Υπάρχουν στιγμές στην ιστορία που το μίσος είναι τόσο έντονο και η δυστυχία τόσο αφόρητη ώστε καθιστούν αδύνατη την κατανόηση της τραγωδίας που βιώνουν οι άλλοι. Σε παρόμοιες περιπτώσεις δεν υφίσταται ο απαραίτητος συναισθηματικός χώρος για να συμβεί αυτό, οπότε o πόλεμος μετατρέπεται σε έναν «πόλεμο ψυχών», όπως είπε ο Γιουβάλ Nόα Χαράρι, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους ισραηλινούς διανοούμενους, θέλοντας να εξηγήσει πώς το Ισραήλ, το οποίο επλήγη με απερίγραπτη βαρβαρότητα από τη Χαμάς, στην παρούσα φάση δεν είναι σε θέση από μόνο του να αντιδράσει ορθολογικά.
Οπως εξηγεί σε άρθρο της στη La Repubblica η Μάρτα Ντασού, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας (2011-2014) και ανώτερη σύμβουλος για την Ευρώπη στο Aspen Institute, λογικό στην προκειμένη περίπτωση θα ήταν –όπως, άλλωστε, έχουν καταστήσει σαφές αρκετοί αμερικανοί ειδικοί, αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος Μπάιντεν– να εγκαταλείψει το Ισραήλ τα σχέδιά του για μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας, κυρίως γιατί αυτό ακριβώς είναι το σχέδιο της Χαμάς, την οποία το Ισραήλ επιδιώκει να αφανίσει.
Από προηγούμενες συρράξεις που εκτυλίχθηκαν σε αστικά περιβάλλοντα (όπως στη Μοσούλη το 2016) γνωρίζουμε ότι στο πλαίσιο μιας μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης στη Λωρίδα της Γάζας θα σκοτωθούν χιλιάδες ακόμη άνθρωποι, Παλαιστίνιοι αλλά και Ισραηλινοί. Ζήτημα αποτελεί επίσης το γεγονός πως δεν είναι ξεκάθαρη, τουλάχιστον ακόμα, η πολιτική στρατηγική της ισραηλινής ηγεσίας όσον αφορά την επόμενη μέρα, αφού τερματιστεί ο πόλεμος.
«Ποιος θα κυβερνήσει τη Γάζα μετά την τελική ήττα της Χαμάς; Γίνεται λόγος, όπως στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου το 1999, για μια προσωρινή διεθνή δύναμη προστασίας, η οποία θα προετοίμαζε το έδαφος για την επιστροφή μιας παλαιστινιακής διοίκησης […] Είναι αυτό ένα αξιόπιστο σενάριο; Και θα συνέβαλε πραγματικά μια μορφή ισραηλινής αυτοσυγκράτησης στην ενθάρρυνση της απελευθέρωσης των περισσότερων από τους ομήρους (με τη μεσολάβηση του Κατάρ) και στην αποφυγή μιας περιφερειακής κλιμάκωσης, με το Ιράν ως χορηγό επιθέσεων κατά του Ισραήλ (από τον Λίβανο, από την Υεμένη);» διερωτάται η ιταλίδα ειδική στις διεθνείς σχέσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο και υπό την πίεση των ΗΠΑ, το Τελ Αβίβ όντως έχει καθυστερήσει (τουλάχιστον σε σχέση με την εντύπωση που είχε δοθεί κατά τις πρώτες ημέρες μετά την επίθεση της Χαμάς) να δώσει το πράσινο φως για την έναρξη της χερσαίας επιχείρησης στη Γάζα. Ωστόσο οι ισραηλινές δυνάμεις εκμεταλλεύθηκαν τις ημέρες αναμονής, ούτως ώστε να οργανωθούν ακόμη καλύτερα, ενώ τώρα δηλώνουν «έτοιμες και αποφασισμένες» για την επόμενη φάση του πολέμου, το οποίο σημαίνει πως μια στρατιωτική επιχείρηση (περιορισμένης ή μεγαλύτερης κλίμακας) στη Γάζα είναι κατά πάσα πιθανότητα αυτό που συμβεί τις επόμενες ημέρες, αν όχι ώρες.
«Το Ισραήλ, ανεξάρτητα από τα λάθη της κυβέρνησης Νετανιάχου, που προορίζεται να πέσει μετά τον πόλεμο, έχει κάθε δικαίωμα να υπερασπίζεται τον εαυτό του με στρατιωτικά μέσα (άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ). Οπως κατέστησε σαφές ο αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος μπορεί να είναι γηραιός αλλά ξέρει ακόμα πώς να ξεχωρίζει το σωστό από το λάθος, η υπεράσπιση της ισραηλινής δημοκρατίας συμπίπτει με την υπεράσπιση του δημοκρατικού κόσμου, του δικού μας κόσμου» γράφει σχετικά η Μάρτα Ντασού.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό –όσο και δύσκολο– να καταφέρει το Ισραήλ «να υπερασπιστεί την ασφάλειά του δίχως να απωλέσει την ανθρωπιά του» συμπληρώνει, θυμίζοντας ότι, σύμφωνα με τον Χαράρι, από την επιτυχία ή την αποτυχία αυτής της εξαιρετικά δύσκολης αποστολής θα καθοριστεί το μέλλον του Ισραήλ.
«Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς είναι ασύμμετρη για αυτόν τον λόγο. Οχι μόνο επειδή σχετίζεται με το δικαίωμα ύπαρξης ενός κράτους ενάντια σε ένα ένοπλο τρομοκρατικό κίνημα που έχει στόχο να το καταστρέψει ως πατρίδα του εβραϊκού λαού. Είναι μια ασύμμετρη σύγκρουση γιατί ζητάμε από την ισραηλινή δημοκρατία να έχει τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα συμπεριφοράς, σύμφωνα με το ανθρωπιστικό δίκαιο. Είναι πολύ αργά ή υπάρχει ακόμη περιθώριο για μια απάντηση που να μην κατατροπώσει πλήρως έναν άμαχο παλαιστινιακό πληθυσμό, ο οποίος είναι επίσης όμηρος της Χαμάς; […] Είναι δυνατόν να κερδηθεί ένας πόλεμος, όταν καθίσταται πόλεμος ψυχών;» διερωτάται η Μάρτα Ντασού.
«Δεν είναι εύκολο: αλλά πολύ πιο ουσιαστική και ταχεία παροχή βοήθειας ενόψει της δραματικής ανθρωπιστικής κρίσης στη Γάζα, στοχευμένοι βομβαρδισμοί κατά στρατιωτικών στόχων και περιορισμένης έκτασης χερσαίες επιδρομές, θα βοηθούσαν το Ισραήλ» απαντά.
Ομως ο πόλεμος των ψυχών που μαίνεται στη Λωρίδα της Γάζας δεν αφορά μόνο το Ισραήλ. «Αποτελεί τον αντικατοπτρισμό, στη Μέση Ανατολή, μιας εξαιρετικά κρίσιμης περιόδου για τις διεθνείς ισορροπίες. Η παλιά παγκόσμια τάξη πραγμάτων, με επικεφαλής τους Αμερικανούς, βιώνει τη χειρότερη κρίση της και αντιμετωπίζει μια σειρά από αμφισβητίες. Είναι μια μάχη που δεν μπορούμε και δεν πρέπει να την εγκαταλείψουμε ως χαμένη, καθώς θα καταλήξει, όντως να αφορά, την ίδια τη σταθερότητα των δημοκρατικών κοινωνιών μας» προειδοποιεί η Ντασού ολοκληρώνοντας το άρθρο της.