Το δικό του μήνυμα μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών θέλησε να στείλει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης δηλώνοντας δημόσια: «Δεν θα θυσιάσω την προσπάθεια που κάναμε για δημοσιονομική σταθερότητα για να γίνω… γλυκούλης ως υπουργός Οικονομικών σε όσους πιέζουν για παροχές και χρήματα που δεν υπάρχουν».
Σε αυτό το πνεύμα, ο κ. Χατζηδάκης θέλησε να υπογραμμίσει ότι ναι μεν αναγνωρίζει ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι ο πληθωρισμός και η επίμονη ακρίβεια στα ράφια των σουπερμάρκετ, σημειώνοντας όμως ότι «το φαινόμενο βρίσκεται σε αποδρομή» και σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει άλλο τα φαινόμενα αισχροκέρδειας στην αγορά.
Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή υποχώρησε στο 2,4% (από 2,8%) τον Μάιο, που είναι και ο πρώτος μήνας κατά τον οποίο όχι μόνο δεν υπήρξαν αυξήσεις στα ράφια, αλλά υποχώρησε και ο δείκτης τιμών τροφίμων κατά 0,3 μονάδες.
Προσεχώς κυβερνητικές παρεμβάσεις
Ωστόσο το επόμενο διάστημα αναμένεται να υπάρξουν κυβερνητικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων στην αγορά σε συγκεκριμένους κλάδους, από το εμπόριο καυσίμων και το χονδρεμπόριο έως τα σουπερμάρκετ, καθώς η κυβέρνηση έχει στα χέρια της μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος που δείχνει σε ποιους τομείς της εγχώριας αγοράς δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός.
Στη μελέτη, την οποία κρατούσε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Γιάννης Στουρνάρας μέχρι να περάσουν οι εκλογές, αποκαλύπτονται τα υψηλά ποσοστά κέρδους ελληνικών επιχειρήσεων, το φαινόμενο που ονομάστηκε «πληθωρισμός της απληστίας», αλλά και οι εστίες κερδοσκοπίας που εντοπίζονται σε όλα τα προϊόντα μικρής αξίας και τις υπηρεσίες που συνδέονται κυρίως με τον τουρισμό.
Ετσι, η αντιμετώπιση της ακρίβειας και της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών ανεβαίνει στην πρώτη θέση της βαριάς ατζέντας του κ. Χατζηδάκη.
Στη δεύτερη θέση των προτεραιοτήτων, όπως αυτές επαναπροσδιορίζονται μετά τις ευρωκάλπες, είναι η επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, η οποία αυξήθηκε με ρυθμό 0,7% το πρώτο τρίμηνο του έτους (σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2023).
Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος που έχει θέσει η κυβέρνηση για ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 2,5%, θα πρέπει ο ρυθμός ανάπτυξης να ανεβεί στο 3% τους καλοκαιρινούς μήνες και το τελευταίο τρίμηνο του 2024.
Σύμφωνα με τους επιτελείς του υπουργού, κλειδί για την επίτευξη του στόχου είναι η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και η ενίσχυση των επενδύσεων, που σύμφωνα με τον σχεδιασμό θα πρέπει να αυξηθούν κατά 9-10% εφέτος – από 4% το 2023. Αναπτυξιακή ώθηση μπορεί να δώσουν και οι πόροι του ΕΣΠΑ, μέσω της επιτάχυνσης των προγραμμάτων για τους μικρομεσαίους, τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη.
Κομβικός ανασχηματισμός για την οικονομία
Ωστόσο, στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας όλοι περιμένουν τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, καθώς οι πληροφορίες φέρουν τον πρωθυπουργό να εξετάζει τη μετακίνηση του αναπληρωτή υπουργού Νίκου Παπαθανάση στο Μαξίμου. Ο κ. Παπαθανάσης είναι στενός συνεργάτης του Κυριάκου Μητσοτάκη από τα χρόνια της αντιπολίτευσης και έχει διατελέσει γενικός διευθυντής της Νέας Δημοκρατίας.
Περιμένοντας τις Βρυξέλλες
Το άλλο δεδομένο που περιμένει ο κ. Χατζηδάκης είναι τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα καθορίσουν για το 2025 οι Βρυξέλλες. Την άλλη εβδομάδα, και συγκεκριμένα στις 19 Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει το εαρινό πακέτο συστάσεων προς τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.
Η δέσμη θα περιλαμβάνει συστάσεις και θα αποτυπώνει την κατάσταση κάθε χώρας-μέλους, ενώ αναμένεται να δημοσιοποιηθεί και η έκθεση αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας.
Οι συγκεκριμένες ανακοινώσεις έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς βάσει των συστάσεων της Επιτροπής οι χώρες καλούνται να προετοιμάσουν τους προϋπολογισμούς του 2025. Στη συνέχεια, στις 21 Ιουνίου, θα αποσταλούν από την Κομισιόν τα όρια αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών για κάθε χώρα.
Το δημοσιονομικό μονοπάτι
Με βάση αυτά τα όρια ο υπουργός θα καθορίσει και το «δημοσιονομικό μονοπάτι» που θα ακολουθήσει για το 2025. Εφέτος το όριο –«πλαφόν» αύξησης των πρωτογενών δαπανών– που είχε τεθεί για την Ελλάδα ήταν 2,6%, ενώ για το 2025 αναμένεται να καθοριστεί στο 3%.
Οπως εξηγούν στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, οι δημόσιες δαπάνες, εξαιρουμένων των τόκων, δεν θα πρέπει να αυξηθούν περισσότερο από το ποσοστό που θα καθοριστεί από την Επιτροπή. Με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, ακόμη και το κόστος που έχουν μέτρα τα οποία οδηγούν σε μείωση των φορολογικών εσόδων θα εκλαμβάνονται ως αύξηση δαπανών.
Νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα
Ο προϋπολογισμός του 2025 θα αποτελέσει και τη βάση για τη σύνταξη του τετραετούς μεσοπρόθεσμου σχεδίου σταθερότητας και ανάπτυξης, το οποίο θα λειτουργήσει ως οδικός χάρτης για την κυβέρνηση και τη χώρα μέχρι τις εθνικές εκλογές του 2027.
Το νέο μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό-Διαρθρωτικό Σχέδιο, όπως τιτλοφορείται, θα πρέπει να κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου και θα περιλαμβάνει, πέραν των δημοσιονομικών στόχων, τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις προτεραιότητας που προτίθεται να υλοποιήσει μέχρι το τέλος της θητείας της η κυβέρνηση.
Υπενθυμίζεται ότι για το 2025 η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για τις εξής φορολογικές παρεμβάσεις:
- Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5%, κόστους 215 εκατ. ευρώ
- Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τους επαγγελματίες, κόστους 120 εκατ. ευρώ
- Μόνιμη επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στους αγρότες, κόστους 100 εκατ. ευρώ
Προς το παρόν, και με τα σημερινά δεδομένα, δεν εξετάζονται άλλες φοροελαφρύνσεις (όπως η μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα ή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα) καθώς η κυβέρνηση περιμένει να διαπιστώσει τι θα αποδώσουν τα μέτρα-τεκμήρια για τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών –τα οποία, σημειωτέον, βάρυναν στο τελικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών– προκειμένου να αποφασίσει τι θα πράξει στη συνέχεια με τους φόρους.