Είναι δυνατόν να έχουν κάτι κοινό ο βασιλιάς του ροκ εντ ροκ Ελβις Πρίσλεϊ και ο βασιλιάς της ποπ Μάικλ Τζάκσον με τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ; Και όμως είναι, όπως αποδεικνύεται, και έχει σχέση με το γεγονός ότι και οι τρεις νόμιζαν (νομίζουν) πως ήξεραν (ξέρουν) καλύτερα από τους γιατρούς τους τις πιο κατάλληλες θεραπείες – και, το χειρότερο, επέβαλαν (επιβάλλουν) τη γνώμη τους.
Αυτό κάνει λοιπόν ο Ντόναλντ Τραμπ, που δήλωσε ότι πέρασε τις τελευταίες δέκα ημέρες απολαμβάνοντας την υδροχλωροκίνη του ανέρωτη… Τώρα, βέβαια, το αν είναι αλήθεια ή όχι, δεν μπορεί κανείς να το πει με βεβαιότητα, όπως έσπευσαν να γράψουν γιατροί στο Twitter. Μάλιστα, σύμφωνα με τους New York Times, ο γιατρός του Λευκού Οίκου Σον Κόνλεϊ, δήλωσε ότι συζήτησε για το φάρμακο με τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά δεν του το συνταγογράφησε _ αν και μαζί με τον πρόεδρο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αξίζει να διακινδυνεύσει κανείς τη λήψη του…
Αν πάρει κανείς τοις μετρητοίς τα λόγια του προέδρου -πράγμα που ως γνωστόν δεν είναι σοφό – όλο αυτό έχει νόημα. Στο πρόσωπο του Ντόναλντ Τραμπ, γράφουν οι New York Times, βλέπει κανείς τον τέλειο ασθενή-καταιγίδα: έναν αρνητή της επιστήμης, που λατρεύει τα γιατροσόφια και, πάνω απ’ όλα, μια διασημότητα διάσημο με ισχυρή ναρκισσιστική προσωπικότητα. Με άλλα λόγια πρόκειται για έναν πλούσιο και διάσημο V.I.P. πελάτη (τύπου Μάικλ Τζάκσον, αλλά με πρόσβαση σε «πυρηνικά κουμπιά»), με τρελή άποψη για την Ιατρική και ακόμη πιο τρελή για τα γεγονότα. Είναι ένας τύπος που παίρνει στατίνες (για τη χοληστερίνη) ενώ είναι υπέρβαρος _ απαιτεί δηλαδή ένα φάρμακο που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής ανακοπής.
Οτι ο Τραμπ αρνείται την επιστήμη και λατρεύει το λάδι φιδιού είναι ήδη γνωστό. Στην εξίσωση όμως υπάρχει άλλη μια μεταβλητή, η οποία έχει μέχρι στιγμής έχει υποτιμηθεί: ο πρόεδρος είναι και πλούσιος και ισχυρός και διάσημος. Και άτομα σαν αυτόν συχνά αναζητούν γιατρούς που υπακούουν στο εγώ των ασθενών τους, όχι στην επιστήμη και στα δεδομένα.
Αυτό το είδαμε ξεκάθαρα την περίοδο των προεδρικών εκλογών, όταν δημοσιεύτηκε μια επιστολή του Χάρολντ Μπόρνσταϊν, προσωπικού γιατρού του Τραμπ, που έλεγε ότι τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων του ήταν «εκπληκτικά καλά», ότι έχει «εξαιρετική φυσική δύναμη και αντοχή» και ότι, αν τον επέλεγαν οι ψηφοφόροι, ο Τραμπ θα ήταν «το πιο υγιές άτομο που εκλέχτηκε ποτέ στην προεδρία».
Στη συνέχεια, όμως, αποδείχθηκε ότι δεν είχε γράψει ο Μπόρνσταϊν την επιστολή αλλά ο ίδιος ο… Τραμπ. «Υπαγόρευσε ολόκληρη την επιστολή», δήλωσε ο γιατρός στο CNN. «Απλά αυτοσχεδίαζα καθώς το έκανα».
Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, έχουμε ξαναδεί διασημότητες που γκρινιάζουν στους γιατρούς τους επιμένοντας σε θεραπείες που αμφισβητούνται ως επικίνδυνες, μερικές φορές μάλιστα με τραγικές συνέπειες. Ο Έλβις είναι παράδειγμα ολοφάνερο, αλλά και ο Μάικλ Τζάκσον. Το 1964, μάλιστα, ο Γουόλτερ Βαϊντράουμπ, ένας ψυχίατρος από το Μέριλαντ, επινόησε ακόμη και έναν όρο γι’ αυτό το πρόβλημα: το ονόμασε «Σύνδρομο V.I.P.»…
«Λέω συχνά ότι οι διασημότητες υποβάλλονται στις χειρότερες θεραπείες», αναφέρει ο Ρίτσαρντ Φρίντμαν, ψυχίατρος στο Ιατρικό Κολέγιο Γουέιλ του Πανεπιστημίου Κορνέλ και αρθρογράφος των New York Times. «Πρώτον, συχνά δεν γίνεται σωστή διάγνωση, επειδή οι γιατροί δεν θέλουν να κάνουν ενοχλητικές ερωτήσεις, για παράδειγμα σχετικά με την κατάχρηση ουσιών και το σεξουαλικό ιστορικό. Και, δεύτερον, οι celebrities συχνά επηρεάζονται από μόδες, όχι από δεδομένα, και ενώ οι γιατροί θέλουν να κάνουν το σωστό, γνωρίζουν επίσης ότι οι διάσημοι έχουν τη δύναμη να τους κάνουν τη ζωή πολύ δύσκολη».
Ο Φρίντμαν φρόντισε τον Φίλιπ Ρόθ (όπως και άλλους διάσημους πελάτες), πράγμα που δεν έχει γίνει γνωστό από τον γιατρό αλλά δημοσιοποιήθηκε μετά το θάνατο του συγγραφέα, από έναν φίλο του.
Ας πάρουμε λοιπόν τώρα την περίπτωση του Ντόναλντ Τραμπ. Πάσχει από μικροβιοφοβία. Δεν έχει ιδέα από επιστήμη, επαινεί τις ενέσεις με χλωρίνη ως φάρμακο κατά της covid-19 ρίχνοντας στην απελπισία τους επιδημιολόγους, απορρίπτει ή αγνοεί τα επιστημονικά δεδομένα που δεν του αρέσουν, ενώ στην καλύτερη περίπτωση τα βλέπει μέσα από ένα πολιτικό πρίσμα: είπε για παράδειγμα ότι τα στοιχεία για τους κινδύνους της υδροχλωροκίνης προέρχονταν από τους αντιπάλους του – «ήταν μια δήλωση των εχθρών του Τραμπ» – ενώ στην πραγματικότητα τα έδωσε ο Οργανισμός Ελέγχου Φαρμάκων και Τροφίμων των ΗΠΑ (FDA).
Για να ενισχύσει την άποψή του, ο υπεύθυνος της προεκλογικής καμπάνιας του Τραμπ, Μπραντ Παρσκέιλ, ανέβασε στο Twitter μια έγκριση του φαρμάκου από την Ένωση Αμερικανών Ιατρών και Χειρουργών. Ακούγεται σαν να πρόκειται για μια αμερόληπτη επαγγελματική οργάνωση, το όνομά της, όμως, είναι παραπλανητικό. Είναι σαφώς κομματική, αντιτίθεται στην άμβλωση, αντιτίθεται στο Obamacare και πάνω από όλα αντιτίθεται στα υποχρεωτικά εμβόλια.
Μέχρι το 2019, ο ίδιος ο Τραμπ επαναλάμβανε τον επικίνδυνο μύθο ότι τα εμβόλια συνδέονταν με τον αυτισμό, αλλάζοντας την άποψή του μόνο μετά από ένα ξέσπασμα επιδημίας ιλαράς. Και τώρα ηγείται μιας χώρας που προσπαθεί να βρει ένα εμβόλιο εν μέσω μιας πανδημίας. (Και μόνο που το σκέφτεσαι δηλαδή ανατριχιάζεις)
Αν παρατηρήσει κανείς το ευρύτερο σκηνικό στις ΗΠΑ, θα δει ότι ο ριζοσπαστικός ατομικισμός έχει επεκταθεί και στην υγεία, με τους Αμερικανούς να αποφασίζουν συχνά ότι γνωρίζουν καλύτερα από τους γιατρούς τι είναι πιο σωστό γι’ αυτούς. Η εμπιστοσύνη τους στη σύγχρονη Ιατρική έχει διαβρωθεί ακριβώς όπως έχει διαβρωθεί και η εμπιστοσύνη τους στα media, στην κυβέρνηση, στους συμπατριώτες τους. Είναι προφανές, όταν βλέπει κανείς την πέραση που έχουν οι κομπογιανίτες και τη μανία με τις «εναλλακτικές θεραπείες» της Γκουίνεθ Πάλτροου και τα συμπληρώματα διατροφής. Αλλά τώρα πια το βλέπει κανείς και στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου.
Αναμφίβολα, οι γιατροί που προσπαθούν να φροντίσουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ είναι για λύπηση. Έχουν στα χέρια τους τον πιο ισχυρό ασθενή του κόσμου, και μάλλον είναι απίθανο να τα καταφέρουν. Φυσικά δεν είναι αρκετά ισχυρός για να καταστρέψει τα δεδομένα. Αλλά είναι περισσότερο από όσο πρέπει επιδραστικός και ναρκισσιστής, οπότε το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα μπορέσουν να τον εμποδίσουν να ανακατευτεί…