Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την έναρξη του προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στη χώρα μας. Υπό την προληπτική «ομπρέλα» του θα βρίσκονται άντρες και γυναίκες 50-70 ετών, με το πρόγραμμα να περιλαμβάνει την παροχή δωρεάν self test αλλά και μίας σειράς εξετάσεων (κολονοσκόπηση και βιοψία) χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση.
Είναι όμως ο καρκίνος νόσος των μεγαλύτερων ηλικιών; Πρέπει μόνον οι 50+ να βρίσκονται σε προληπτική εγρήγορση, ή μήπως και οι νεότεροι; Και τι κρύβεται πίσω από την τάση αυτή;
Τα δεδομένα, όπως τα περιέγραψαν πέρυσι οι έγκριτοι ομιλητές της ετήσιας συνάντησης της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας είναι άκρως ανησυχητικά. Τα ποσοστά του καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνονται ραγδαία στις ηλικίες κάτω των 40 ετών, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που τα κρούσματα αναμένεται να διπλασιαστούν στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα έως το 2030. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως η νόσος θα γίνει η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου από καρκίνο στις ηλικίες 20-49 ετών έως το τέλος της δεκαετίας.
Ακόμη πιο προβληματικό είναι το γεγονός πως η διαπίστωση αυτή αποτελεί μέρος μιας γενικότερης «γκρίζας» εικόνας. Οι διαγνώσεις καρκίνου (διαφόρων τύπων) στις ηλικίες κάτω των 50 ετών αυξάνονται ραγδαία παγκοσμίως, σημειώνοντας αύξηση κατά 79% μεταξύ 1990 και 2019, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη.
Αυτό όμως που δεν εξηγούν τα ποσοστά είναι το γιατί, η αιτία δηλαδή που οδηγεί τις νεότερες γενιές σε αυξημένη νοσηρότητα. Η καθιστική ζωή, το κάπνισμα, η κακή διατροφή και το αλκοόλ αποτελούν για την επιστημονική κοινότητα τους «συνήθεις υπόπτους», όμως τι πυροδοτεί τα κύτταρα να σταματούν να λειτουργούν σωστά;
Η βρετανική Telegraph, ακολουθώντας τα βήματα των ερευνητών που εργάζονται στο συγκεκριμένο πεδίο, στέκεται σε μια σημαντική επιστημονική παρατήρηση. Οι ειδικοί φαίνεται να ανακάλυψαν τα μικρόβια που τροφοδοτούνται από αυτές τις κακές συνήθειες και στη συνέχεια οδηγούν σε πιο επιθετικούς και ανθεκτικούς στη θεραπεία καρκίνους.
Οι κακές συνήθειες «γεννούν» μικρόβια
Η ιδιωτική κλινική «Pure Periodontics» με έδρα στο Λονδίνο έχει παρατηρήσει μια εντυπωσιακή αύξηση των παθήσεων των ούλων σε νεότερους ασθενείς. Το αποδίδουν στη διατροφή που είναι… φορτωμένη με ζάχαρη και οξέα, όμως στη λίστα τους με τις αιτίες συμπεριλαμβάνεται και το άτμισμα. Η αιτία; Η συνήθεια αυτή αναστέλλει τη ροή του αίματος στα ούλα, αυξάνοντας την ευαισθησία σε λοιμώξεις και δυσχεραίνοντας την επούλωση.
Ολα τα παραπάνω, με τη σειρά τους, ευνοούν την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου στελέχους βακτηρίων που ονομάζεται Fusobacterium nucleatum (F. nucleatum), το οποίο έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη διαφόρων τύπου καρκίνων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του μαστού, του παχέος εντέρου και της κεφαλής του τραχήλου.
«Πρόκειται για ένα πολύ κολλώδες μικρόβιο, που κολλάει στην επιφάνεια των δοντιών και των ούλων και επιτρέπει σε άλλα κακά βακτήρια να εισέλθουν» εξηγεί μιλώντας στην Telegraph o ιατρικός ογκολόγος και ερευνητής στο Queen’s University του Μπέλφαστ, δρ Τιμ Ο’Μπράιεν.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, όταν αυτά τα μικρόβια εισέρχονται σε όγκους σε πρώιμο στάδιο μπορούν να παρεμποδίσουν ενεργά τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία, επιτρέποντας στον καρκίνο να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί.
Το F. nucleatum λειτουργεί όμως όπως το όχημα που οδηγεί στην ασθένεια ή/και ως καύσιμο; Στο ερώτημα αυτό επιχείρησαν να δώσουν απάντηση οι συγγραφείς μελέτης που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Nature. Οι ερευνητές χορήγησαν ένα συγκεκριμένο υποείδος αυτού του βακτηρίου σε πειραματόζωα, τα οποία αργότερα διαγνώστηκαν με προκαρκινικές εντερικές αλλοιώσεις. Τα ίδια, μάλιστα, ευρήματα έδειξαν και ταχύτερη ανάπτυξη όγκων στην επόμενη φάση.
Εν τω μεταξύ, οι ειδικοί που έχουν μελετήσει το βακτήριο αυτό (όπως και ορισμένα είδη E.coli, που έχουν επίσης συσχετιστεί με τον καρκίνο του παχέος εντέρου) πιστεύουν ότι μια διατροφή πλούσια σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα δύναται να αλλάξει τη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου με τρόπο που να επιτρέπει σε αυτά τα είδη να ευδοκιμήσουν, αυξάνοντας τον κίνδυνο εξέλιξης του καρκίνου μέσω μιας σειράς μηχανισμών.
Μήπως παθαίνουμε ό,τι καταναλώνουμε;
Σύμφωνα με ακόμα μία πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύθηκε επίσης στο Nature, καταγράφεται απότομη αύξηση των ποσοστών καρκίνου του στομάχου σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών. Και το βακτήριο Helicobacter pylori (H.pylori) εκτιμάται πως ευθύνεται για το περίπου 40% των περιπτώσεων μόνον στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το H. pylori αποικίζει στα βλεννογόνα στρώματα που επενδύουν το στομάχι και συμβάλλει σε καταστάσεις όπως η ατροφική γαστρίτιδα, η χρόνια φλεγμονή και η αραίωση του βλεννογόνου του στομάχου, η οποία μπορεί στη συνέχεια να εξελιχθεί σε καρκίνο. Δυστυχώς, έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή που… βάζει συχνά στο πιάτο επεξεργασμένα κρέατα, όπως λουκάνικα, μπέικον και μπέργκερ, μπορεί να αυξήσει την επικράτηση του H.pylori στο στομάχι.
Ο καθηγητής Aντριου Μπεγκς, σύμβουλος χειρουργός παχέος εντέρου στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, περιγράφει τη σχέση μεταξύ αυτών των μικροβίων και των βλαβερών συνηθειών ως «ζωτικά κομμάτια ενός παζλ», που συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα της αύξησης του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.
