Όταν αγοράζουμε τρόφιμα και ποτά, όλοι θέλουμε να κάνουμε το σωστό. Θέλουμε να ψωνίζουμε υπεύθυνα και να τρώμε βιώσιμα και υγιεινά. Αλλά, μερικές φορές, είναι πιο εύκολο να το λέμε παρά να το κάνουμε. Η προθυμία μας να υιοθετήσουμε τις πιο πρόσφατες οικολογικές τάσεις και να αποδεχθούμε ανεξέλεγκτα τις καθησυχαστικές ταμπέλες των προϊόντων μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες.
Αν θέλουμε πράγματι να τρώμε «οικολογικά», χρειάζεται να διαβάζουμε πέρα από τους τίτλους και να σκεφτούμε αυστηρά τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουμε τους κώδικες δεοντολογίας στη ζωή μας. Δείτε παρακάτω μερικά λάθη που κάνουμε σε σχέση με τα τρόφιμα, την αποθήκευση και την ανακύκλωση, και μερικές εκπληκτικά εύκολες λύσεις, τις οποίες προτείνει ο Guardian.
Η τρέλα με το γάλα αμυγδάλου
Επηρεασμένοι από την «καθαρή διατροφή» και το «Cowspiracy» -ντοκιμαντέρ με τίτλο που παίζει με τις λέξεις «συνωμοσία» και «αγελάδα», το οποίο αναδεικνύει την συμμετοχή της κτηνοτροφίας στην υπερθέρμανση του πλανήτη-, πολλοί αποφεύγουν το αγελαδινό γάλα. Το αντικαθιστούν με φυτικά ροφήματα, τα οποία, σύμφωνα με το Euromonitor, κατέχουν πλέον το 12% των παγκόσμιων πωλήσεων γάλακτος. Ακούγεται θετικό αφού ο διοξείδιο του άνθρακα που δημιουργείται από ένα λίτρο ημιαποβουτυρωμένου γάλακτος (1670 γρ) είναι πολύ υψηλότερο από εκείνο του γάλακτος αμυγδάλου (360 γρ). «Αλλά οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν τίποτα για την περιβαλλοντική καταστροφή που προκαλεί η καλλιέργεια αμυγδάλων στην Καλιφόρνια, και το κόστος του νερού. Για την παραγωγή ενός λίτρου γάλακτος αμυγδάλου απαιτούνται 1.611 λίτρα νερού», λέει ο Πιτ Χέμινγκγουεϊ εκπρόσωπος της ένωσης «Sustainable Restaurant Association». Σημειώστε ότι πάνω από το 80% των αμυγδαλών παγκοσμίως παράγεται στην Καλιφόρνια, όπου οι αγρότες για να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη ζήτηση αντικαθιστούν τα εσπεριδοειδή με αμυγδαλιές δημιουργώντας μια μονοκαλλιέργεια που τροφοδοτείται από ολοένα βαθύτερα πηγάδια νερού. Η Καλιφόρνια πλήττεται την τελευταία δεκαετία από σοβαρή ξηρασία.
Λύση: Από όλα τα υποκατάστατα, το γάλα βρώμης είναι η πιο βιώσιμη λύση, επισημαίνει ο Χέμινγκγουέϊ.
Μπορούμε να το φτιάξουμε και στο σπίτι, πολύ απλά: Χτυπάμε στο μπλέντερ 3 φλιτζάνια νερό σε θερμοκρασία δωματίου με ένα φλιτζάνι νιφάδες βρώμης, για 1-2 λεπτά μέχρι να πολτοποιηθούν. Σουρώνουμε τον πολτό μέσα σε τουλπάνι πιέζοντας να βγει όλο το υγρό και το φυλάμε στο ψυγείο για 1-2 μέρες. Προαιρετικά αρωματίζουμε με βανίλια και προσθέτουμε λίγο μέλι ή καστανή ζάχαρη. Και το υπόλειμμα το χρησιμοποιούμε στο πρωινό μαζί με ψιλοκομμένα φρούτα και μέλι.
Λέμε ναι στον μπακαλιάρο του Ατλαντικού
Το μήνυμα που διαδόθηκε ήταν σαφές: «Μην τρώτε μπακαλιάρο είναι απειλούμενο είδος». Όμως η καμπάνια έχει λήξει και ευτυχώς. Τα αποθέματα ιχθύων είναι δυναμικά, επισημαίνει ο Τζωρτζ Κλαρκ διευθυντής του Συμβουλίου Θαλάσσιας Διοίκησης (MSC). Οι υπεύθυνοι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν ότι: «Υπάρχει μεγάλη σύγχυση σχετικά με τον βακαλάο, αλλά υπάρχουν άφθονες προμήθειες πιστοποιημένου με MSC βακαλάου από τον βορειοανατολικό Ατλαντικό. Περίπου το 91% των αλιευμάτων της Νορβηγίας είναι πιστοποιημένο».
Λύση: Βάλτε πάλι τον μπακαλιάρο στη διατροφή σας (αρκεί να είναι πιστοποιημένος).
Το βιοπλαστικό δεν είναι φανταστικό
Σε πολλά street food χρησιμοποιούν τελευταία συσκευασίες μιας χρήσης από βιοπλαστικά, πράγμα που ακούγεται σαν μια ηθική επιλογή. Αλλά, ενώ μπορεί να κάνουν το πρόχειρο φαγητό να φαντάζει κατά κάποιον τρόπο ενάρετο, οι Φίλοι της Γης και η Greenpeace αμφισβητούν ότι είναι οικολογικά υλικά. Λιγότερο από το 40% των βιοπλαστικών είναι βιοδιασπώμενα και στην ουσία, είναι απλά άλλο ένα ρυπογόνο πλαστικό.
Λύση: Θέλετε να τρώτε οικολογικά καθ’οδόν; Βάλτε στην τσάντα σας πιάτο και μαχαιροπήρουνα.
Κρατήστε την διαφανή μεμβράνη
Μετά τη σειρά των ντοκιμαντέρ του BBC Earth, Blue Planet II με σπάνια πλάνα από τον μυστικό κόσμο των ωκεανών και αφηγητή τον βετεράνο της βρετανικής τηλεόρασης σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο, οι επαγγελματικές κουζίνες της Αγγλίας είναι όλες #chefsagainstplastic. Το λονδρέζικο εστιατόριο «Spring», για παράδειγμα, που χρησιμοποιούσε 3.600 χλμ διαφανούς μεμβράνης το χρόνο, την αντικατέστησε με περιτύλιγμα από κερί μέλισσας. Αλλά στην κουζίνα του σπιτιού περιβαλλοντική μας προτεραιότητα πρέπει να είναι η αποφυγή της σπατάλης των τροφίμων και «η διαφανής μεμβράνη μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο», λέει ο Χέμινγκγεϊ.
(Καλύτερη) λύση: Αγοράστε περισσότερα δοχεία φαγητού
Ισότητα και οικολογία
Η βιασύνη να απαγορευτούν τα πλαστικά καλαμάκια και η κατακραυγή που ακολούθησε από άτομα με ειδικές ανάγκες (που για διάφορους ιατρικούς και πρακτικούς λόγους χρειάζονται πλαστικά καλαμάκια), δείχνουν ότι ο κοινωνικός αντίκτυπος των πράσινων πρωτοβουλιών πρέπει να εξετάζεται με μεγαλύτερη προσοχή. Το επόμενο πεδίο μάχης, προβλέπει η Σου Μποτ, από την οργάνωση «Disability Rights UK», θα είναι η απαγόρευση του εμφιαλωμένου νερού και η αντικατάστασή του με βρύσες: «Οι προσπάθειες για τη μείωση της χρήσης του πλαστικού είναι αξιέπαινες, αλλά οι ξαφνικές αλλαγές προκαλούν περιορισμούς στη ζωή μας», λέει
Λύση: Ας επιλέξουν οι καταναλωτές.
Πάρτε παγούρι
Σύμφωνα με έρευνα της Crystal Market Research, η αγορά επαναχρησιμοποιούμενων φιαλών στις ΗΠΑ μέχρι το 2023 θα ανέρχεται σε 9,62 δισ. δολάρια, φθάνοντας τα 3 δισ. Δολάρια σε μια δεκαετία. Ακόμη, μια πρόσφατη έρευνα της Keep Britain Tidy / Brita διαπίστωσε ότι το 55% των Βρετανών διαθέτει ένα παγούρι για νερό, αλλά μόνο το 36% το χρησιμοποιεί τακτικά. Ιδανικά, χρησιμοποιήστε ένα παγούρι από ανακυκλωμένα υλικά (π.χ. Eco-Bottles) και χρησιμοποιήστε το.
Λύση: Εκτός από κλειδιά, τηλέφωνο, πορτοφόλι και το παγούρι χρειάζεται να γίνει μέρος της καθημερινής μας ρουτίνας
Το «ντόπιο» διαφέρει από το «βιώσιμο»
Σε σχέση με τα ψάρια, χαρακτηρισμοί όπως «ντόπιο», «ψαρεμένο το πρωί» ή «με καλάμι» (και όχι με την τράτα) θεωρούνται σήμερα από πολλούς καταναλωτές ως εγγύηση της βιωσιμότητας. Αλλά δεν είναι, λέει ο Clark, ο οποίος φέρνει την υπεραλίευση του λαβρακιού ως παράδειγμα για το τι συμβαίνει όταν το ψάρεμα δεν ελέγχεται αυστηρά από έναν οργανισμό, όπως το MSC: «Η βιωσιμότητα πρέπει να περιλαμβάνει τα αποθέματα των ιχθύων, τη διαχείριση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους».
Λύση: Προτιμάτε ψάρια αντικειμενικά πιστοποιημένα ως βιώσιμα
Προσοχή στις πλαστικές φιάλες
Οι κατασκευαστές μπορούν να χαρακτηρίζουν κάθε φιάλη που μπορεί να ανακυκλωθεί ως ανακυκλώσιμη. Στην πραγματικότητα, όμως τα μπουκάλια με χρώματα ή περίεργα σχήματα είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν καθώς απαιτούν μεγαλύτερο κόστος, προσπάθεια και ενέργεια οπότε είναι πιθανό να πάνε σε χώρους ανακύκλωσης και στη συνέχεια να καταλήξουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, λέει Έμα Πρίστλαντ από τους «Φίλους της Γης». Η European Pet Bottle Platform, η οποία συμβουλεύει τη βιομηχανία εμφιάλωσης για τον σχεδιασμό, συνιστά ει δυνατόν τη χρήση διαφανούς pet.
Λύση: Αποφύγετε τη χρήση πλαστικών φιαλών με παράξενες φόρμες και χρώματα.
Συσκευασίες που κομποστοποιούνται
Αφελώς πώς, είναι πιθανό να σκεφτεί κανείς ότι οι συσκευασίες μιας χρήσης από υλικά φυτικής προέλευσης μπορούν να κομποστοποιηθούν και να γίνουν λίπασμα και άρα, αν τα πετάξει σε ένα κάδο απορριμμάτων τροφίμων, σε λίγους μήνες κάποιος ενθουσιώδης κηπουρός θα το σκορπίσει στον κήπο του, πράγμα απίθανο. Τα βιοδιασπώμενα (PLA) πλαστικά σκεύη είναι μεν πιο φιλικά στο περιβάλλον από τα παραδοσιακά πλαστικά αλλά μπορούν να κομποστοποιηθούν μόνο βιομηχανικά και σε συγκεκριμένες μονάδες που όμως είναι τόσο λίγες στη Βρετανία, ώστε τα περισσότερα καίγονται ή πηγαίνουν σε χώρους υγειονομικής ταφής.
Λύση: Αντί για takeaway, καθίστε κάπου και φάτε σε πιάτο με μεταλλικά μαχαιροπήρουνα. Είναι πολύ πιο οικολογικό. Και μέχρι να δημιουργηθούν οι κατάλληλες μονάδες μην πιστεύετε ότι τα βιοδιασπώμενα πλαστικά κομποστοποιούνται 100%
Σας αρέσει το τόφου;
Στη Νότια Αμερική, η καλλιέργεια σόγιας (κυρίως για ζωοτροφές) προκαλεί την αποψίλωση και τελικά την καταστροφή της τραπικής σαβάνας Τσεράντο της Βραζιλίας. «Απελευθερώνονται τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα που καταστρέφεται η βιοποικιλότητας», λέει ο δρ Τζον Κάζερ, υπεύθυνος πιστοποίησης αποτυπώματος στο «Carbon Trust». Το τόφου που προέρχεται από την Βραζιλία έχει αποτύπωμα άνθρακα δύο φορές μεγαλύτερο από το κοτόπουλο.
Λύση: Προτιμήστε μάρκες τόφου (π.χ. Taifun) που προέρχονται από σόγια που καλλιεργείται στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ και έχει εξαιρετικά χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.
Μερικές φορές η εύκολη επιλογή είναι η σωστή επιλογή
Το μαγείρεμα σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις είναι πιο αποτελεσματικό από το μαγείρεμα στο σπίτι, πράγμα που σημαίνει ότι τα προμαγειρεμένα φασόλια βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας. Και μην ανησυχείτε για την κονσέρβα: υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ανακυκλωμένο χάλυβα. Ο φούρνος μικροκυμάτων είναι επίσης χρήσιμος: «Για μία ή δύο μερίδες, Σε σύγκριση με την εστία, η κατανάλωση ενέργειας για μία ή δύο μερίδες είναι πολύ χαμηλότερη», συμβουλεύει ο Κάζερ
Λύση: Τα μεταποιημένα, διατηρημένα και προμαγειρεμένα τρόφιμα μπορούν να σας βοηθήσουν να μειώσετε τα απόβλητα τροφίμων και τη κατανάλωση ενέργειας.
Η τσάντα για τα ψώνια είναι πραγματικά για μια ζωή
Ως προς την καταπολέμηση της ρύπανσης του περιβάλλοντος, η χρέωση των 4 λεπτών για κάθε πλαστική σακούλα αποδείχτηκε τεράστια επιτυχία. Η Βρετανία, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί πλέον 6,5 δισ. λιγότερες σακούλες ετησίως. Ωστόσο, μια μελέτη της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος της Δανίας αναφέρει ότι οι πλαστικές τσάντες από πλαστικό LDPE (πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας, δεν περιέχει καμία από τις γνωστές επιβλαβείς χημικές ουσίες) έχουν το μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο υλικό. Για να αντισταθμιστούν οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον μια οικολογική τσάντα για ψώνια, από βαμβάκι, πρέπει να χρησιμοποιηθεί 149 φορές και μια χάρτινη 43 φορές.
Λύση: Ανεξάρτητα από το υλικό της, πρέπει να χρησιμοποιούμε μια τσάντα όσο περισσότερο γίνεται πριν την πετάξουμε στα σκουπίδια