Αμστερνταμ. Ναι, ξέρω. Κανάλια, ποδήλατα, μουσεία, πάρκα, τουλίπες, υπαίθριες αγορές, τυριά, γαστρονομία, coffee shops, Red Light District. Δεκάδες πράγματα που μπορεί να σκεφτεί ο καθένας.
Ολα αυτά είναι το Αμστερνταμ. Μια πόλη με εκατομμύρια επισκέπτες. Με δεκάδες χιλιάδες την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Ο κόσμος έτσι κι αλλιώς κατέκλυσε τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες –και όχι μόνο– στις γιορτές. «Χρωστούμενα» της πανδημίας. Να ζήσουμε, να διασκεδάσουμε, να απολαύσουμε.
Πόσα έχεις λοιπόν να κάνεις στο Αμστερνταμ για τρεις – τέσσερις ημέρες;
Δεν έχεις παρά να επισκεφθείς την ιστοσελίδα του προορισμού «I Amsterdam» για να περιηγηθείς και να τα ανακαλύψεις.
Η λίστα με τις επιλογές είναι πλούσια: είκοσι πράγματα για να κάνει κάποιος στο Αμστερνταμ, τα καλύτερα μυστικά του, τι συμβαίνει τώρα στην πόλη, οδηγός για το Σαββατοκύριακο, πολιτιστικά δρώμενα, λόγοι για να το επισκεφθεί κανείς τον χειμώνα…
Και μια ηλεκτρονική κάρτα της πόλης, η αγορά της οποίας εξασφαλίζει (ημερησίως) ελευθέρας στα δημόσια μέσα μεταφοράς, σε μουσεία, αξιοθέατα και δραστηριότητες.
Και υπάρχουν πολλά.
Στα «πρέπει», το Rijksmuseum, εμβληματικό και επιβλητικό, όπως και η παρουσία του. Το Μοντέρνας Τέχνης και το Van Gogh επίσης. Το οποίο φροντίζει πάντα να κρατά το ενδιαφέρον με εποχικές εκθέσεις. Oχι ότι χορταίνεις ποτέ να κοιτάς τις αμυγδαλιές και τα χρυσάνθεμα. Φέτος όμως φιλοξενεί και το «Χρυσό Αγόρι», τον Gustav Klimt, με αναφορές στην έμπνευση που άντλησε από τον Βαν Γκογκ, τον Ροντέν, τον Ματίς, τον Μονέ. Πλήθη συνέρρεαν στο Museumplein.
Σειρά έχει της Αννας Φρανκ για ιστορικούς λόγους. Οπως και το Nemo γιατί ένα τόσο εντυπωσιακό κτίριο – ειδικά όπως φωτίζεται και το βράδυ – προδιαθέτει τον ενθουσιασμό των παιδιών στον κόσμο της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Το σπίτι του Ρέμπραντ, το Ναυτικό Μουσείο και τόσα άλλα. Αυτά φυσικά δεν καλύπτονται την πρώτη φορά που θα επισκεφθεί κάποιος την πόλη. Ανάμεσά τους και το Light Festival, το οποίο κλείνει μια δεκαετία με εγκαταστάσεις φωτός από καλλιτέχνες, οι οποίες κοσμούν τον ποταμό Αμστελ και τα κεντρικά κανάλια του Αμστερνταμ (Canal Ring).
Αλλά η πρώτη φορά έχει πάντα περισσότερη περιήγηση.
Μετά έχεις ήδη αποκτήσει μια αίσθηση της πόλης και λειτουργείς πιο αφαιρετικά και με προσωπικό κριτήριο. Με έναν τρόπο γίνεσαι εσύ ο ξεναγός της επιλογής σου.
Αυτό δεν είναι το city break; Σύντομες διακοπές σε μία πόλη. Ακόμα και αν γίνεται σε μια θεματική περίοδο, είναι ένα μείγμα από πολιτισμό, γεύση, διασκέδαση και αγορές.
Το μείγμα χρωματίζεται από τον χαρακτήρα κάθε πόλης. Από την αύρα, την αισθητική, τα χαρακτηριστικά της.
Αλλά και από την καθημερινότητα που υπάρχει.
Και μετά την πρώτη φορά, η καθημερινότητα γίνεται περισσότερο αντιληπτή από τον ξένο επισκέπτη. Γιατί έστω και για λίγο, γίνεσαι μέρος της.
Τότε παρατηρείς μια πόλη όπου αυτοκίνητα, μετρό, τραμ, λεωφορεία, ποδήλατα και πεζοί συνυπάρχουν. Και συντονίζονται, παρά το πλήθος και την ένταση που αυτό επιφέρει. Γιατί όλοι γνωρίζουν πώς να κινηθούν και το κάνουν.
Εξάλλου έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά τα τελευταία χρόνια – μέχρι την πανδημία – για τον υπερτουρισμό και τη φόρτιση προορισμών και πόλεων. Το Αμστερνταμ ίσως να είναι από τις πρώτες που τη διαπίστωσε -λόγω του ύφους της διασκέδασης και της έξαρσης των βραχυχρόνιων μισθώσεων από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Και πλέον στρατηγική της πόλης είναι να αλλάξει τη φήμη της και – αποστρεφόμενη την αλόγιστη ποσότητα – να αποθαρρύνει επισκέπτες με διάθεση για «ανεπιθύμητη» συμπεριφορά.
Αυτόν τον στόχο έχει και η νέα καμπάνια αποθάρρυνσης, στην οποία προχωρούν οι αρχές στην Ολλανδία, με την ονομασία «Stay Away», προκειμένου να αποθαρρύνουν συγκεκριμένα είδη τουρισμού.
«Απαιτείται δράση για να αποφευχθεί η όχληση και ο συνωστισμός. Το Αμστερνταμ είναι μια παγκόσμια μητρόπολη και η φασαρία και ζωντάνια συμβαδίζουν με αυτό. Αλλά για να διατηρήσουμε την πόλη μας βιώσιμη, πρέπει να επιλέξουμε όρια αντί για ανεύθυνη ανάπτυξη», επισήμανε ο αναπληρωτής δήμαρχος της πόλης Sofyan Mbarki.
Πλέον η πόλη θέλει να επιλέξει με έναν τρόπο τους επισκέπτες που της ταιριάζουν.
Και αυτούς εντάσσει στους ρυθμούς της καθημερινότητάς της.
Παρατηρείς την ακρίβεια στους χρόνους των δημόσιων μέσων μεταφοράς στις στάσεις, τον συντονισμό στην κυκλοφορία και την ουσιαστική εξυπηρέτηση προς το κοινό. Πρωτίστως προς τους κατοίκους, αλλά και πολύ γρήγορα και εύκολα και προς τους ξένους επισκέπτες. Οι οποίοι πολύ σύντομα είναι σε θέση να εξερευνήσουν με ευκολία το κέντρο, αποκτώντας αίσθηση προσανατολισμού και χώρου. Και ασφάλειας.
Μα σε κάθε περίπτωση είναι απόλαυση το τραμ στο Αμστερνταμ. Μια περιήγηση ανάμεσα στα κανάλια, περνώντας από γειτονιές και δημοφιλή σημεία. Από τη στιγμή που μπαίνει κανείς, αντιλαμβάνεται τον πολιτισμό και τον σεβασμό στη δημόσια μετακίνηση. Από το «καλημέρα», «καλησπέρα» που θα πει ο εισπράκτορας, που βρίσκεται μέσα στο γυάλινο κουβούκλιο, μέχρι τη συμπεριφορά των επιβατών και τον τρόπο που θα «χτυπήσουν» ανέπαφα την κάρτα ή το κινητό τους για να χρεωθεί το ανάλογο τίμημα.
Ανάλογη εικόνα και στο τρένο και στο μετρό. Οπου κανείς δεν θα διανοηθεί να κολλήσει πίσω σου για να περάσει λαθραία από τη μπάρα με το χτύπημα του δικού σου εισιτηρίου…
Με έναν τρόπο η αστική ευγένεια και η συνύπαρξη κάτω από ένα πλαίσιο σεβασμού προς τον περίγυρο, είναι μια αυτονόητη έννοια.
Ισως αυτά να με εντυπωσίασαν περισσότερο τη δεύτερη φορά που επισκέφθηκα το Αμστερνταμ. Αυτά που απουσιάζουν από τη γνώριμη καθημερινότητα.
Είναι όμως και αυτά που κάνουν τη διαφορά.
Για έναν πολίτη, κάτοικο ή επισκέπτη.
Πέρα από τα αξιοθέατα και την αναψυχή της πρώτης εντύπωσης.
Γιατί εξελίσσουν τη γνωριμία σε συνειδητή επιλογή, με αμοιβαίο σεβασμό.
Και εκτίμηση για τον πολιτισμό της αστικής καθημερινότητας.