Οι αστροναύτες πρέπει να μείνουν τουλάχιστον τρία χρόνια στη Γη μεταξύ των αποστολών στις οποίες συμμετέχουν, ώστε να δώσουν στον εγκέφαλό τους χρόνο για να αναρρώσει πλήρως από τις… κακουχίες που αντιμετωπίζει στο διαστημικό περιβάλλον, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική μελέτη.
Ενα από τα συστήματα που αποτελούν μέρος του εγκεφάλου και τα οποία επιτρέπουν τη δομή και τη συντήρησή του είναι το εγκεφαλικό κοιλιακό σύστημα, το δίκτυο των εγκεφαλικών κοιλιών. Υπάρχουν συνολικά τέσσερις εγκεφαλικές κοιλίες, διασυνδεδεμένες μεταξύ τους με διάφορους διαύλους και ανοίγματα. Οι κοιλίες είναι γεμάτες με εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Βοηθούν στην προστασία του εγκεφάλου, στην παροχή θρεπτικών συστατικών σε αυτόν και στην αποβολή των άχρηστων υλικών.
Οπως αναφέρουν σε δημοσίευμα τους οι Times του Λονδίνου, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλόριντα μελέτησαν τον εγκέφαλο 30 αστροναυτών και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παρατεταμένη παραμονή στο Διάστημα διευρύνει τις κοιλίες του. Ως εκ τούτου, οι αστροναύτες θα πρέπει να αποφεύγουν τη γρήγορη επιστροφή στο Διάστημα μετά από μια αποστολή, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Scientific Reports», αναφέρει ότι «τα μεσοδιαστήματα μεταξύ των αποστολών που είναι μικρότερα των τριών ετών μπορεί να μην επιτρέπουν επαρκή χρόνο για την πλήρη αποκατάσταση των κοιλιών».
Εχουν παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια διαφόρων ειδών τεχνολογίες και σκάφη που υπόσχονται πτήσεις επιβατηγών αεροσκαφών που καλύπτουν τεράστιες αποστάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα πετώντας έξω από τη γήινη ατμόσφαιρα, όπως για παράδειγμα πτήσεις από την Ευρώπη προς την Αυστραλία, που θα έχουν διάρκεια 120 λεπτών.
Οι Times του Λονδίνου αποκάλυψαν τον περασμένο μήνα ότι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας της Βρετανίας (CAA) χρηματοδοτεί μελέτες για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην υγεία των ανθρώπων που δεν έχουν λάβει σχετική εκπαίδευση η έκθεση, έστω και για λίγες ώρες, σε διαστημικές συνθήκες.
Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα καθησυχάζουν με τη μελέτη τους την αεροπορική βιομηχανία και, φυσικά, τους επιβάτες των αποκαλούμενων υποτροχιακών πτήσεων που θα ταξιδεύουν σύντομα μέσω Διαστήματος από ένα σημείο της Γης σε ένα άλλο.
Τα ευρήματα
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι αλλαγές στον ανθρώπινο εγκέφαλο αρχίζουν να αναπτύσσονται μόνο μετά από δύο εβδομάδες παραμονής σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Οι αστροναύτες σε τροχιά πετούν στον αέρα επειδή πέφτουν γύρω από τη Γη με την ίδια ακριβώς ταχύτητα με το διαστημόπλοιό τους, δημιουργώντας την αίσθηση έλλειψης βαρύτητας σε όσους βρίσκονται μέσα στο σκάφος.
Τα σωματικά υγρά, που κανονικά έλκονται προς τα κάτω λόγω της βαρύτητας, μετατοπίζονται προς τα πάνω όταν ένας αστροναύτης βρίσκεται σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Αυτό ωθεί τον εγκέφαλο ψηλότερα μέσα στο κρανίο και προκαλεί επέκταση των κοιλιών.
«Διαπιστώσαμε ότι, όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν οι άνθρωποι στο Διάστημα, τόσο μεγαλύτερες γίνονταν οι κοιλίες τους. Πολλοί αστροναύτες ταξιδεύουν στο Διάστημα περισσότερες από μία φορές σε κοντινούς μεταξύ τους χρόνους και η μελέτη μας δείχνει ότι χρειάζονται περίπου τρία χρόνια μεταξύ των αποστολών για να ανακάμψουν πλήρως οι κοιλίες» δήλωσε η δρ Ρέιτσελ Σάιντλερ, καθηγήτρια εφαρμοσμένης φυσιολογίας και κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα και επικεφαλής της έρευνας.
Αν οι αστροναύτες επιστρέψουν στο Διάστημα πολύ σύντομα, οι κοιλίες τους μπορεί να είναι ακόμη μεγεθυσμένες από την προηγούμενη αποστολή ή να μην έχουν ανακτήσει την ελαστικότητά τους, κάτι που σημαίνει ότι το υγρό «θα πρέπει να πάει κάπου αλλού μέσα και γύρω από τον εγκέφαλο, ασκώντας πίεση αλλού» λέει η Σάιντλερ.
Η επέκταση παρατηρήθηκε κυρίως σε δύο από τις τέσσερις κοιλίες του εγκεφάλου, τη δεξιά πλάγια και την τρίτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διαστολή των κοιλιών ήταν η πιο μακροχρόνια εγκεφαλική επίδραση από την παραμονή στο Διάστημα.
«Δεν γνωρίζουμε ακόμη με βεβαιότητα ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της επίδρασης στη σωματική αλλά και πνευματική υγεία όσων ταξιδεύουν στο Διάστημα. Γι’ αυτό το να αφήσουμε στον εγκέφαλο χρόνο για να ανακάμψει φαίνεται καλή ιδέα» αναφέρει η Σάιντλερ.
Από τους 30 αστροναύτες που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τη NASA, οκτώ βρέθηκαν στο Διάστημα σε αποστολές δύο εβδομάδων, 18 ανέλαβαν εξάμηνες αποστολές και τέσσερις ήταν στο Διάστημα για περίπου έναν χρόνο. Η διεύρυνση των κοιλιών αυξήθηκε μεταξύ δύο εβδομάδων και έξι μηνών, αλλά στη συνέχεια μειώθηκε.
Η Σάιντλερ σημειώνει: «Δεν υπάρχει μετρήσιμη αλλαγή στον όγκο των κοιλιών μετά από μόλις δύο εβδομάδες. Με το αυξημένο ενδιαφέρον για τον διαστημικό τουρισμό τα τελευταία χρόνια, αυτά είναι καλά νέα». Να σημειωθεί ότι η ταυτότητα των αστροναυτών που μελετήθηκαν, για ευνόητους λόγους, δεν δημοσιοποιείται.
Ο Βαλέρι Πολιακόφ , ο αείμνηστος ρώσος κοσμοναύτης, κατέχει το ρεκόρ για τις περισσότερες συνεχόμενες ημέρες στο διάστημα, 437 (λίγο περισσότερο από 14 μήνες) στον διαστημικό σταθμό Mir μεταξύ 1994 και 1995. Ο Γενάντι Παντάλακ, ένας άλλος ρώσος κοσμοναύτης, έχει παραμείνει 879 ημέρες στο Διάστημα, αλλά κατανεμημένες σε πολλές αποστολές. Σε δύο περιπτώσεις είχε λιγότερο από τρία χρόνια μεταξύ των αποστολών, με κενά περίπου δυόμισι χρόνια.
Η αμερικανίδα αστροναύτης Πέγκι Γουίτσον έχει ζήσει 675 ημέρες στο Διάστημα καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση από τις γυναίκες που έχουν ταξιδέψει στο Διάστημα, αλλά είχε κενά τουλάχιστον τεσσάρων ετών και δέκα μηνών μεταξύ των αποστολών της.
Η ανακάλυψη αυτή έρχεται να προστεθεί σε πλήθος άλλων επιζήμιων για τον ανθρώπινο οργανισμό συνεπειών που έχει διαπιστωθεί ή έχει η παρατεταμένη παραμονή στις διαστημικές συνθήκες, γεγονός αναμενόμενο από τη στιγμή που ο άνθρωπος αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε στο γήινο περιβάλλον.