγνωρίσουμε τόσο τις μακροπρόθεσμες όσο και στιγμιαίες απολαύσεις. Ας βγούμε έξω και ας κάνουμε μια ωραία βόλτα, ένα περπάτημα ή ένα τρέξιμο στο πάρκο. Οποτε και όπως μας το επιτρέπει ο κ. Χαρδαλιάς, βεβαίως.

Ο Γκέι λέει ότι θα το κάνει αφού όμως πρώτα φάει μερικά τσιπς με χτυπημένη κρέμα (περί ορέξεως, ουδείς λόγος…). Μετά θα πάρει και έναν υπνάκο. Στον καναπέ. Και άδικο δεν έχει. Διαφωνείτε;