Στο στενότερό του σημείο, το Στενό της Μεσσήνης, ο πορθμός που ενώνει την Τυρρηνική Θάλασσα με το Ιόνιο Πέλαγος αλλά χωρίζει τη Σικελία από την Ιταλική Χερσόνησο, έχει πλάτος μόλις 3,1 χιλιόμετρα. Σύμφωνα, όμως, με μια μελέτη του υπουργείου Υποδομών της Ιταλίας, η Σικελία είναι σαν να βρίσκεται εκατό φορές πιο μακριά από την ηπειρωτική χώρα εξαιτίας του χρόνου που απαιτείται για να διασχίσει κανείς το στενό με τα διαθέσιμα μέσα.
Συγχρόνως, όμως, από όλα τα νησιά δίχως μια γέφυρα ή μια σήραγγα να τα συνδέει με την ηπειρωτική Ευρώπη, η Σικελία είναι το μεγαλύτερο και το εγγύτερο, γεγονός που εξηγεί γιατί πολλοί επιδίωξαν να χτίσουν μία γέφυρα στο Στενό της Μεσσήνης – ο Καρλομάγνος, ο Μπενίτο Μουσολίνι και, φυσικά, ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, μεταξύ άλλων – αλλά κανένας δεν τα κατάφερε.
Η γέφυρα στο Στενό της Μεσσήνης είναι «το Πρόγραμμα Απόλλων της Ιταλίας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Φραντσέσκο Κόστα, ένας σικελός δημοσιογράφος, συνομιλώντας με την Γκιζέλα Σαλίμ-Πέγιερ του The Atlantic. Με στόχο την κατασκευή μιας γέφυρας το ιταλικό κράτος έχει δαπανήσει ανά τις δεκαετίες περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο ευρώ, ωστόσο γέφυρα εξακολουθεί να μην υπάρχει. Σήμερα, όμως, ο Ματέο Σαλβίνι, υπουργός Υποδομών στην κυβέρνηση της Τζόρτζα Μελόνι, δηλώνει πως θα την κατασκευάσει, επιτέλους, αυτός.
Μιλώντας στο The Atlantic η προκάτοχός του Πάολα ντε Μικέλι ανέφερε πως οι πιθανότητες να ευοδωθεί το σχέδιο είναι μεγαλύτερες από κάθε άλλη φορά, καθώς υποστηρίζεται ομόφωνα από την κυβέρνηση, οι πόροι είναι ήδη διαθέσιμοι ενώ ο Σαλβίνι βασίζεται στα σχέδια και στο όραμα που κληρονόμησε από τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Σύμφωνα με τον ιταλό υπουργό Υποδομών η γέφυρα θα καταστεί «πρότυπο για την Ιταλία που πιστεύει στον εαυτό της».
Τι πιστεύουν, όμως, οι Ιταλοί για το έργο; «Non lo faranno mai», «Δεν θα την κάνουν ποτέ», απάντησαν οι περισσότεροι από τους πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και απλούς ανθρώπους στον δρόμο με τους οποίους συνομίλησε η αμερικανίδα δημοσιογράφος κατά τη διάρκεια τριών εβδομάδων παραμονής στη χώρα το περασμένο καλοκαίρι. «Η γέφυρα που δεν υπάρχει αφηγείται μια ιστορία για τη σαγήνη ενός μεγάλου έργου υποδομής – και για την εξουσία ως οφθαλμαπάτη. Τόσες φορές θεωρήθηκε βέβαιη μόνο και μόνο για να εξαφανιστεί σαν αντικατοπτρισμός, ανατρέποντας ισχυρούς άνδρες», γράφει Γκιζέλα Σαλίμ-Πέγιερ.
Ο πρώτος ισχυρός άνδρας που προσπάθησε να γεφυρώσει το Στενό της Μεσσήνης ενδέχεται να ήταν ο ύπατος Λεύκιος Καικίλιος Μέτελλος το 250 π.Χ.. Μετά την επικράτησή του στη μάχη του Πανόρμου (Παλέρμο) κατά τη διάρκεια του Α’ Καρχηδονιακού Πολέμου, οι άνδρες του ήταν γεμάτοι λάφυρα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν και περίπου 140 ελέφαντες, σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, ωστόσο τα πλοία του Μέτελλου δεν ήταν αρκετά μεγάλα για τη μεταφορά τους, οπότε οι Ρωμαίοι σκέφτηκαν να δέσουν μεταξύ τους σχεδίες, κατασκευάζοντας, έτσι, μια αυτοσχέδια γέφυρα, μέσω της οποίας οδήγησαν τους αιχμάλωτους ελέφαντες στην ηπειρωτική χώρα.
Χιλιάδες χρόνια μετά, κατά τη δεκαετία του 1860, ο βασιλιάς της Ιταλίας Βίκτωρ Εμμανουήλ Β΄ βάλθηκε να χτίσει μια γέφυρα όχι τόσο για λόγους πρακτικούς αλλά ως σύμβολο της πρόσφατης ενοποίησης των ιταλικών κρατιδίων. Ο Μπενίτο Μουσολίνι πίστευε ότι μια γέφυρα θα έστελνε ένα μήνυμα σε όσους αμφισβητούσαν αυτήν την ενότητα: αντιδρώντας σε ένα αναπτυσσόμενο αποσχιστικό κίνημα το 1942, είχε δηλώσει πως «ήρθε η ώρα να βάλουμε ένα τέλος σε αυτή την ιστορία ότι η Σικελία είναι νησί. Μετά τον πόλεμο, θα διατάξω να χτιστεί μια γέφυρα». Ωστόσο τόσο ο ιταλός βασιλιάς όσο και ο ιταλός δικτάτορας το μόνο που κατάφεραν ήταν να αναθέσουν μελέτες.
«Η έλξη που ασκούν τα φαραωνικά έργα στους αυταρχικούς ηγέτες είναι διαβόητη, αλλά λέγεται πως οι δημοκράτες ηγέτες είναι σε θέση να επιστρατεύουν την καινοτομία που απαιτείται για την κατασκευή τους. Στην Ιταλία αμφότερα τα συστήματα δεσμεύτηκαν, αλλά κανένα δεν μπόρεσε να παραδώσει μια γέφυρα στη Σικελία», συνοψίζει η δημοσιογράφος του The Atlantic.
Αυτός που πραγματικά επιδίωξε, τουλάχιστον περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, να ενώσει με μια γέφυρα τη Σικελία με την ηπειρωτική Ιταλία υπήρξε αδιαμφισβήτητα ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Πρώτη φορά για την κατασκευή μιας γέφυρας στο Στενό της Μεσσήνης δεσμεύτηκε το 2001, διεκδικώντας την επανεκλογή του στην πρωθυπουργία. Αφού επικράτησε στις εκλογές, η ιταλική βουλή άναψε το πράσινο φως το 2002, με τον τότε υπουργό Υποδομών της χώρας Πιέτρο Λουνάρντι, να δηλώνει πως ο «θεμέλιος λίθος» επρόκειτο να μπει στα τέλη του 2004, το αργότερο στις αρχές του 2005. Ωστόσο η κατασκευή δεν άρχισε ποτέ.
«Εως το 2006, η αντιπολίτευση είχε ενωθεί κατά του έργου. Επιφανείς νομικοί προειδοποιούσαν για τον κίνδυνο εμπλοκής της Μαφίας. Κάποιοι πολίτες της Μεσσήνης δεν ήθελαν να δουν την ωραιότερη παραλία τους να καταστρέφεται. Πολλοί Ιταλοί απλώς αντιπαθούσαν τον Μπερλουσκόνι. Οι ακτιβιστές για το περιβάλλον είχαν μεγάλη απήχηση», αναφέρει σχετικά η Γκισέλα Σαλίμ-Πέγιερ.
Αφού επικράτησε στις εκλογές του 2006, ο Ρομάνο Πρόντι έβαλε στο συρτάρι κάθε σχέδιο περί γέφυρας στο Στενό της Μεσσήνης, όπως είχε δεσμευτεί κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Αλλά έπειτα από μία διετία, το 2008, ο Καβαλιέρε επανήλθε στην εξουσία, και μαζί του επέστρεψε και η γέφυρα στο προσκήνιο. Αυτή τη φορά ο θεμέλιος λίθος επρόκειτο να τοποθετηθεί έως το 2010, το οποίο, όμως, δεν έγινε ποτέ. Στη συνέχεια ο ιταλός πρωθυπουργός δεσμεύτηκε για ένα νέο, τελικό, σχέδιο που θα παρουσιαζόταν στην ιταλική βουλή έως το τέλος του έτους αλλά ούτε αυτό συνέβη.
Το 2011 ο Μπερλουσκόνι αναγκάστηκε να παραιτηθεί ενώ ακολούθησε η κρίση χρέους στο πλαίσιο της οποίας η κατασκευή μιας γέφυρας στο Στενό της Μεσσήνης ήταν μια πολυτέλεια που η χώρα δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά με αποτέλεσμα το 2013, ο Μάριο Μόντι, διάδοχος του Μπερλουσκόνι στην πρωθυπουργία, να προβεί στην εκκαθάριση της Stretto di Messina S.p.A., της εταιρείας που είχε ιδρυθεί το 1981 για την κατασκευή μιας γέφυρας, καταβάλλοντας, μάλιστα, περισσότερα από 300 εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις.
Οσον αφορά το παρόν, σύμφωνα με τη δημοσιογράφο του The Atlantic ο Ματέο Σαλβίνι είναι σίγουρα ο «πιο απίθανος» από τους πολιτικούς που επανέφεραν τη γέφυρα στο προσκήνιο. Απίθανος καταρχάς γιατί στο πλαίσιο της κατασκευής της προβλέπονται επενδύσεις ύψους 12 δισεκατομμυρίων ευρώ στη νότια Ιταλία, τους κατοίκους της οποίας ο ακροδεξιός νυν υπουργός Υποδομών της χώρας είχε χαρακτηρίσει πριν από μία δεκαετία (όταν επιδίωκε την απόσχιση του ιταλικού βορρά) ως «παράσιτα». Εως το 2016 ο Σαλβίνι απέρριπτε οποιαδήποτε σκέψη κατασκευής μιας γέφυρας, δηλώνοντας πως «οι μηχανικοί λένε ότι δεν μπορεί να σταθεί. Δεν θα ήθελα να ξοδέψω πολλά δισεκατομμύρια ευρώ σε μια γέφυρα στη μέση της θάλασσας». Πλέον, όμως, είναι υπεύθυνος για αυτό ακριβώς το έργο.
Μιλώντας στο The Atlantic ο Πιέτρο Λουνάρντι, ο υπουργός Υποδομών του Μπερλουσκόνι που επρόκειτο να επιβλέψει την κατασκευή της γέφυρας στα μέσα της δεκαετίας του 2000, αποκάλυψε πως ο Ματέο Σαλβίνι επικοινώνησε μαζί του, ζητώντας του καθοδήγηση, λίγο μετά την επικράτηση της Τζόρτζα Μελόνι στις εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2022 αλλά πριν αναλάβει επισήμως το χαρτοφυλάκιο των Υποδομών.
Ηταν απογοητευμένος επειδή γνώριζε πως δεν επρόκειτο να διοριστεί υπουργός Εσωτερικών, όπως ήθελε ο ακροδεξιός πολιτικός, αλλά ο Λουνάρντι του πρότεινε να κατασκευάσει υπόγεια πυρηνικά εργοστάσια και μια γέφυρα στη Σικελία, υπογραμμίζοντας πως όποιος υπουργός Υποδομών τα κατάφερνε αυτά θα «έμενε στην Ιστορία».
Ο Σαλβίνι πείστηκε ενώ τον περασμένο Μάιο η ιταλική βουλή άναψε εκ νέου το πράσινο φως για την κατασκευή της γέφυρας. Τον επόμενο μήνα ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι εγκατέλειψε τα εγκόσμια και πλήθος πολιτικών έσπευσε να αποτίσει φόρο τιμής στον εκλιπόντα. Ο Αντόνιο Ταγιάνι, διάδοχος του Καβαλιέρε στην ηγεσία του Forza Italia και υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, ανέφερε πως η κατασκευή της γέφυρας στο Στενό της Μεσσήνης θα πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα, ούτως ώστε ο Καβαλιέρε να τη βλέπει «από ψηλά». Ο Ματέο Σαλβίνι, αναφερθείς επίσης στη γέφυρα, αν και εμμέσως, αποκάλυψε πως το τελευταίο που του είπε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ήταν «όλα τα έργα που άρχισα εγώ, εσύ θα τα ολοκληρώσεις».