Πέρασαν, κιόλας, εξήντα χρόνια – μια ολόκληρη ζωή μέσα στους δρόμους…
Ηταν 4 Ιουλίου 1957 όταν λανσαρίστηκε στο Τορίνο το λιλιπούτειο Fiat 500, ένα από τα πιο σημαντικά μοντέλα της σύγχρονης αυτοκινητικής ιστορίας, ένα πραγματικό έμβλημα της μαζικής παραγωγής: ένα όχημα το οποίο μπορούσε να αποκτήσει εύκολα η αστική τάξη. Πάνω σε αυτή τη βάση, το ανανεωμένο Fiat 500 (Fiat Nuova 500) κυκλοφόρησε ξανά το 2007 γνωρίζοντας καθολική επιτυχία, καθώς μέχρι το 2015 είχε πουλήσει 2 εκατομμύρια μονάδες. Μέσα σε λιγότερα από τρία μέτρα μήκος, η πρώτη εκδοχή του -που μετακινούσε ολόκληρες οικογένειες στη μεταπολεμική Ιταλία- κατασκευάστηκε σε, σχεδόν, 3.900.000 μονάδες.
Το Fiat 500 («cinquecento» – «500» στα Ιταλικά και γνωστό ως «πεντακοσαράκι» στην Ελλάδα) ή Fiat Nuova 500 («Νέο 500») ανήκει στην κατηγορία Α και παρήχθη από την ιταλική αυτοκινητοβιομηχανία από τον Ιούλιο του 1957 έως τον Αύγουστο του 1975, σε πάρα πολλές εκδόσεις. Βέβαια, η έκδοση Fiat 500 K (station wagon) παρέμεινε στην παραγωγή έως το 1977, για περιορισμένο αριθμό οχημάτων. Αντικατέστησε το Fiat 500 Topolino και αντικαταστάθηκε το 1972 από το Fiat 126.
Το Fiat 500 σχεδιάστηκε από τον Ντάντε Τζιακόσα και με τον εξαιρετικά οικονομικό 2-κύλινδρο, αερόψυκτο κινητήρα του, και τις συμπαγείς εξωτερικές διαστάσεις του, . Μέχρι σήμερα θεωρείται ως ένα από τα πρώτα οχήματα για αμιγώς αστικές μετακινήσεις.
Ο Τζιακόσα -ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω και από ορισμένες άλλες, κορυφαίες δημιουργίες, όπως το Topolino και το 128- προβληματίστηκε αρκετά για τη διάταξη του κινητήρα που θα φορούσε το νέο μικρό της Fiat, προτού καταλήξει τελικά -με γνώμονα το χαμηλό κόστος και την αξιοπιστία- στο μοτέρ χωρητικότητας 479cc και ισχύος 13hp/4600rmp, με δύο κυλίνδρους εν σειρά. Το Cinquecento είχε 4τάχυτο σασμάν και υδραυλικά φρένα, ενώ η εμπρός ανάρτηση ήταν ανεξάρτητη με διπλά ψαλίδια, με την πίσω (επίσης ανεξάρτητη) να αποτελείται από εγκάρσιους συνδέσμους, ελικοειδή ελατήρια και τηλεσκοπικούς αποσβεστήρες. Αντιλαμβάνεστε τα τεχνολογικά άλματα της εποχής; Επίσης, οι πόρτες ήταν τύπου «αυτοκτονίας» (άνοιγαν ανάποδα), όπως και στο Topolino.
Ενα ξεχωριστό πλεονέκτημα του Fiat 500 ήταν και ότι το έντονα καμπυλωτό ντιζάιν του αμαξώματος είχε ως αποτέλεσμα έναν αεροδυναμικό συντελεστή Cd μόλις 0,38 – ένα νούμερο κορυφαίο για τα τότε δεδομένα, πόσο μάλλον για αυτοκίνητο πόλης.
Το ντιζάιν του σημερινού, του Nuova 500, παραπέμπει άμεσα στο κλασικό «πεντακοσαράκι», με αποτέλεσμα να διατηρεί τη hatchback 2 όγκων, 4-θέσια διάταξη. Εδώ, τόσο ο κινητήρας, όσο και η μετάδοση της κίνησης στο νέο 500 είναι μπροστά – κοινώς, «όλα εμπρός», σε αντίθεση με το «όλα πίσω» του αρχικού 500. Αμεση συνέπεια, είναι η τοποθέτηση του χώρου αποσκευών στο πίσω μέρος και, ως αποτέλεσμα, το Nuova 500 είναι τρίπορτο, αντί -του αρχικού- δίπορτο. Επίσης, οι διαστάσεις του νέου Fiat 500 έχουν αυξηθεί σημαντικά ως προς τον κλασικό πρόγονό του, για λόγους παθητικής ασφάλειας και ευρυχωρίας.
Το Fiat 500 του 2007 σχεδιάστηκε εξαρχής, με σκοπό να αποσπάσει τη μέγιστη δυνατή διάκριση των 5 αστέρων στις δοκιμές πρόσκρουσης του ανεξάρτητου οργανισμού Euro NCAP. Κατά τις δοκιμές, τον Αύγουστο του 2007, απέσπασε όντως τη μέγιστη δυνατή βαθμολογία των 5 αστέρων στην προστασία των ενηλίκων και μάλιστα με το εντυπωσιακό, για μοντέλο της κατηγορίας Α, ποσοστό των 35 στους 37 πόντους.
Οπως είχε συμβεί και με το Fiat 500 του 1957, το Fiat Nuova 500 σημείωσε επίσης τεράστια εμπορική επιτυχία σε όλα τα κράτη της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα. Παράλληλα, γνώρισε απήχηση και σε αγορές άλλων ηπείρων και συνολικά διατίθεται επίσημα σε περισσότερες από 100 χώρες, διεθνώς.
Το ιταλικό αυτοκίνητο, ανήμερα των γενεθλίων του, προστίθεται στη μόνιμη συλλογή έργων τέχνης του MoMA, του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη, ένας φόρος τιμής στην καλλιτεχνική και πολιτιστική αξία του 500.
«Το Fiat 500 είναι ένα σύμβολο στην ιστορία της αυτοκίνησης, το οποίο έχει αλλάξει τον τρόπο που σχεδιάζονται και κατασκευάζονται τα αυτοκίνητα στην Ιταλία”, δήλωσε ο Μαρτίνο Στιέρλι, υπεύθυνος Αρχιτεκτονικής και Σχεδιασμού του MoMA. «Προσθέτοντας αυτό το καθημερινό αριστούργημα στο Μουσείο μας, διευρύνουμε τη συλλογή έργων τέχνης με έναν θρύλο της ιστορίας του automotive design». Το μοντέλο που θα φιλοξενηθεί στο MoMA είναι η έκδοση 500 F, το δημοφιλέστερο 500 που κυκλοφόρησε από το 1965 μέχρι το 1972.
Ετσι κι αλλιώς, εξήντα χρόνια τώρα, είναι πολύ περισσότερο από ένα απλό αυτοκίνητο. Μέσα σε παραπάνω από μισό αιώνα το 500 έχει εξελιχθεί σε ένα αυθεντικό pop icon με πολλούς θαυμαστές, ένα σύμβολο όχι μόνο του αξεπέραστου ιταλικού στυλ, αλλά και του παγκόσμιου, αφού όχι μόνο δεν έπαψε ποτέ να είναι εκτός μόδας αλλά, βασικά, την όρισε. Ταυτόχρονα, από το 1957 έως σήμερα, η βασική του αποστολή δεν ήταν να μεταφέρει, απλώς, επιβάτες, αλλά να προσδώσει ένα ιδιαίτερο αυτοκινητικό χρώμα στους δρόμους ολόκληρου του πλανήτη. Και την πέτυχε, με τον πλέον εμφατικό τρόπο.
Για την ακρίβεια, αυτό το εμβληματικό τετράτροχο είναι ένα έργο τέχνης μιας άλλης μορφής, φτιαγμένο λες σε μια παράλληλη διάσταση, πέρα και έξω από την καθεστηκυία μορφή που έχουν τα περισσότερα οχήματα γύρω μας.
Η παγκόσμια αυτοκίνηση υποκλίνεται στην τάση που όρισε το Fiat 500, οι απανταχού petroheads εύχονται, με αφορμή τα γενέθλιά του, να ζήσει μια ζωή.
Οπου ήδη το έχει κάνει, μέσα από τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων που το εμπιστεύθηκαν…