Στο Καλαμαζού του Μίσιγκαν, η Pfizer στοιβάζει τις πολύτιμες δόσεις του εμβολίου της σε μια τεράστια αποθήκη, μεγάλη όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, όπου λειτουργούν ακατάπαυστα 350 υπερκαταψύκτες εξαιρετικά χαμηλών θερμοκρασιών.
Στο εσωτερικό τους υπάρχουν σειρές λευκών δίσκων που οι τεχνικοί αποκαλούν «pizza boxes». Κάθε δίσκος περιλαμβάνει 195 πανομοιότυπα γυάλινα φιαλίδια. Κάθε φιαλίδιο περιέχει μερικές πολύτιμες σταγόνες εμβολίου, που αντιστοιχούν, αφότου αποψυχθούν και αραιωθούν, σε πέντε δόσεις. Η αμερικανική φαρμακοβιομηχανία δαπάνησε σχεδόν 90 εκατομμύρια δολάρια για το στήσιμο της αποθήκης και προσέλαβε 500 νέους υπαλλήλους λόγω του εξαιρετικά αυξημένου φόρτου εργασίας.
Πρόκειται για ένα εγχείρημα που τρομάζει πολλούς – η παραγωγή εκατομμυρίων φιαλιδίων με δόσεις του εμβολίου μέσα στο συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα και δίχως σπατάλες. Στόχος της Pfizer είναι να προλάβει τους ανταγωνιστές της, την Moderna και την AstraZeneca.
Το καλοκαίρι τα διοικητικά στελέχη της εταιρείας (της οποίας ηγείται, ως γνωστόν, ο εκ Θεσσαλονίκης Αλμπερτ Μπουρλά) εκτιμούσαν ότι έως το τέλος του 2020 θα μπορούσαν να έχουν έτοιμες 100 εκατομμύρια δόσεις ενώ τώρα στόχος τους είναι η παραγωγή 50 εκατομμυρίων δόσεων κατά το τρέχον έτος και περισσότερων από ένα δισεκατομμύριο έως το τέλος τη επόμενης χρονιάς.
Μιλώντας στην Κάρολιν Τζονσον της Washington Post, η Ρεμπέκα Σιτς, στέλεχος της Grimalkin Partners, μιας συμβουλευτικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στον κλάδο των εμβολίων, εξήγησε πως η παρασκευή φαρμάκων είναι σαν να μαγειρεύεις διαρκώς μία, την ίδια, συνταγή η οποία πρέπει να είναι τέλεια κάθε φορά. «Ενα επιτυχημένο μενού για δύο δεν μπορεί να χορτάσει όλον τον κόσμο μέσα σε μια μέρα, και τα πρότυπα της βιομηχανίας ορίζουν τη σταδιακή αύξηση της παραγωγής, δοκιμάζοντας αρχικά ένα δείπνο για είκοσι ανθρώπους πριν από ένα συμπόσιο για διακόσιους», εξήγησε η αμερικανίδα δημοσιογράφος.
Ωστόσο η παραγωγή δισεκατομμυρίων δόσεων μέσα σε λίγους μήνες δεν αποτελεί το πιο δύσκολο κομμάτι της όλης διαδικασίας με στόχο την ανοσοποίηση της πλειονότητας του παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς οι καθ’ ύλην αρμόδιοι της Pfizer ανησυχούν κυρίως για τη μεταφορά και τη διανομή των δισεκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου τους ανά την υφήλιο.
Η Pfizer επέλεξε να μην βασιστεί στα παραδοσιακά δίκτυα διανομής φαρμάκων. Πρόκειται να χρησιμοποιήσει τους δικούς της «Thermal Shippers», ειδικά ισοθερμικά κιβώτια σε μέγεθος βαλίτσας και εφοδιασμένα με σύστημα GPS και αισθητήρα θερμοκρασίας.
Σε κάθε κιβώτιο χωράνε έως και πέντε «pizza boxes» με 975 φιαλίδια (4.875 δόσεις συνολικά) αλλά και περισσότερα από 20 κιλά ξηρού πάγου, απαραίτητα για να κρατάνε τη θερμοκρασία στους -75 βαθμούς Κελσίου. Καθώς προβλέπεται πως κατά τους επόμενους μήνες η ζήτηση θα εκτιναχθεί, η Pfizer κατασκευάζει ήδη το δικό της εργοστάσιο παραγωγής ξηρού πάγου.
Στόχος της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας είναι έως το τέλος του έτους να έχει αρχίσει να αποστέλλει καθημερινά χιλιάδες δέματα από το Καλαμαζού και ένα δεύτερο κέντρο αποθήκευσης στο Πλέζαντ Πρέρι του Ουισκόνσιν. Οσον αφορά την Ευρώπη η διανομή των δόσεων του εμβολίου θα γίνεται από τις εγκαταστάσεις της Pfizer στην πόλη Πουρς του Βελγίου, όπου λειτουργούν ήδη 350 υπερκαταψύκτες ενώ έως τις αρχές του έτους αναμένεται να προστεθούν άλλοι τόσοι.
Στόχος είναι η προετοιμασία 5.000 κιβωτίων την ημέρα σε κάθε ένα από τα τρία κέντρα της Pfizer, τα οποία στη συνέχεια θα μεταφέρονται μέσα σε 24 ειδικά φορτηγά σε διάφορα αεροδρόμια όπου θα φορτώνονται σε αεροσκάφη των κορυφαίων μεταφορικών εταιρειών του κόσμου (Ups, Dhl και FedEx) που θα τα πηγαίνουν στους τελικούς προορισμούς τους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Pfizer θα πραγματοποιούνται κατά μέσο όρο είκοσι πτήσεις καθημερινά σε όλον τον κόσμο.
Η πολυπλοκότητα της όλης διαδικασίας (παραγωγής, συντήρησης και διανομής) είναι προφανής. Τα ειδικά ισοθερμικά κιβώτια με τα εμβόλια, για παράδειγμα, δεν θα πρέπει να ανοίγονται περισσότερες από δύο φορές την ημέρα και ο ψυχρός πάγος εντός τους, απαραίτητος για τη συντήρηση των πολύτιμων δόσεων του εμβολίου, θα πρέπει να ανανεώνεται κάθε πέντε ημέρες ενώ η διάρκεια ζωής των κιβωτίων δεν ξεπερνά τις δεκαπέντε ημέρες.
Στην παρούσα φάση προτεραιότητα αποτελεί η εξασφάλιση όλων όσα απαιτούνται για την άμεση και ασφαλή μεταφορά των δόσεων, δηλαδή φιάλες, ψυχρός πάγος, ειδικά ισοθερμικά κιβώτια και υπερκαταψύκτες.
Σε ζήτημα ενδέχεται να αναδειχθεί η προμήθεια ξηρού πάγου, καθώς είναι απαραίτητος για την ασφαλή μεταφορά και τη διατήρηση και του εμβολίου της Moderna. Πάντως η Ups παράγει ήδη 500 κιλά ψυχρό πάγο την ώρα στις εγκαταστάσεις της στις ΗΠΑ για την αποθήκευση και τη μεταφορά των όποιων εμβολίων. Προβλήματα θα μπορούσαν επίσης να προκύψουν με την προμήθεια των φιαλιδίων, δεδομένου ότι μόνον συγκεκριμένοι τύποι αντέχουν σε θερμοκρασίες κάτω των μείον 70 βαθμών Κελσίου που απαιτούνται για τη συντήρηση του εμβολίου της Pfizer.