Άνοιξε ξανά η συζήτηση για τα εμβόλια. Και για άλλη μια φορά από την… ανάποδη! Με διάφορους αδαείς και ημιμαθείς -που δεν ήξεραν αλλά δεν θεώρησαν και σκόπιμο να ρωτήσουν- να «ξαναζεσταίνουν» τους δήθεν κινδύνους που κρύβουν τα εμβόλια, όχι μόνο του κορονοϊού αλλά γενικώς, και τι μπορεί να πάθουμε όσοι τα κάναμε…
Με κάποιους -ακηδες πρώην υπουργούς να φωνάζουν «σας τα λεγα εγώ», παρουσιάζοντας στοιχεία εντελώς ασύνδετα μεταξύ τους…
Και με τους επιστήμονες, πάλι στη μέση, να προσπαθούν να εξηγήσουν τα αυτονόητα.
Πώς έγινε πάλι αυτό, που μοιάζει σαν επανάληψη του γνωστού αντιεμβολιαστικού σίριαλ που έκανε «πρεμιέρα» όταν ξέσπασε η πανδημία; Εξαιτίας δύο εντελώς διαφορετικών ζητημάτων που απλώς έχουν ένα κοινό όνομα: AstraZeneca.
Ζήτημα πρώτο:
Η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca αποσύρει από την παγκόσμια αγορά το εμβόλιο κατά του κορονοϊού, το οποίο είχε αναπτυχθεί από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ήταν το πρώτο που διατέθηκε -τον Ιανουάριο του 2021- κατά της νόσου Covid-19 στα πρώτα πανδημικά κύματά της, τότε που σκότωνε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά σε όλον τον κόσμο.
Το εμβόλιο αυτό -«συμβατικής» και όχι mRNA τεχνολογίας- δεν απαιτούσε ειδικές συνθήκες συντήρησης και μεταφοράς (όπως τα ελαφρώς μεταγενέστερα πρώτα mRNA εμβόλια) και έτσι κατέστη δυνατό να διανεμηθεί γρήγορα. Μέσα στο 2021 διατέθηκαν 2,5 δισεκατομμύρια δόσεις αυτού του εμβολίου σε 170 χώρες, ενώ την ίδια χρονιά έγιναν στο Ηνωμένο Βασίλειο 50 εκατομμύρια εμβολιασμοί με αυτό. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μια δόση του εμβολίου έλαβαν 778.671 άτομα και δύο δόσεις 762.359 άτομα.
Η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας Βάνα Παπαευαγγέλου, ήταν ανάμεσα στους επιστήμονες της πρώτης γραμμής στη διαχείριση της πανδημίας, ως μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών και της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τον κορονοϊό. Θυμάται πόση αγωνία είχε μαζί με τα άλλα μέλη της επιτροπής για το αν η Ελλάδα θα έμπαινε στον κατάλογο των πρώτων χωρών παραλαβής του εμβολίου. «Ήταν το πρώτο διαθέσιμο εμβόλιο και είναι βέβαιο ότι έσωσε εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο και πολλές ζωές στη χώρα μας», λέει στο Protagon η κυρία Παπαευαγγέλου.
Η Μίνα Γκάγκα, διευθύντρια Πνευμονολογίας, ήταν το 2020 και μέχρι το φθινόπωρο του 2021, γιατρός πρώτης γραμμής στο «Σωτηρία» που ήταν το πρώτο «full covid» νοσοκομείο και παρέμεινε έτσι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. «Το εμβόλιο αυτό, και όλα τα άλλα, μας έκαναν να νιώσουμε και πάλι ασφάλεια, ύστερα από έναν χρόνο πλεύσης σε αχαρτογράφητα νερά. Επί έναν χρόνο ήμασταν αντιμέτωποι με μια άγνωστη νόσο, μη έχοντας τα μέσα για να την πολεμήσουμε. Βλέπαμε ασθενείς, φίλους και γνωστούς να φοβούνται, να παλεύουν και κάποιους να χάνονται και ήμασταν άοπλοι», αναφέρει στο Protagon.
Καθώς εξελισσόταν η πανδημία ο ιός μεταλλασσόταν και οι νέες παραλλαγές του έπρεπε να αντιμετωπιστούν με νέα εμβόλια. Αυτό έγινε με τα εμβόλια της τεχνολογίας mRNA τα οποία έχουν επικαιροποιηθεί δύο φορές μέχρι σήμερα και οι ανανεωμένες εκδοχές τους εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται.
Το εμβόλιο AstraZeneca δεν επικαιροποιήθηκε ποτέ (η τεχνολογία mRNA επιτρέπει την ταχεία επικαιροποίηση, κάτι που δεν συμβαίνει με τα κλασικά εμβόλια). Αυτό σημαίνει ότι εδώ και τουλάχιστον δυόμιση χρόνια έχει πάψει να χρησιμοποιείται. Και φυσικά έχει πάψει να παράγεται. Και ως εκ τούτου, αποσύρεται. Το ακριβές είναι ότι αποσύρθηκε -κατόπιν αιτήματος της φαρμακευτικής- η άδεια κυκλοφορίας του εμβολίου, το οποίο έτσι κι αλλιώς δεν διατίθετο στην αγορά.
Ζήτημα δεύτερο:
Το εμβόλιο της AstraZeneca από την πρώτη σχεδόν στιγμή της ύπαρξής του, έχει συνδεθεί με μια πολύ σπάνια παρενέργεια, το σύνδρομο TTS. Το σύνδρομο αυτό συνδυάζει δύο αντιφατικά μεταξύ τους προβλήματα, τη θρόμβωση με τη θρομβοπενία (χαμηλά αιμοπετάλια) και μπορεί να απειλήσει τη ζωή. Όλες οι μέχρι σήμερα μελέτες και η εμπειρία από τη χορήγηση του εμβολίου αυτού σε όλον τον κόσμο δείχνουν ότι αυτή η παρενέργεια μπορεί να συμβεί το πολύ σε 1 ανά 100.000 δόσεις εμβολίου. Παρατηρήθηκε ότι οι νεότερες ηλικίες ήταν πιο ευάλωτες σε αυτόν τον κίνδυνο. Και τον Απρίλιο του 2021 -μόλις 4 μήνες από την έγκρισή του- επικαιροποιήθηκε το φύλλο οδηγιών ενώ τροποποιήθηκαν και οι ομάδες του πληθυσμού στις οποίες απευθυνόταν το εμβόλιο.
«Είχαμε καθημερινή επικοινωνία με τον ΕΟΦ και η επαγρύπνηση ήταν συνεχής, ώστε να αναθεωρήσουμε ταχέως τις οδηγίες χορήγησης του συγκεκριμένου εμβολίου», αναφέρει η καθηγήτρια Παπαευαγγέλου, περιγράφοντας την πρακτική που ακολούθησαν όλες οι χώρες παντού στον κόσμο -τα πρωτόκολλα ήταν κοινά και διεθνή.
Κανείς ειδικός μέχρι σήμερα δεν έχει αμφισβητήσει την ύπαρξη της εν λόγω παρενέργειας ούτε και το γεγονός ότι υπήρξαν κάποιες θανατηφόρες περιπτώσεις, «σταγόνα στον ωκεανό» των εκατομμυρίων δόσεων που έχουν χορηγηθεί παγκοσμίως. Στο Ηνωμένο Βασίλειο -όπου χορηγήθηκαν μαζικά και οι περισσότερες δόσεις- κάποιες τέτοιες περιπτώσεις βρίσκονται υπό δικαστική διερεύνηση και ακόμη δεν έχουν υπάρξει τελεσίδικες αποφάσεις.
Κανείς ειδικός, επίσης, δεν έχει αμφισβητήσει ότι το εμβόλιο έσωσε εκατομμύρια ζωές στην πρώτη φάση της πανδημίας, ειδικά σε χώρες όπου ήταν πιο δύσκολο να φτάσουν τα mRNA εμβόλια (που είχαν ειδικές απαιτήσεις αποθήκευσης και μεταφοράς). Το προφίλ ασφαλείας που προέκυψε από τις κλινικές δοκιμές ήταν αρκετό για να λάβει έγκριση από τους διεθνείς αρμόδιους οργανισμούς.
Είναι σαφές, και οι γιατροί το ξεκαθαρίζουν σε κάθε τόνο, ότι ο κίνδυνος θρόμβωσης υπάρχει τις πρώτες μέρες μετά τον εμβολιασμό. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έκαναν το εμβόλιο το 2021 δεν κινδυνεύουν σήμερα να πάθουν θρόμβωση (τουλάχιστον όχι εξαιτίας του εμβολίου)!
Ο μόνος που κινδυνεύει είναι η Δημόσια Υγεία
Και ξαφνικά, κάποιοι μπλέκουν το ζήτημα πρώτο με το ζήτημα δεύτερο και αρχίζουν τις φωνές για τα εμβόλια και τι κακό μπορεί αυτά να μας κάνουν. Και από την πολλή φασαρία, δεν ακούνε τους γιατρούς που λένε πως δεν υπάρχει φάρμακο με μηδενικές παρενέργειες και πως η απόσυρση της άδειας του συγκεκριμένου εμβολίου δεν σχετίζεται με τις αναφορές για το σύνδρομο TTS (το εμβόλιο δεν χορηγείται εδώ και πολύ καιρό και επομένως δεν υπάρχουν νέα περιστατικά) αλλά είναι μια τυπική διαδικασία.
Αυτή είναι μια εποχή που εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο κινδυνεύουν να πεθάνουν από κοινούς ιούς, επειδή οι γονείς τους δεν πιστεύουν στα εμβόλια. Είναι μια εποχή που «ξεχασμένες» αρρώστιες όπως η ιλαρά και ο κοκκύτης ανακάμπτουν δριμύτερες επίσης επειδή κάποιοι δεν πιστεύουν στα εμβόλια. Σε αυτή την εποχή, κάποιοι -ανάμεσά τους δυστυχώς και άτομα με πολιτικές θέσεις και ακόμη χειρότερα με ιατρικές ιδιότητες- επιμένουν να δίνουν οξυγόνο στη φωτιά της αντιεμβολιαστικής θεωρίας κάνοντας κακό σε όλη την κοινωνία.
Γιατί η Δημόσια Υγεία αφορά όλη την κοινωνία.